Tuy nhiên, giới chuyên môn cảnh báo: cơ thể có thể phát tín hiệu sớm nếu biết quan sát đúng. Trong đó, “2 đau – 1 vàng” là bộ ba dấu hiệu quan trọng mà người dân cần đặc biệt lưu tâm để nhận diện sớm nguy cơ ung thư gan.
1. Đau vùng bụng trên bên phải – tín hiệu từ chính lá gan
Vùng bụng trên bên phải là vị trí chính của gan trong cơ thể. Khi xuất hiện những cơn đau âm ỉ hoặc đau tức vùng này, rất có thể đó là biểu hiện sớm của tổn thương gan, trong đó có ung thư.
Dù gan không có dây thần kinh cảm giác, nhưng khi gan bị viêm, sưng to hoặc có khối u chèn ép vào bao gan, cơ thể sẽ cảm nhận được đau thông qua các cơ quan lân cận. Cơn đau có thể kéo dài, tái đi tái lại hoặc tăng dần theo thời gian.
Nhiều người dễ nhầm lẫn biểu hiện này với bệnh dạ dày hoặc rối loạn tiêu hóa, dẫn đến việc chủ quan và bỏ qua thời điểm vàng để chẩn đoán sớm.
2. Đau vai – dấu hiệu gián tiếp dễ bị bỏ qua
Một dấu hiệu khác thường không được để ý là đau mỏi vai gáy, đặc biệt ở bên phải. Theo các chuyên gia y tế, khi khối u gan phát triển lớn, nó có thể chèn ép vào cơ hoành – cơ quan nằm gần gan – và từ đó ảnh hưởng đến dây thần kinh dẫn truyền lên vùng vai.
Hậu quả là người bệnh có thể cảm thấy đau âm ỉ vùng vai, lan tỏa hoặc đi kèm cảm giác yếu cơ. Đây là cơn đau mang tính phản xạ từ nội tạng, không liên quan đến vận động sai tư thế hay thoái hóa xương khớp như nhiều người vẫn tưởng.
Việc bỏ qua triệu chứng đau vai này khiến quá trình phát hiện ung thư gan bị trì hoãn, làm giảm khả năng điều trị hiệu quả.
3. Vàng da và vàng mắt – chỉ báo gan đang suy giảm nghiêm trọng
“1 vàng” trong bộ ba dấu hiệu là biểu hiện vàng da và vàng mắt (củng mạc) – một trong những triệu chứng rõ ràng nhất của suy giảm chức năng gan.
Khi gan bị tổn thương nặng, khả năng chuyển hóa bilirubin – một chất thải trong máu – bị ảnh hưởng. Bilirubin tích tụ trong cơ thể sẽ khiến da, mắt và móng tay có màu vàng nhạt hoặc đậm tùy theo mức độ bệnh lý.
Đây là biểu hiện thường gặp ở người mắc viêm gan mạn tính, xơ gan hoặc ung thư gan, và là tín hiệu cảnh báo cần đến cơ sở y tế ngay lập tức để kiểm tra chuyên sâu.
4. Ai cần đặc biệt đề phòng ung thư gan?
Theo các chuyên gia gan mật, một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc ung thư gan, gồm:
- Người mắc viêm gan B hoặc C mạn tính.
- Người uống rượu bia thường xuyên hoặc lạm dụng trong thời gian dài.
- Người bị gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).
- Người bị xơ gan do bất kỳ nguyên nhân nào.
- Bệnh nhân tiểu đường type 2, béo phì hoặc có hội chứng chuyển hóa.
- Người có tiền sử gia đình từng mắc ung thư gan.
Đối với các nhóm này, việc khám tầm soát định kỳ 6 tháng/lần là khuyến nghị bắt buộc để phát hiện sớm các tổn thương gan bất thường.
5. Cách phòng ngừa ung thư gan từ thói quen đơn giản
1. Nói không với rượu bia: Rượu là một trong những tác nhân gây tổn thương gan mạnh nhất, dẫn đến xơ gan và tăng nguy cơ ung thư gan. Hạn chế hoặc ngừng hoàn toàn rượu bia là cách bảo vệ gan hữu hiệu.
2. Tiêm phòng viêm gan B: Virus viêm gan B là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư gan tại Việt Nam. Tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm và phát triển bệnh mạn tính.
3. Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ, từ đó dẫn đến viêm gan, xơ gan và ung thư gan. Chế độ ăn lành mạnh kết hợp tập luyện thể dục đều đặn là yếu tố then chốt.
4. Tránh xa thuốc lá và khói thuốc: Thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến phổi mà còn gây rối loạn chuyển hóa trong gan, làm tăng gánh nặng cho tế bào gan trong quá trình lọc độc.
5. Kiểm soát bệnh lý nền: Người bị tiểu đường, cao huyết áp, mỡ máu cần tuân thủ điều trị để tránh biến chứng lên gan. Đây là nhóm có nguy cơ mắc ung thư gan cao gấp 2–3 lần người bình thường.
