Lý do khiến mắt mèo phát sáng khi ở trong bóng tối
Mèo là một trong những loại vật nuôi trong nhà khá phổ biến. Một đặc điểm nổi bật của loài mèo là chúng có khả năng nhìn rất tốt trong điều kiện ánh sáng yếu. Đặc biệt, đối mắt của chúng có thể phát sáng khi ở trong màn đêm đen đặc. Trên thực tế, những con mèo đã được thuần hóa có thể nhìn thấy những thứ xung quanh trong điều kiện ánh sáng chỉ bằng 16% so với con người.
Loài mèo có thể làm được như vậy nhờ cấu tạo đặc biệt của đồng tử.
Trong điều kiện ánh sáng mờ, đồng tử của loài mèo có thể mở lớn hơn 50% so với đồng tử của con người. Bên cạnh đó, số lượng tế bảo cảm quang (tế bào que) ở đáy mắt của mèo cũng cao hơn nhiều lần so với con người.
Một đặc điểm khác giúp mèo nhìn rõ hơn trong bóng tối là do chúng có một lớp mô mỏng nằm ở phía sau võng mạc gọi là tapetum lucidum. Theo tiếng Latin, từ tapetum lucidum có nghĩa là "tấm thảm sáng" hay còn gọi là "ánh mắt sáng". Con người không hề có đặc điểm này.
Ở mèo, tapetum lucidum được tạo thành từ các tế bào với các tinh thể giống như một chiếc gương. Nó có tác dụng phản chiếu ánh sáng trở lại võng mạc và giúp võng mạc hấp thu nhiều ánh sáng hơn.
Không chỉ có tapetum lucidum, đôi mắt của loài mào cũng có chứa hợp chất phản chiếu của nó là riboflavin. Đây là một loại vitamin B có đặc tính khuếch tán ánh sáng đến một bước sóng cụ thể. Điều này giúp mắt của mèo có khả năng nhìn rõ hơn ở điều kiện ánh sáng yếu, giúp tăng độ nhạu của võng mạc với ánh sáng yếu.
Tapetum lucidum có khả năng phản xạ ánh sáng mạnh. Vì vậy, chúng ta có thể thấy đôi mắt mèo rực sáng trong bóng đêm.
Không chỉ có mèo, mắt của rất nhiều loại động vật khác trong tự nhiên cũng có khả năng phát sáng trong điều kiện ánh sáng yếu.
Nhiều động vật có đôi mắt phát sáng trong ban đêm
Những loài động vật có khả năng nhìn trong bóng tối tốt, đôi mắt phá sáng trong bóng đêm thường là do chứa tapetum lucidum. Không chỉ có động vật trên cạn mới có đặc điểm này. Đối với cá, cá heo và các động vật thủy sinh khác, tapetum lucidum giúp chúng có thể nhìn rõ hơn trong vùng nước tối.
Tuy nhiên, cấu tạo mắt của động vật trên cạn và động vật dưới nước sẽ khác nhau. Đối với động vật trên cạn, người ta tìm thấy tapetum lucidum ở nửa trên của mắt, phía sau võng mạc. Điều này giúp chúng nhìn rõ những thứ ở trên mặt đất. Trong khi đó, tapetum lucidum có ở phần lớn mắt của các loài động vật dưới nước. Cấu tạo này giúp các sinh vật thủy sinh có thể nhìn xung quanh trong bóng tối.
Mặc dù đa số động vật có tapetum lucidum để tăng khả năng quan sát trong bóng đêm nhưng một số loài chó nhỏ được thuần hóa không có đặc điểm này. Ngoài ra, một số loài chin, lợn, bò sát, hầu hết các loài gặm nhấm, linh trưởng (trong đó có con người) đều không có tapetum lucidum trong mắt nên khả năng quan sát trong bóng đêm bị hạn chế và đôi mắt cũng không thể phát sáng trong đêm.