Muồm muỗm là loài côn trùng quen thuộc trong các vùng nông thôn Việt Nam, đặc biệt là vào mùa thu hoạch lúa chín. Loài này được chia thành hai loại chính: muồm muỗm xanh và muồm muỗm nâu.
Trong số đó, muồm muỗm xanh, thường được gọi là “tôm bay”, đã được người dân khai thác và sử dụng như một loại thực phẩm từ lâu. Loại côn trùng này ngày càng trở nên nổi tiếng ở nhiều địa phương, được coi là một đặc sản độc đáo và khó tìm. Nhiều người không ngại ngần tìm kiếm để thưởng thức món ăn đặc biệt này, khiến nó trở thành một trong những sản phẩm ẩm thực được ưa chuộng.
Chị Dương Thanh Mai, chủ một cửa hàng chuyên cung cấp đặc sản ẩm thực ba miền tại Hà Nội, cho biết rằng muồm muỗm xanh thường xuất hiện vào mùa lúa và được chia thành hai đợt trong năm: từ cuối tháng 4 đến hết tháng 7 và từ đầu tháng 8 đến cuối tháng 9.
Đây là thời gian mà muồm muỗm được đánh giá có chất lượng tốt nhất, với thịt béo ngậy và hương vị thơm ngon. Thời điểm thu hoạch muồm muỗm có thể thay đổi tùy thuộc vào từng vùng, bởi mùa lúa ở mỗi nơi có thể đến sớm hoặc muộn hơn.
Cửa hàng của chị Mai chủ yếu thu mua muồm muỗm từ các tỉnh phía Bắc, đặc biệt là khu vực Tây Bắc, nơi có diện tích trồng lúa lớn. Tuy nhiên, chị cũng tập trung vào việc nhập hàng từ những tỉnh như Ninh Bình và Thanh Hóa để đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Giá bán muồm muỗm xanh thường dao động trong khoảng từ 600.000 đến 800.000 đồng mỗi kg, tùy thuộc vào từng thời điểm. Trong những dịp cao điểm, khi lượng muồm muỗm khai thác được hạn chế, giá có thể tăng vọt lên đến cả triệu đồng mỗi kg.
Trong số các loại muồm muỗm, muồm muỗm sống có giá trị cao hơn khoảng 150.000 đến 200.000 đồng mỗi kg so với muồm muỗm đông lạnh. Chị Mai cho biết: “Giá của muồm muỗm cao là do chúng khá hiếm hoi. Hiện tại, chúng ta chưa có cách nuôi mà chỉ có thể khai thác từ thiên nhiên.
Quá trình bắt muồm muỗm cũng không hề dễ dàng; mỗi người chỉ có thể vớt được một lượng nhỏ, thường chỉ vào khoảng vài lạng hoặc vài cân. Do đó, tôi thường phải tập hợp sản phẩm từ nhiều hộ dân trong vài ngày mới có đủ để cung cấp cho khách hàng."
Dù có giá tương đương với tôm hùm, muồm muỗm xanh vẫn thu hút sự quan tâm của nhiều thực khách, những người không ngại chi tiền để thưởng thức món đặc sản mang hương vị hoài niệm về tuổi thơ.
Chị Thanh Nga, một người dân ở Hoàng Mai, Hà Nội, chia sẻ: “Gần đến mùa muồm muỗm, tôi thường phải đặt hàng trước cả tháng mới có cơ hội mua được một ít. Khi có nhiều, tôi sẽ mua từ 1 đến 2 kg để cấp đông, ăn dần.”
Chị cũng cho biết thêm rằng năm nay, do ảnh hưởng của mưa lũ, nhiều diện tích lúa bị đổ, buộc người dân ở một số khu vực phải thu hoạch sớm, dẫn đến việc lượng muồm muỗm cũng giảm sút.
Theo chị Nga, muồm muỗm có thể chế biến thành nhiều món ngon khác nhau như nướng, chiên giòn hay rang với lá chanh, mang đến những trải nghiệm ẩm thực phong phú.
Khi mua muồm muỗm về, công đoạn đầu tiên là cắt bớt cánh, râu và chân để món ăn trở nên mềm mại hơn. Trước khi chế biến, chỉ cần rửa sạch và nêm nếm gia vị theo sở thích.
Một điều đặc biệt là khi nhặt những bộ phận này, muồm muỗm vẫn còn sống. Do đó, nếu được cấp đông ngay, chúng sẽ giữ được vị tươi ngon và không bị mất đi độ béo ngậy đặc trưng.
Những thực khách đã trải nghiệm muồm muỗm đều cho rằng món ăn này có hương vị dậy mùi và độ béo ngậy hơn cả châu chấu. Đặc biệt, muồm muỗm chiên giòn kết hợp với lá chanh thái nhỏ được xem là món nhậu hấp dẫn không thể thiếu trong những buổi gặp gỡ của cánh mày râu.
Tuy nhiên, giống như nhiều loại côn trùng khác, muồm muỗm có khả năng gây dị ứng hoặc thậm chí dẫn đến ngộ độc nếu không được chế biến cẩn thận. Vì vậy, thực khách cần hết sức lưu ý khi sử dụng và chế biến chúng thành món ăn, nhằm bảo vệ sức khỏe và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Sự thận trọng trong quá trình chế biến sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và mang đến trải nghiệm ẩm thực an toàn hơn.