Là một bậc thầy trong việc biến đất đai thành vàng, anh Đặng Văn San từ một nông dân ở Lào Cai đã không ngừng miệt mài, sáng tạo trong cách làm giàu ngay tại quê hương mình. Sự quyết tâm và khao khát học hỏi đã giúp anh trở thành chủ nhân của một rừng sưa đỏ với hơn 600 cây, mang đến cho gia đình anh nguồn tài sản đáng kể lên đến hàng tỷ đồng.
Là người giữ gìn kỹ lưỡng cho khu vườn sưa đỏ giá trị của mình, anh San chia sẻ rằng việc trồng cây sưa không chỉ nhằm mục đích xanh hóa những khoảng trống, bảo vệ nguồn nước cho sản xuất mà còn nhằm mục tiêu phát triển kinh tế. Anh nhấn mạnh rằng giá trị của cây gỗ sưa sẽ càng tăng theo thời gian, do đó gia đình anh quyết định chưa bán chúng.
Từ một người nông dân làm việc trên cánh đồng mỗi ngày, cuộc đời của anh Đặng Văn San đã bước sang một trang mới sau một "bước ngoặt may mắn". Vào năm 2007, khi xem chương trình truyền hình giới thiệu về anh Lăng Văn Bắc ở Tam Đảo, Vĩnh Phúc đã phát triển kinh tế bằng cách trồng cây sưa đỏ, anh San đã tìm đến tận nơi để học hỏi kỹ thuật. Quyết tâm theo đuổi cơ hội mới. Anh San đã đầu tư mua hơn 200 cây giống sưa đỏ về trồng lẫn lộn với cây mỡ trên đất đồi của gia đình.
Anh Đặng Văn San chủ nhân của một rừng sưa đỏ với hơn 600 cây
Thấy rằng cây sưa đỏ thích nghi tốt với điều kiện đất đai tại địa phương và có giá trị kinh tế cao, anh San đã quyết định chuyển đổi toàn bộ diện tích đất trồng cây mỡ sang trồng cây sưa đỏ. Hơn thế nữa, với mong muốn lan tỏa cơ hội làm giàu đến với mọi người trong cộng đồng, anh San đã khởi nghiệp kinh doanh bằng cách mở một đại lý bán giống cây sưa đỏ ngay tại địa phương, giúp đỡ người dân đồng hành cùng mình trên con đường phát triển kinh tế.
Bằng sự chăm chỉ và khao khát học hỏi, người nông dân này đã áp dụng chiến lược "lấy ngắn nuôi dài" trong công việc của mình, sử dụng toàn bộ lợi nhuận thu được từ việc bán cây giống để tiếp tục đầu tư vào việc mở rộng diện tích trồng cây sưa.
Sau nhiều năm miệt mài với công việc trồng trọt, đến năm 2012, anh đã sở hữu một khu rừng gần 600 cây sưa đỏ. Các cây sưa trong vườn của anh đã phát triển từ 6 đến 15 năm tuổi. Cây có kích thước lớn nhất, với trọng lượng lõi ước tính đạt 100 kg, đã thu hút sự quan tâm của các thương nhân muốn mua.
Anh chia sẻ rằng: "Cây sưa đỏ giá trị nhất trong vườn tôi ước lượng có thể nặng tới 100 kg lõi, và đã có thương lái đề nghị mua với giá 250 triệu đồng. Những cây khác có giá từ 80 đến 170 triệu đồng tùy theo kích thước và tuổi thọ. Tuy nhiên, tôi dự định sẽ tiếp tục chăm sóc rừng sưa này thêm 10 năm nữa, khi đó giá trị kinh tế của chúng sẽ còn cao hơn nhiều."
Điều đáng chú ý là cây sưa đỏ cần khoảng 10 năm trở lên từ khi trồng đến khi đủ điều kiện khai thác, và vào thời điểm đó, giá gỗ lõi sưa đỏ có thể lên đến 3,5 đến 4 triệu đồng/kg. Trong vườn sưa đỏ của anh San, cây lớn nhất có đường kính khoảng 25cm, còn cây nhỏ nhất có đường kính khoảng 10cm.
