Gan là cơ quan đóng vai trò then chốt trong việc sản xuất dịch mật – thành phần thiết yếu giúp phân giải và hấp thu chất béo. Đồng thời, gan còn tham gia vào quá trình chuyển hóa dinh dưỡng và loại bỏ độc tố khỏi cơ thể. Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương, những chức năng này sẽ suy giảm, gây ra hàng loạt rối loạn tiêu hóa. Đặc biệt, các biểu hiện bất thường của hệ tiêu hóa có thể chính là lời cảnh báo sớm về bệnh lý gan mà nhiều người thường bỏ qua.
Dưới đây là những dấu hiệu tiêu hóa thường gặp có thể liên quan trực tiếp đến tình trạng gan yếu:
1. Đầy hơi kéo dài không rõ nguyên nhân
Thông thường, đầy bụng, chướng hơi có thể là do chế độ ăn uống không hợp lý. Tuy nhiên, nếu cảm giác này diễn ra liên tục, đặc biệt kèm theo đau âm ỉ hoặc khó chịu ở vùng bụng trên bên phải – nơi gan cư trú – thì đây có thể là dấu hiệu sớm của gan nhiễm mỡ.
Khi gan tích tụ quá nhiều mỡ, khả năng sản xuất mật và lọc độc tố sẽ suy giảm, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa chất béo. Điều này dẫn đến tình trạng khí tích tụ trong đường ruột, gây chướng bụng kéo dài mà không rõ nguyên nhân.
2. Buồn nôn và chán ăn không dứt
Một dấu hiệu khác cho thấy gan đang "kêu cứu" chính là cảm giác buồn nôn kéo dài và chán ăn, không do ngộ độc hay bệnh lý tiêu hóa thông thường.
Khi gan hoạt động kém hiệu quả, các chất độc trong máu không được xử lý triệt để, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương – bao gồm cả vùng kiểm soát cảm giác buồn nôn. Tình trạng này thường đi kèm mệt mỏi, suy nhược và sụt cân, là cảnh báo sớm của những rối loạn chức năng gan nghiêm trọng.
3. Rối loạn tiêu hóa: Táo bón hoặc tiêu chảy bất thường
Gan điều phối quá trình tiết dịch mật – chất giúp nhũ hóa và hấp thu chất béo trong thức ăn. Khi lượng mật tiết ra không ổn định do gan suy yếu, người bệnh có thể gặp tiêu chảy kéo dài hoặc táo bón mãn tính, thậm chí hai tình trạng này luân phiên nhau xuất hiện. Đây là biểu hiện của rối loạn tiêu hóa liên quan đến gan mà bạn nên theo dõi sát sao.
4. Phân nhạt màu, mùi hôi khác lạ
Phân có màu sáng bất thường là dấu hiệu cho thấy lượng dịch mật tiết vào ruột đang bị thiếu hụt, thường do tắc nghẽn ống mật hoặc tổn thương gan. Song song đó, nếu phân có mùi hôi lạ, nồng nặc, rất có thể gan không tiết đủ mật để tiêu hóa chất béo, khiến mỡ thừa bị đào thải nguyên vẹn ra ngoài.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng, ở người mắc gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), phân thường chứa hàm lượng cao chất béo chưa tiêu hóa. Đây là chỉ dấu rõ ràng cho thấy gan đã suy giảm chức năng chuyển hóa.
5. Bụng to bất thường do dịch tích tụ
Một biểu hiện đáng lo ngại khác là bụng phình to, có thể kèm theo phù nhẹ ở mắt cá chân hoặc bàn chân. Đây là tình trạng dịch ổ bụng tích tụ (cổ trướng) – dấu hiệu thường gặp ở người bị xơ gan hoặc suy gan mạn tính. Khi gan tổn thương nghiêm trọng, khả năng tổng hợp protein giảm sút, làm dịch rò rỉ ra khoang bụng, gây sưng và nặng bụng rõ rệt.
Nếu bạn gặp một hay nhiều dấu hiệu kể trên trong thời gian dài mà không rõ nguyên nhân, đặc biệt là khi đã thay đổi chế độ ăn mà không cải thiện, hãy đến cơ sở y tế để kiểm tra chức năng gan càng sớm càng tốt. Các xét nghiệm men gan, siêu âm gan hoặc FibroScan sẽ giúp phát hiện sớm tổn thương gan tiềm ẩn và có hướng điều trị kịp thời.
