Nhồi máu não – “kẻ thù thầm lặng” của tuổi già
Nhồi máu não, hay còn gọi là đột quỵ do thiếu máu cục bộ, xảy ra khi dòng máu nuôi dưỡng não bị tắc nghẽn đột ngột. Lúc này, các tế bào thần kinh ở vùng não bị thiếu oxy sẽ chết đi nhanh chóng, kéo theo hàng loạt hậu quả nghiêm trọng như liệt nửa người, rối loạn ngôn ngữ, mất trí nhớ, thậm chí tử vong.
Đây là căn bệnh đứng hàng đầu trong nhóm bệnh tim mạch – mạch máu não với “bốn cao”: tỷ lệ mắc cao, tỷ lệ tàn tật cao, tỷ lệ tử vong cao và tỷ lệ tái phát cao. Mỗi năm, hàng nghìn người phải nhập viện vì đột quỵ, trong đó nhiều trường hợp không kịp thời phát hiện, để lại di chứng nặng nề, khiến cuộc sống về sau trở nên lệ thuộc và khó khăn.
Nhưng điều đáng nói là, những người lớn tuổi vẫn minh mẫn, khỏe mạnh, tránh được nguy cơ đột quỵ thường không nhờ may mắn. Họ có một điểm chung: ngay từ khi còn trẻ đã duy trì ba thói quen tốt giúp bảo vệ mạch máu và não bộ.
Kiểm soát tốt “ba cao” – bí quyết kéo dài tuổi thọ
“Ba cao” – gồm cao huyết áp, cao đường huyết và cao mỡ máu – chính là những “kẻ giấu mặt” âm thầm tàn phá mạch máu. Khi các chỉ số này không được kiểm soát, thành mạch dần xơ cứng, máu lưu thông kém, dẫn đến nguy cơ hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu não.
Muốn tránh điều đó, cách tốt nhất là bắt đầu từ bàn ăn hằng ngày. Hạn chế tối đa đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt và thức ăn nhiều dầu mỡ. Thay vào đó, ưu tiên rau xanh, trái cây tươi, các loại ngũ cốc nguyên hạt, cá béo, và thực phẩm giàu chất xơ – những “người bạn” của hệ tim mạch.
Bên cạnh đó, việc khám sức khỏe định kỳ cũng quan trọng không kém. Chỉ cần kiểm tra huyết áp, đường huyết và mỡ máu mỗi 6 tháng, bạn đã có thể sớm phát hiện những thay đổi bất thường trong cơ thể. Phát hiện sớm là chìa khóa giúp phòng ngừa biến chứng nặng, trước khi mọi chuyện trở nên quá muộn.
Vận động đều đặn – chìa khóa giúp mạch máu khỏe mạnh
Cơ thể con người sinh ra để vận động. Khi chúng ta lười di chuyển, tuần hoàn máu chậm lại, chất béo dễ tích tụ, dẫn đến xơ vữa động mạch – yếu tố nguy cơ hàng đầu của nhồi máu não.
Ngược lại, chỉ cần duy trì vận động đều đặn mỗi ngày – dù là đi bộ 30 phút, đạp xe nhẹ hay tập thái cực quyền – cũng giúp tăng lưu lượng máu lên não, ổn định huyết áp và cải thiện sức bền tim mạch.
Không cần phải ép mình theo đuổi cường độ quá cao. Quan trọng là đều đặn và phù hợp với thể trạng. Buổi sáng sớm hoặc chiều muộn, ra ngoài hít thở không khí trong lành, đi bộ vài vòng công viên, hay đơn giản là chăm sóc vườn cây, quét sân – đều là những cách vận động tự nhiên, vừa thư giãn tinh thần vừa giúp cơ thể dẻo dai.
Một cơ thể được “đánh thức” mỗi ngày nhờ vận động chính là nền tảng vững chắc để phòng ngừa đột quỵ.
Đừng ngồi lì sau bữa ăn – thói quen tưởng nhỏ mà hại lớn
Nhiều người có thói quen ngồi nghỉ hoặc nằm ngay sau khi ăn, cho rằng như vậy giúp “tiêu cơm nhanh”. Thực tế, đây là một trong những thói quen nguy hiểm nhất đối với mạch máu.
Sau bữa ăn, cơ thể cần lưu lượng máu lớn để tiêu hóa, nhưng nếu bạn ngồi yên quá lâu, dòng máu chậm lại, chất béo và đường trong máu không được chuyển hóa kịp thời. Lâu dần, chúng bám lên thành mạch, hình thành mảng xơ vữa. Khi mảng này bong ra, nó có thể trôi theo dòng máu lên não, gây tắc mạch và dẫn đến nhồi máu não.
Thay vì ngồi yên, hãy đứng dậy và đi lại nhẹ nhàng khoảng 10–20 phút sau bữa ăn. Có thể rửa bát, tưới cây hay đi bộ quanh nhà – những hành động tưởng đơn giản nhưng giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru, đồng thời thúc đẩy tuần hoàn máu.
Đặc biệt, nên tránh thói quen nằm dài xem TV hoặc ngủ ngay sau ăn. Dù là người trẻ, việc duy trì lối sống tĩnh tại kéo dài cũng khiến nguy cơ đột quỵ tăng cao khi bước vào tuổi trung niên.
Sống chủ động từ hôm nay – khỏe mạnh đến mai sau
Phòng bệnh luôn dễ hơn chữa bệnh. Không ai có thể đảm bảo mình sẽ không bao giờ đối mặt với nguy cơ đột quỵ, nhưng việc chủ động chăm sóc bản thân từ sớm có thể giúp giảm đáng kể rủi ro này.
Hãy bắt đầu từ những việc đơn giản: ăn uống thanh đạm, vận động mỗi ngày, kiểm tra sức khỏe định kỳ và tránh ngồi yên quá lâu sau khi ăn. Những thói quen nhỏ ấy, khi được duy trì đều đặn, sẽ trở thành “lá chắn” bảo vệ não bộ và mạch máu suốt cả đời.
Đến khi về già, bạn sẽ nhận ra rằng sức khỏe chính là phần thưởng xứng đáng nhất cho những năm tháng sống có kỷ luật. Bởi không gì quý hơn việc mỗi sáng thức dậy, đầu óc vẫn minh mẫn, đôi chân vẫn vững vàng và trái tim vẫn đập đều đặn, nhẹ nhàng như nhịp sống bình yên mà ta hằng mong muốn.
