(Đời sống) Trong khi Myammar mở cửa chào đón các nước phương Tây vào đầu tư nhằm tách khỏi ảnh hưởng của Trung Quốc thì Trung Quốc lại đang tìm cách lấy lại vị trí của mình ở đây.
Myanmar vốn được coi là "mỏ vàng" nguyên sơ của thế giới. Từ trước năm 2011, Myanmar trở thành một "quốc đảo" của riêng giới đầu tư Trung Quốc. Người Trung Quốc đến đây chủ yếu đầu tư kinh tế nhằm khai thác khoáng sản để mang về Trung Quốc làm nguyên liệu sản xuất cho chính người dân Trung Quốc. Sự góp mặt quá sâu của Trung Quốc khiến người Myanmar phát ngán và nhiều chương trình tẩy chay người Trung Quốc xảy ra tại miền bắc Myanmar. Trong khi đó, từ tháng 3/2011, ngay sau khi nhậm chức, Tổng thống Myanmar Thein Sein đã thay đổi cải cách, tiến hành mở cửa kêu gọi đầu tư từ các nước phương Tây, Mỹ, Nhật Bản...
Cụ thể, trong chuyến thăm của Tổng thống Thein Sein tới Mỹ hôm 20/5, chính quyền Barack Obama tỏ ý nhiều khả năng hoàn toàn chấm dứt cấm vận chống Naypydaw.
Liên minh châu Âu nhất trí hủy các biện pháp cấm vận kinh tế, thương mại đối với Myanmar. Úc cũng thông báo sẽ dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Tổng thống Myanmar cùng hơn 200 công dân nước này đang bị cấm vận về di chuyển và tài chính.
Nhật Bản tái khẳng định sẽ từng bước xóa khoản nợ 3,7 tỷ USD và nối lại các cam kết viện trợ phát triển để ủng hộ cải cách kinh tế của Myanmar ngay sau chuyến thăm của Thủ tướng Shinzo Abe tới nước này.
 |
| Trung Quốc không muốn mất đi trụ cột kinh tế của mình ở Myanmar |
Từ chính sách mới của Tổng thống Thein Sein, Bắc Kinh đã phải choáng váng vì thực tế người Trung Quốc vào Myanmar chủ yếu là lấy đi tài nguyên của họ và chỉ bù đắp một phần rất nhỏ. Chính vì thế mà cuộc sống người dân Myanmar vẫn khó khăn.
Hàng loạt động thái muốn tách mình ra khỏi Trung Quốc của Myanmar càng khiến Trung Quốc phải cố gắng bám trụ với "mỏ vàng" này. Bởi giống như các nước khác, Trung Quốc cũng tham "chuỗi ngọc" này. Myanmar không những có một vị trí tuyệt vời mà còn về tài nguyên thiên nhiên cũng hết sức phong phú. Trung Quốc từng bước biến nước này thành một tiền đồn của họ trên biển Andaman và rộng hơn là trên toàn bộ tuyến vận chuyển quá cảnh năng lượng từ vùng Vịnh qua Ấn Độ Dương sang Trung Quốc. Trong trục đường vận chuyển dầu mỏ từ Trung Đông và châu Phi bỏ qua “nút cổ chai” - eo biển Malacca do Hải quân Mỹ kiểm soát. Đây là lý do Trung Quốc vẫn cố bám với Myanmar dù mối nhân duyên này không có "tình yêu".
Trước hàng loạt động thái mở cửa làm thân với các nước lớn của Myanmar, Trung Quốc vẫn hoàn thành xây dựng đường ống dẫn khí đốt từ bờ biển phía tây của Myanmar đến biên giới với tỉnh Vân Nam thuộc Trung Quốc. Sau 2-3 tháng nữa sẽ đưa vào vận hành cả đường ống dẫn dầu, chạy song song với nhánh đường dẫn khí gas. Trung Quốc đang hoàn tất bước đột phá năng lượng từ Ấn Độ Dương qua Myanmar trong bối cảnh lan tràn những cuộc biểu tình của cư dân địa phương Myanmar tại những khu vực có đường ống chạy qua.
