Thay vì đóng BHXH dài hạn và chờ nhận lương hưu thì có những người sau khi nghỉ việc sẽ chọn phương án rút một cục. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng sẽ được rút BHXH một lần.
Theo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2014 và Nghị quyết 93/2015/QH13, có 4 trường hợp không đủ điều kiện rút BHXH một lần. Cụ thể như sau:
(1) Người đóng BHXH dưới 20 năm, nghỉ việc chưa đủ 1 năm
Theo Khoản 1 Điều 1 Nghị quyết 93/2015/QH13, người lao động tham gia BHXH bắt buộc sau 1 năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH thì có thể yêu cầu nhận BHXH một lần. Ngược lại, người lao động nếu đóng chưa đủ 20 năm và chưa nghỉ việc đủ 1 năm thì thuộc diện không đủ điều kiện để lãnh tiền BHXH một lần.
Tuy nhiên, khoản 1 Điều 60 Luật BHXH năm 2014 quy định một số trường hợp ngoại lệ, dù nghỉ việc chưa đủ 1 năm vẫn được rút BHXH 1 lần. Các trường hợp đó là người đã đủ tuổi nghỉ hưu; người ra nước ngoài để định cư; người mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, HIV đã chuyển sang AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế trong tình trạng không thể tự phục vụ; bộ đội, công an khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.
(2) Người lao động đóng BHXH từ đủ 20 năm trở lên
Theo khoản 1 Điều 1 Nghị quyết 93/2015/QH13 và điểm a khoản 1 Điều 60 Luật BHXH năm 2014, người lao động dù đủ tuổi hay chưa đủ tuổi nghỉ hưu cũng chỉ có thể rút BHXH một lần khi thời gian đóng BHXH của người đó dưới 20 năm.
Vì vậy, nếu người lao động đã đóng BHXH từ đủ 20 năm trở lên thì không thể rút BHXH một lần mà buộc phải chờ để làm thủ tục hưởng lương hưu hàng tháng.
Tuy nhiên, khoản 1 Điều 60 Luật BHXH năm 2014 vẫn quy định một số trường hợp ngoại lệ đóng BHXH từ đủ 20 năm trở lên vẫn được rút BHXH 1 lần, bao gồm người lao động ra nước ngoài để định cư; người mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng; HIV đã chuyển sang AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế trong tình trạng không thể tự phục vụ.
(3) Lao động nữ hoạt động ở cấp xã đóng BHXH từ đủ 15 năm
Theo điểm a khoản 1 Điều 60 Luật BHXH năm 2014, lao động nữ hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách cấp xã mà chưa đóng đủ 15 năm BHXH, đồng thời không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện thì có quyền yêu cầu rút BHXH một lần.
Ngược lại, lao động nữ hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách cấp xã nếu đã đóng BHXH từ đủ 15 năm trở lên thì sẽ không được giải quyết hưởng BHXH 1 lần mà phải chờ đủ tuổi để nhận lương hưu hằng tháng.
Tuy nhiên, tương tự như các trường hợp, khoản 1 Điều 60 Luật BHXH năm 2014 quy định một số trường hợp ngoại lệ được rút BHXH một lần mà không xét đến người lao động đã đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu hay chưa, bao gồm người lao động ra nước ngoài để định cư; mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế trong tình trạng không thể tự phục vụ.
(4) Công an, bộ đội phục viên, xuất ngũ, thôi việc đủ điều kiện lãnh lương hưu
Điểm d khoản 1 Điều 60 Luật BHXH năm 2014 quy định trường hợp công an, quân đội khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu thì được quyền nhận BHXH một lần khi có nhu cầu.
Như vậy, ở thời điểm phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà đối tượng công an, bộ đội đã đủ điều kiện để hưởng lương hưu thì phải làm thủ tục nhận lương hưu theo quy định chứ không được rút BHXH một lần.
Tuy nhiên, tương tự như các trường hợp đã nêu ở trên, đối tượng công an, bộ đội phục viên, xuất ngũ, thôi việc đủ điều kiện lĩnh lương hưu nhưng rơi vào trường hợp đặc biệt cũng có thể lựa chọn rút BHXH một lần như ra nước ngoài định cư, mắc bệnh hiểm nghèo...