Cây giống sưa đỏ
Anh nông dân trao đổi với cộng đồng rằng việc trồng cây sưa đỏ không quá phức tạp. Cần chuẩn bị hố trồng sẵn, sau đó đặt cây đã ươm từ bầu đất vào và thực hiện làm cỏ định kỳ. Khi cây bắt đầu khép lá, cần tỉa bớt cành nhánh để năng lượng tập trung vào việc phát triển thân chính và lõi cây.
Đối với việc trồng sưa đỏ, đất bằng với độ cao khoảng 500 mét so với mực nước biển được xem là lý tưởng. Mặc dù vậy, nếu trồng trên địa hình dốc, cây sẽ lớn chậm hơn nhưng bù lại, lõi cây phát triển mạnh mẽ hơn. Việc trồng cây có thể đơn giản nhưng chăm sóc cây sưa đòi hỏi nhiều công sức, đặc biệt là việc phòng chống sâu bệnh như sâu đục thân, đòi hỏi sự kiểm tra rừng thường xuyên và xử lý cẩn thận bằng cách phun thuốc vào từng lỗ trên thân cây để tiêu diệt sâu bệnh từ gốc.
Nhiều người có thể chưa biết rằng, cây sưa mất nhiều năm để phát triển hơn so với các loại cây gỗ khác, thời gian từ lúc trồng cho đến khi có thể thu hoạch là ít nhất một thập kỷ. Vì vậy, khi quyết định trồng cây này, người nông dân cần phải thật kiên nhẫn và tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo cây có điều kiện phát triển tốt nhất.
Anh San đã khéo léo sử dụng không gian trống dưới tán rừng sưa để chăn nuôi, nhằm tăng thêm thu nhập cho gia đình. Dưới bóng cây sưa, anh đã nuôi gà thả vườn, xây chuồng cho lợn rừng lai và lợn đen địa phương, mở rộng hướng kinh tế hỗ trợ cho việc trồng rừng.
Kể từ khi bắt đầu trồng sưa, anh không ngờ rằng mình có thể tạo dựng một tài sản đáng kể như ngày nay. Mỗi lần nhìn lại hành trình với cây sưa đỏ, anh luôn nhận ra đó là một cuộc phiêu lưu đầy bất ngờ.
Mặc dù có nhiều người đến hỏi mua, nhưng anh San quyết định không bán sưa vì giá trị của nó tăng theo thời gian, đặc biệt là phần lõi cây giá trị cao. Cây càng cổ thụ, giá trị càng tăng.
Gỗ sưa đỏ là một loại gỗ quý hiếm ở Việt Nam
Không chỉ tập trung vào việc làm giàu cho bản thân, anh San và vợ còn rộng lượng chia sẻ kinh nghiệm về kinh tế rừng và nông nghiệp với bà con làng xóm, hỗ trợ về vốn và cung cấp giống cây sưa đỏ cho những ai muốn trồng.
Sưa đỏ từ lâu đã được coi như một kho báu thiên nhiên, hay "khối vàng lộ thiên" do giá trị cao mà nó mang lại. Tại Việt Nam, cây sưa cổ thụ hiện nay rất hiếm, chỉ còn sót lại một số ít trong các địa điểm tôn nghiêm như đình làng, miếu mạo và luôn được bảo vệ nghiêm ngặt.
Gỗ sưa đỏ là một trong những loại gỗ quý hiếm được phân loại vào nhóm IA tại Việt Nam, nổi tiếng với khả năng bền vững theo thời gian. Gỗ này có thể chịu đựng được sự thử thách của môi trường ẩm ướt, ngay cả khi bị ngâm dưới nước hay trong bùn lâu năm vẫn giữ được đặc tính tự nhiên như mùi hương đặc trưng và không hề hư hại hay nứt nẻ.
Nhiều người tin tưởng rằng việc sử dụng gỗ sưa để tạo ra đồ nội thất hoặc các sản phẩm mỹ nghệ không chỉ đem lại giá trị thẩm mỹ cao mà còn kết hợp với ý nghĩa phong thủy, mang lại may mắn, sự thịnh vượng và bình yên cho gia đình, đồng thời có khả năng xua tan những nguồn năng lượng tiêu cực. Đồng thời, gỗ sưa còn được biết đến là một loại dược liệu trong đông y, có tác dụng trong việc điều trị các bệnh liên quan đến xương khớp.
