Hồi nhỏ, ba tôi quan niệm không bao giờ cho đi học thêm. Cho nên, lúc vào lớp 6, khi tôi vào học ở một lớp chọn, mọi thứ đều rất khó khăn với tôi, nhất là môn toán.
Trong khi các bạn trên lớp đều học thêm rất nhiều, giải toán nhanh như chớp, có những con tính tôi không hiểu sao họ có thể gộp đầu, gộp đuôi lại để tính nhanh hơn.
Còn tôi, mọi thứ đều phải tự bơi lội, tự mua sách về đọc thêm, tự mò làm thêm. Điểm số của tôi khá bình thường so với những bạn cùng tuổi thời đó.
Khi tôi hỏi sao không cho tôi đi học thêm để điểm cao, ba tôi bảo đó là cách nhanh nhất để tước đi trí sáng tạo của trẻ con và nó làm hại tôi hơn là cái lợi trước mắt.
Lần lượt sau nhiều năm khi tôi học lên Master và PhD, lúc này tôi mới hiểu vì sao ba tôi không nên cho tôi đi học thêm.
Những bài thi của cuộc đời tôi sau này khó hơn gấp nhiều lần mà không thể có trong những lần đi học thêm, đồng nghĩa với tôi chẳng thể có sự chuẩn bị nào khác ngoài việc mang những gì đã học để "brainstorm".
Khi chúng ta đã cố gắng hết sức, chúng ta ít nhất sẽ không hối tiếc dù kết quả kém hay tốt.
Một lần trong buổi tán gẫu với một giáo sư, chúng tôi trò chuyện về thầy cô giáo ngày xưa. Ông bảo có một cô giáo dạy lớp 3 của ông mà ông nhớ mãi đến tận giờ khi gần 60, bởi cô ấy là cô giáo tồi nhất của ông.
Trong một lần gặp một bài toán hay và ông rất hứng khởi làm cả tối để sáng hôm sau mang đến hỏi cô giáo mình làm thế này đúng hay sai. Nhưng cô giáo của ông chỉ bảo, hãy đợi đến khi cô ấy dạy tới phần này.
Ông rất thất vọng với cách giải quyết vấn đề của cô. Điều quan trọng với một học sinh, theo ông, đó là cách chúng tư duy khi gặp một vấn đề, chứ không nằm ở việc chúng được dạy những công cụ mạnh để mang ra giải quyết.
Con người khác với robot ở chỗ đó. Mọi robot đều được lập trình sẵn mọi khả năng, để khi gặp vấn đề, chúng mang ra đối phó. Nhưng nếu vấn đề không nằm trong những khả năng đã lập trình sẵn, robot sẽ ngưng làm việc ngay lập tức.
Về sau, ông giáo sư có làm một bài trắc nghiệm về tính diện tích của một hình không gian rất phức tạp, nhưng ông chia chúng thành những hình tam giác, hình thang, hình bình hành khác nhau và đều cho biết diện tích của những hình đó.
Ông đưa bài toán cho 2 học sinh, lớp 1 và lớp 10. Kết quả rất bất ngờ, học sinh lớp 1 lại tính được, còn học sinh lớp 10 thì vứt bài ở đấy.
Khi ông hỏi từng người, ở cô bé lớp 1, mặc dù kết quả bị sai nhưng cách làm của cô bé là cộng dần dần từng hình một vào nhau để ra kết quả hình không gian cuối cùng.
Còn ở cậu bé lớp 10, cậu trả lời là không biết có công thức nào để tính cho tổng diện tích đó không, và ngồi 15 phút chỉ để lục lại trong trí nhớ về sự tồn tại của công thức đó.
Phép nhân sẽ không tồn tại khi chưa có phép cộng. Bạn có thể dùng phép cộng thay cho phép nhân nếu như bạn quên mất cái bảng cửu chương.
Giống như tích phân, bạn không cần học thuộc công thức của chúng nếu bạn hiểu tích phân chỉ đơn giản là tổng diện tích của các hình thang nhỏ mà thôi. Điều quan trọng nhất, bạn có thực sự hiểu kiến thức cơ bản hay không.
Tôi sợ những ba mẹ luôn ép con phải làm những thứ mà bản thân họ không làm được.
Tôi sợ những ba mẹ luôn mong con thực hiện ước mơ mà họ không thể làm được trước đây.
Tôi sợ những ba mẹ luôn thích nghĩ hộ, làm hộ cho con cái.
