Adenovirus là gì?
Adenovirus được phát hiện lần đầu vào năm 1953 từ mạch hạch hạnh nhân trong cơ thể con người. Virus này thuộc họ Adenoviridae, được chia thành 2 nhóm chính: nhóm gây bệnh ở chim (Avi Adenovirus) và nhóm gây bệnh ở động vật có vú (Mastadenovirus). Trong nhóm gây bệnh ở động vật có vú (gồm cả người), các chuyên gia đã phân lập được 47 loại virus Adeno.
Adenovirus gây bệnh ở người được chia thành 6 nhóm ký hiệu A – F dựa trên đặc điểm sinh lý, sinh hóa và sinh học phân tử. Virus này có thể tồn tại, gây bệnh trong thời gian dài ở ngoại cảnh, ở nhiệt độ phòng có thể tồn tại khoảng 30 ngày, 40°C có thể sống trong nhiều tháng, -200°C tồn tại được nhiều năm. Tuy nhiên, virus có thể bị tiêu diệt bởi tia cực tím và môi trường nước sôi 100°C. Virus bị mất độc lực nhanh và chết ở 56°C trong 3 – 5 phút.
Adeno có thể gây bệnh ở mọi đối tượng và mọi lứa tuổi. Trong đó, các đối tượng như trẻ em, người lớn tuổi, người bị bệnh mạn tính… thường có nguy cơ cao nhiễm virus này do có sức đề kháng kém.
Virus Adeno có khả năng gây bệnh ở nhiều cơ quan trong cơ thể con người như đường hô hấp, tiêu hóa, mắt… Trong số nhóm virus gây bệnh, Adenovirus nhóm B có khả năng gây bệnh nhiều, thường gặp nhất. Sau khi gây bệnh, virus có thể tồn tại nhiều năm tại hạch hạnh nhân.
Các bệnh lý do virus Adeno gây ra gồm:
Viêm đường hô hấp
Viêm họng cấp: Đây là bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ với những triệu chứng như sốt, đau đầu, sưng họng, ho, chảy nước mũi. Tình trạng này kéo dài khoảng 7 – 14 ngày, có thể lây lan nhanh, trở thành dịch. Chẩn đoán trên triệu chứng thường khó phân biệt với những trường hợp nhiễm virus khác.
Viêm họng kết mạc: Triệu chứng tương tự viêm họng cấp, nhưng thường kèm theo triệu chứng viêm kết mạc (kết mạc mắt đỏ, thường không đau, có chảy dịch trong). Bệnh thường lây lan nhanh tạo thành dịch, đặc biệt là vào mùa Hè. Người bệnh có thể bị lây qua đường hô hấp hay khi tiếp xúc với nguồn bệnh khi đi bơi.
Viêm đường hô hấp cấp: Triệu chứng bệnh là đau và sưng họng, hạch cổ sưng đau, ho, sốt có thể trên 39°C. Bệnh diễn biến cấp tính, thường khỏi sau 3 – 4 ngày. Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao là trẻ em và người lớn.
Viêm phổi: Biểu hiện bệnh thường xuất hiện đột ngột, sốt cao 39°C, ho, chảy nước mũi, những dấu hiệu tổn thương ở phổi. Các tổn thương này có khả năng lan rộng để lại di chứng, thậm chí gây tử vong.
Viêm kết mạc mắt
Viêm kết mạc (đau mắt đỏ) thường tạo thành dịch vào mùa Hè. Nguyên nhân là do lây qua nước ở hồ bơi. Biểu hiện bệnh là kết mạc mắt đỏ (một hay cả hai bên), có chảy dịch trong, dễ bội nhiễm vi khuẩn nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời.
Bệnh viêm dạ dày, ruột
Người bệnh có biểu hiện đi ngoài nhiều nước. Tình trạng này kéo dài khoảng 7 ngày, kèm theo sốt, buồn nôn, nôn, những dấu hiệu viêm đường hô hấp, viêm kết mạc. Virus gây bệnh ở đường tiêu hóa, được đào thải trong phân. Đây cũng là nguồn lây chủ yếu trong cộng đồng.
Một số bệnh khác
Adeno còn là nguyên nhân gây viêm bàng quang ở trẻ em, đặc biệt là bé trai. Virus có thể nằm trong nước tiểu của người bệnh. Ở niệu đạo và tử cung cũng có thể xuất hiện virus. Vì thế, đây được xem là bệnh lây qua đường tình dục.
Ngoài ra, một số trường hợp nhiễm virus không có triệu chứng, được gọi là thể ẩn, vẫn có khả năng lây nhiễm trong cộng đồng. Một số trường hợp sau khi điều trị khỏi bệnh, bệnh nhân chỉ có miễn dịch với virus Adeno cùng chủng virus gây bệnh. Họ vẫn có khả năng nhiễm bệnh do những chủng virus Adeno khác gây ra.
Adenovirus rất dễ lây lan trong công đồng. Người bệnh có thể đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì thế, khi nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ nhiễm virus, người bệnh cần thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe. Bạn nên đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt để có biện pháp can thiệp kịp thời, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng.
Xét nghiệm Adenovirus bằng cách nào?
- Khám lâm sàng.
- Xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase (PCR) những dịch tiết ở đường hô hấp và máu đối với trường hợp bệnh nặng.
Virus Adeno thường có những phương thức lây truyền như:
Tiếp xúc trực tiếp giữa người và người thông qua đường hô hấp.
Lây nhiễm qua niêm mạc do bơi lội hay nguồn nước dùng có dịch tiết từ mắt, mũi, phân của người bệnh.
Tiếp xúc gián tiếp với vật dụng của người bệnh nhiễm virus Adeno.
Lây nhiễm qua nước bọt như những hạt khí thông qua đường hô hấp.
Để giảm thiểu lây nhiễm virus Adeno, bạn nên lưu ý:
Luôn sử dụng nguồn nước sạch trong sinh hoạt.
Vào mùa mưa, lũ lụt, nên tiến hành khử trùng nước giếng bằng cloramin B.Chú ý giữ gìn vệ sinh cá nhân và nơi ở, tránh sử dụng chung khăn mặt với người khác. Bạn nên thường xuyên giặt khăn mặt bằng xà phòng.
Thường xuyên rửa tay với xà phòng hay dung dịch sát khuẩn.
Kiểm tra thường xuyên tiêu chuẩn vệ sinh nước, vệ sinh môi trường, nhất là ở những bể bơi công cộng.
