Sữa là nguồn dinh dưỡng quan trọng trong khẩu phần ăn hàng ngày, chứa nhiều canxi, protein và vitamin D có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, không phải thực phẩm nào cũng có thể kết hợp an toàn với sữa. Một số thực phẩm kỵ với sữa nếu dùng chung có thể gây rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, khó tiêu và nghiêm trọng hơn là sữa gây sỏi thận.
1. 5 loại thực phẩm kỵ với sữa dễ gây sỏi thận
1.1 Sữa và trái cây có tính axit – Gây kết tủa protein, khó tiêu
Các loại trái cây như cam, chanh, dứa, kiwi... đều có hàm lượng axit cao. Khi dùng chung với sữa, axit sẽ làm protein trong sữa kết tủa, tạo thành chất khó tiêu hóa. Điều này có thể gây đầy bụng, đau dạ dày hoặc tiêu chảy, đặc biệt ở những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm.
Theo Tạp chí Khoa học Thực phẩm (Journal of Food Science), môi trường axit có thể làm thay đổi cấu trúc protein trong sữa, khiến sữa gây khó tiêu, giảm hiệu quả hấp thụ dinh dưỡng.
Bạn không nên uống sữa cùng lúc với các loại trái cây có tính axit. Tốt nhất, nên cách nhau 1–2 giờ để tránh phản ứng kết tủa.
Trái cây có tính axit là một trong số 5 loại thực phẩm kỵ với sữa.
1.2 Sữa và thực phẩm giàu oxalat – Tăng nguy cơ hình thành sỏi thận
Rau bina, củ cải đường, sô-cô-la... là những thực phẩm chứa nhiều oxalat. Khi ăn cùng với sữa – vốn giàu canxi – chúng có thể tạo thành tinh thể canxi oxalat không hòa tan, tích tụ lâu ngày trong thận gây bệnh sỏi thận.
Nghiên cứu trên The American Journal of Clinical Nutrition cho thấy, việc kết hợp sữa và oxalat làm tăng đáng kể nguy cơ sỏi canxi oxalat ở người có cơ địa nhạy cảm hoặc tiền sử bệnh thận.
Nếu bạn có nguy cơ sỏi thận, hãy uống sữa đúng cách, tránh dùng chung với rau bina, socola. Thay vào đó, bạn nên uống nhiều nước và cách các bữa ăn giàu oxalat vài giờ.
1.3 Sữa và thực phẩm giàu sắt – Giảm hấp thu sắt, gây thiếu máu
Canxi trong sữa cạnh tranh hấp thu với sắt. Khi uống sữa cùng lúc với thực phẩm giàu sắt như gan, thịt đỏ, đậu đỗ... cơ thể có thể hấp thu sắt kém đi 50–60%, theo European Journal of Clinical Nutrition.
Điều này đặc biệt nguy hiểm với người bị thiếu máu, phụ nữ mang thai hoặc trẻ em, những đối tượng cần bổ sung sắt đều đặn.
Để không làm giảm hấp thu sắt, bạn hãy uống sữa cách bữa ăn giàu sắt khoảng 2 giờ, không nên uống sữa ngay sau bữa ăn có thịt đỏ hoặc nội tạng.
1.4 Sữa và đồ chiên rán – Gánh nặng cho tiêu hóa
Các món chiên rán nhiều dầu mỡ kết hợp với sữa – vốn giàu chất béo và protein – khiến dạ dày phải làm việc quá tải. Sữa và đồ chiên rán cùng lúc có thể gây đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy nhẹ hoặc rối loạn tiêu hóa.
Theo Journal of Gastroenterology, chất béo kết hợp với protein làm chậm quá trình tiêu hóa, đặc biệt ảnh hưởng xấu tới người có dạ dày yếu hoặc mắc hội chứng ruột kích thích (IBS).
Bạn không nên uống sữa ngay sau khi ăn các món chiên rán như gà rán, khoai tây chiên, nem rán... Hãy chọn thực phẩm dễ tiêu như ngũ cốc nguyên hạt hoặc cháo yến mạch để dùng chung với sữa.
1.5 Sữa và cà phê/trà – Giảm hấp thu canxi
Cà phê và trà chứa caffeine, tannin – những chất có thể ức chế hấp thu canxi. Khi uống sữa và cà phê cùng lúc, tannin sẽ liên kết với canxi trong sữa, khiến cơ thể không thể hấp thu được khoáng chất quan trọng này.
Theo Journal of Bone and Mineral Research, trà đen có thể làm giảm hấp thu canxi trong sữa tới 30%, ảnh hưởng trực tiếp tới người cần bổ sung canxi để phòng ngừa loãng xương.
Để tránh mất canxi, bạn nên uống cà phê cách thời điểm uống sữa ít nhất 1–2 giờ.
Cà phê chứa một số chất ứng chế hấp thu canxi.
2. Uống sữa đúng cách để bảo vệ sức khỏe lâu dài
Việc bổ sung sữa mỗi ngày sẽ mang lại nhiều lợi ích về xương, cơ và hệ miễn dịch. Tuy nhiên, để tối ưu hóa hiệu quả dinh dưỡng, bạn nên tránh các thực phẩm kỵ với sữa và chọn thời điểm uống sữa hợp lý.
Một số lưu ý khi uống sữa:
- Tránh uống sữa khi bụng quá no hoặc quá đói.
- Không dùng sữa cùng lúc với thực phẩm có axit, oxalat, sắt, đồ chiên rán hoặc đồ uống chứa tannin.
- Uống sữa vào buổi sáng hoặc tối trước khi ngủ 1–2 giờ, khi dạ dày đã ổn định.
Sữa rất bổ dưỡng, nhưng sai cách kết hợp có thể gây hại. Hãy nhớ những nhóm thực phẩm không nên ăn với sữa gồm trái cây có axit, rau giàu oxalat, thực phẩm giàu sắt, món chiên rán và đồ uống có caffeine. Uống sữa đúng cách sẽ giúp bạn tận dụng tối đa lợi ích mà không ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa, xương khớp hay thận.