Theo báo Nga, đường ống dẫn khí đốt dài 800 km được xây dựng trong 4 năm. Trung Quốc sẽ khai thác đường ống này trong 30 năm kèm theo quyền gia hạn hợp đồng. Khí gas được khai thác trên thềm lục địa Vịnh Bengal. Dầu mỏ cũng được tàu chở dầu vận chuyển đến từ Trung Đông. Dành để tiếp nhận những con tàu này, Trung Quốc đang kiến thiết một cảng nước sâu.
Mặt khác, trong cuộc gặp Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc Liêu Yunyuan, Tổng thống Myanmar U Thein Sein đã bật đèn xanh chấp thuận cho xây dựng một nhà máy lọc dầu. Với những hành động trên, Trung Quốc đã hoàn thành "tâm niệm" chiến lược về an ninh năng lượng của mình sẽ không bị ảnh hưởng nếu xảy ra xung đột với Mỹ.
Ông Valery Kistanov Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Nhật Bản của Viện Nghiên cứu Viễn Đông (thuộc Viện Hàn lâm khoa học Nga) nhận xét.
“Myanmar đang trở thành đối tượng của cuộc đua tranh địa chính trị giữa các cầu thủ lớn ở châu Á-Thái Bình Dương là Trung Quốc, Mỹ và Nhật Bản. Mỗi nước đều có lợi ích của mình ở đó. Washington và Tokyo tháo bỏ trừng phạt Myanmar, để từ đó hạn chế tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực. Lợi dụng tình thế chế độ Myanmar trong suốt thời gian dài không liên hệ với phương Tây do chính sách trừng phạt, Trung Quốc tìm mọi cách thâm nhập vào nước này, dành viện trợ kinh tế và xây dựng cơ sở hạ tầng trên địa bàn. Hiện nay Myanmar là một trong những trụ cột của Trung Quốc ở vùng Đông Á. Khí gas và đường ống dẫn dầu sẽ tạo điều kiện cho họ nhận hydrocarbon trực tiếp, chứ không cần qua eo biển Malacca nằm trong quyền kiểm soát của Mỹ”.
Các chủ trang trại và nông dân đòi hỏi đền bù công bằng cho những diện tích đất phải giải phóng và chuyển nhượng để lấy chỗ xây dựng. Người Myanmar cũng phẫn nộ với thực tế là dầu mỏ và khí đốt đi qua đất đai của họ để chảy đến Trung Quốc, trong khi dân địa phương tiếp tục kiếm củi nấu ăn.
Để xoa dịu, các công ty Trung Quốc áp dụng chiến thuật lấy lòng dân của những tập đoàn phương Tây và tỏ ra chăm lo công việc từ thiện. Cụ thể, Tổng công ty Dầu khí Quốc gia Trung Quốc đã cấp 20 triệu dollar để xây dựng trường học và bệnh viện ở Myanmar.
Không chỉ đẩy mạnh về kinh tế khai khoáng, Trung Quốc còn thực hiện cả chính sách về chính trị. Trung Quốc đã khéo léo lật lại lịch sử, kể công của mình ở Myanmar. Chính quyền Trung Quốc ủng hộ đề nghị của cộng đồng người Hoa về xây dựng đài tưởng niệm vinh danh sự tham gia của quân đội viễn chinh Trung Quốc tại Birma trong những năm Thế chiến II. Quân Trung Quốc đã chiến đấu trên địa bàn Myanmar ngày nay, chống lại quân Nhật. Việc tôn vinh chiến công của quân đội Trung Quốc tại Birma và phần đóng góp của họ vào chung cục thắng lợi của Thế chiến II ở châu Á là động thái mang ý nghĩa địa chính trị như một lời cảnh báo người Trung Quốc đã giúp nhân dân Myanmar giải phóng khỏi phát xít.
Việc xét lại lịch sử chiến tranh ở Birma là chiêu thức chính trị mạnh của Trung Quốc. Đây cũng là lời cảnh báo với Washington và Tokyo, rằng quân đội Trung Quốc đã đập tan lực lượng quân phiệt Nhật ở Birma không phải để ngày nay ai đó dễ dàng đoạt lấy Myanmar từ vòng ôm Trung Quốc.
- Thủy Nguyên (Tổng hợp theo Đài Tiếng nói nước Nga, Phunutoday)
