Ung thư vú là một trong những căn bệnh nguy hiểm hàng đầu ở phụ nữ, và theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh này. Một số yếu tố có thể kiểm soát được như chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng hay dùng thuốc nội tiết, nhưng cũng có nhiều nguyên nhân không thể thay đổi như tuổi tác hay yếu tố di truyền.
1. Tuổi trên 55
Nguy cơ mắc ung thư vú có xu hướng tăng theo độ tuổi. Thống kê cho thấy, phần lớn các ca bệnh được phát hiện ở phụ nữ từ 55 tuổi trở lên, do sự thay đổi nội tiết và cấu trúc mô vú theo thời gian.
2. Di truyền và đột biến gene
Từ 5% đến 10% ca ung thư vú có nguyên nhân từ yếu tố di truyền, đặc biệt là do đột biến ở gene BRCA1 hoặc BRCA2. Các gene này vốn có chức năng sửa chữa ADN, nhưng khi bị đột biến, chúng có thể dẫn đến tăng trưởng tế bào bất thường gây ung thư.
3. Có người thân mắc ung thư vú
Nguy cơ mắc bệnh tăng lên nếu trong gia đình có người thân trực hệ như mẹ, chị em gái hoặc con gái từng bị ung thư vú. Nếu có từ hai người thân mắc bệnh, nguy cơ có thể cao gấp ba lần. Ngoài ra, nam giới trong gia đình bị ung thư vú cũng là dấu hiệu cần chú ý.
4. Từng mắc ung thư vú trước đó
Phụ nữ từng điều trị ung thư vú ở một bên có khả năng mắc ung thư mới ở bên còn lại hoặc phần khác của cùng một vú. Dù không phổ biến, nhưng nguy cơ này cao hơn với phụ nữ mắc bệnh khi còn trẻ.
5. Sự khác biệt chủng tộc
Tỷ lệ mắc ung thư vú có sự khác biệt giữa các chủng tộc. Phụ nữ da trắng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với phụ nữ gốc Phi, nhưng lại có tỷ lệ tử vong thấp hơn. Phụ nữ gốc Á, Tây Ban Nha và người bản địa Mỹ có tỷ lệ mắc và tử vong thấp hơn.
6. Chiều cao
Nghiên cứu cho thấy phụ nữ có chiều cao vượt trội có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn. Nguyên nhân chưa rõ ràng nhưng có thể liên quan đến yếu tố di truyền, dinh dưỡng hoặc hormone trong giai đoạn phát triển.
7. Mô vú dày đặc
Vú có mật độ mô tuyến và mô xơ cao hơn mô mỡ được gọi là vú đặc. Mật độ vú cao khiến việc phát hiện ung thư qua chụp nhũ ảnh trở nên khó khăn và đồng thời cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Điều này có thể do hormone, di truyền hoặc thay đổi theo độ tuổi và tình trạng sinh sản.
8. Từng được chẩn đoán các bệnh lành tính ở vú
Một số loại tổn thương vú lành tính, nhất là các tổn thương tăng sinh có dị sản (bất thường tế bào), có thể làm tăng nguy cơ ung thư. Những phụ nữ có các biểu hiện này nên được theo dõi định kỳ kỹ lưỡng.
9. Có kinh nguyệt sớm
Bắt đầu kỳ kinh nguyệt sớm, đặc biệt trước 12 tuổi, đồng nghĩa với việc cơ thể tiếp xúc lâu hơn với hormone estrogen và progesterone, từ đó làm tăng nguy cơ ung thư vú trong tương lai.
10. Mãn kinh muộn
Tương tự, phụ nữ mãn kinh muộn (sau 55 tuổi) cũng tiếp xúc lâu dài với hormone, làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Càng nhiều chu kỳ kinh nguyệt trong đời, nguy cơ mắc ung thư vú càng cao.
11. Tiếp xúc với diethylstilbestrol (DES)
DES là loại thuốc nội tiết được sử dụng trong thai kỳ từ thập niên 1940 đến 1970 để ngăn ngừa sảy thai. Những phụ nữ từng dùng DES hoặc là con của người từng sử dụng thuốc này đều có nguy cơ ung thư vú cao hơn một chút.
12. Điều trị xạ trị ở ngực khi còn trẻ
Phụ nữ từng xạ trị vùng ngực để điều trị các bệnh như u lympho Hodgkin lúc còn trẻ có nguy cơ cao hơn mắc ung thư vú về sau. Đặc biệt, nếu xạ trị ở tuổi thiếu niên khi tuyến vú còn đang phát triển, nguy cơ này càng lớn.
Cần làm gì nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ?
Việc nắm rõ các yếu tố nguy cơ giúp phụ nữ chủ động hơn trong việc tầm soát và phòng ngừa ung thư vú. Nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao, hãy thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ, thực hiện tầm soát bằng chụp nhũ ảnh, siêu âm vú và duy trì lối sống lành mạnh để giảm thiểu rủi ro.