Các nghiên cứu trên trẻ em Việt Nam cho thấy:
- Người lớn thường thích trẻ vâng lời hơn là thích trẻ sáng tạo.
- Người lớn thích trẻ làm theo sự chỉ dẫn của mình hơn là thích trẻ có ý tưởng riêng.
- Người lớn thích áp đặt ý tưởng, mong muốn, cách làm của mình hơn là để trẻ được tự do thể hiện ý tưởng, được làm theo cái trẻ thích…
- Người lớn thường đánh giá thấp khả năng của trẻ, không tin rằng trẻ có thể làm được?...
Con người sinh ra, hạnh phúc nhất là được làm điều mình muốn. Vậy, khi bắt con làm theo ý mình, ba mẹ có phải là người luôn mong con được hạnh phúc nhất?
5 cách phát triển khả năng sáng tạo của trẻ
Rèn luyện khả năng sáng tạo thông qua tư duy hình tượng
Tư duy hình tượng của trẻ phát triển khá tốt trong các mặt như hội họa, kể chuyện, lao động thủ công, hoạt động âm nhạc...
Tạo cơ hội cho bé tham gia các trò chơi giả tưởng
Hầu hết mọi thứ, qua trí tưởng tượng của trẻ, đều có thể làm đồ chơi. Ví dụ, khăn quàng cổ dùng để trùm đầu, thanh gỗ nhỏ bé sẽ biến thành cây kiếm thần kỳ bảo vể công chúa khỏi quái vật, hay những chú thú nhồi bông được biến hóa thành những vật nuôi trong “trang trại” tưởng tượng của trẻ. Một ví dụ nữa đó là nếu bạn cho đứa trẻ một chiếc mũ và một chiếc khăn, chúng sẽ tạo ra rất nhiều nhân vật khác nhau với những trang phục khác nhau.
Do đó, cách tốt nhất để đứa trẻ thỏa sức sáng tạo là cho chúng tiếp xúc với thật nhiều người, nhiều hoàn cảnh và sự kiện để trau dồi thêm vốn sống giúp cho bé có thêm động lực để tưởng tượng.
Cho phép trẻ tự chủ động và tự đưa ra quyết định của mình
Hãy giúp bé linh động, tự đưa ra những quyết định của mình, có thể bắt đầu từ những việc đơn giản như cho bé tự chọn quần áo để mua và mặc mỗi ngày, tự chọn món đồ chơi mà bé thích… Đến những quyết định lớn hơn có liên quan đến trẻ bạn cũng nên hỏi ý kiến của chúng và giúp chúng đưa ra những quyết định đúng đắn.
Tạo cơ hội cho trẻ thể hiện suy nghĩ – nâng cao khả năng đặt câu hỏi
Hãy cho trẻ có cơ hội phản biện lại với bạn. Khuyến khích trẻ tìm nhiều hướng giải quyết khác nhau của một vấn đề. Khi mọi thứ đã được giải quyết thành công, hãy hỏi ngược lại trẻ những cách làm mới hơn. Để tạo cho bé sự phản ứng tự nhiên và hiệu quả nhất nếu bắt gặp lại tình huống ấy.
Đồng thời, ta nên gợi nên sự tò mò để thúc đẩy sự sáng tạo, tìm hiểu của trẻ. Đó là lí do chúng ta thường thấy, ở độ tuổi lên 3 trẻ hay hỏi những câu hỏi “vì sao”. Vì vậy, cha mẹ hãy khuyến khích trẻ đặt câu hỏi hoặc đặt câu hỏi để trẻ trả lời, cùng trẻ tìm hiểu những điều bí mật xung quanh chúng ta.
Khích lệ sáng tạo bằng chính ngôn ngữ của bé
Cha mẹ cần tạo bầu không khí gia đình vui vẻ thoải mái. Bé có thể đặt ra rất nhiều các câu hỏi ngộ nghĩnh, thậm chí có vẻ buồn cười nhưng cha mẹ không nên cản trở bé tự do phát triển trí tưởng tượng và đặc biệt là không nên cười nhạo, phê bình; không được dùng suy nghĩ của người lớn để yêu cầu trẻ.
Cha mẹ có thể tạo ra một số cảnh, một số tình huống để khích lệ bé suy nghĩ đến tình tiết và kết cục khác nhau của câu chuyện, sau đó cho bé tự kể lại theo suy nghĩ của mình. Hoặc trên nền một câu chuyện có sẵn, nhưng thử hỏi bé là: theo con thì câu chuyện có thể kết thúc như thế nào?
