Trong những ngày Tết Nguyên đán, bên cạnh các món truyền thống như bánh kẹo, hoa quả, và các loại hạt, nhiều người lại tìm đến những hương vị mới lạ như trâu, lợn gác bếp, bò xé chua cay và khô gà lá chanh. Đây đều là những món ăn không thể thiếu, đang rất được ưa chuộng trong dịp lễ cuối năm. Tuy nhiên, dưới khía cạnh dinh dưỡng và sức khỏe, những sản phẩm này không thực sự mang lại lợi ích.
Theo PGS.TS.BS Nguyễn Xuân Ninh, một chuyên gia dinh dưỡng nổi tiếng, những món ăn này tuy phổ biến nhưng không mới mẻ, vì chúng đã tồn tại từ lâu như là phương pháp bảo quản thực phẩm trong các giai đoạn khó khăn. Tuy nhiên, nếu nhìn nhận từ góc độ dinh dưỡng, thực phẩm tươi sống luôn cung cấp hàm lượng dinh dưỡng tốt nhất cho cơ thể.
Đặc biệt, để nâng cao hương vị và thu hút thực khách, nhiều tiểu thương hiện nay còn kết hợp nhiều loại gia vị khác nhau trong quá trình chế biến, tạo ra những sản phẩm thực phẩm chế biến sẵn. Tuy nhiên, khi xem xét dưới góc độ sức khỏe, những món ăn này lại không phải là lựa chọn lý tưởng.
Bác sĩ Ninh cảnh báo rằng các thực phẩm giàu đạm, đặc biệt là khi được sấy khô, có thể mang lại hàm lượng protein cao nhưng cũng đồng nghĩa với việc thiếu cân bằng dinh dưỡng. Khi nhiệt độ tăng, vitamin và chất béo bị loại bỏ, điều này khiến cho lượng calo nạp vào cơ thể lớn, dễ dẫn đến tăng cân không kiểm soát.
Các thực phẩm giàu đạm, đặc biệt là khi được sấy khô, có thể mang lại hàm lượng protein cao nhưng cũng đồng nghĩa với việc thiếu cân bằng dinh dưỡng
Ngoài ra, các thực phẩm này còn tiềm ẩn nguy cơ bị vi khuẩn, nấm mốc tấn công, mà mắt thường không thể nhận thấy, do đó rất dễ gây hại cho sức khỏe. Theo bác sĩ Ninh, các loại gia vị như chua, cay, mặn, ngọt có trong thực phẩm này nếu tiêu thụ quá mức sẽ gây kích ứng dạ dày và ảnh hưởng xấu đến thận.
PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm, từng là Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cũng nhấn mạnh rằng các món ăn xông khói và gác bếp thường rất mặn, gây ra nguy cơ thừa muối khi sử dụng quá nhiều, đặc biệt là trong dịp Tết. Thực tế là bên cạnh lượng muối trong món ăn chính, thực phẩm đi kèm và nước chấm cũng góp phần làm gia tăng lượng muối tiêu thụ, vượt quá khuyến cáo 5g/ngày của WHO.
Việc tiêu thụ quá nhiều muối có thể tác động nghiêm trọng đến sức khỏe, gia tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, huyết áp, và thận. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chế độ ăn giàu nitrit và nitrat có thể gia tăng nguy cơ bệnh tim, PGS Lâm khuyến cáo.
Cả hai chuyên gia đều thống nhất rằng trong dịp Tết, nên thưởng thức các món ăn này một cách hợp lý, khoảng 50g/ngày và không nên ăn liên tục. Đặc biệt, không nên kết hợp thực phẩm chế biến sẵn với rượu bia, vì điều này có thể làm đẩy nhanh nguy cơ mắc bệnh.
Để giảm thiểu các nguy cơ đối với sức khỏe, khi tiêu thụ thực phẩm giàu protein, bạn cần bổ sung thêm rau củ và trái cây. Những loại thực phẩm này có chứa chất chống oxy hóa, giúp tiêu hóa nhanh chóng và loại bỏ các chất độc hại. Đồng thời, hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và thành phần của thực phẩm trước khi sử dụng để bảo vệ sức khỏe của mình.
Để giảm thiểu các nguy cơ đối với sức khỏe, khi tiêu thụ thực phẩm giàu protein, bạn cần bổ sung thêm rau củ và trái cây
Dưới đây là những đối tượng nên hạn chế hoặc tránh xa thực phẩm chế biến sẵn và thịt hun khói:
- Người mắc bệnh thận và gout: Những đối tượng này nên tránh xa các loại thực phẩm trên vì chúng có thể làm tình trạng bệnh thêm nghiêm trọng do chứa nhiều protein và muối.
- Người bị đau dạ dày: Thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều gia vị cay nóng, có thể làm kích thích dạ dày và gây ra những vấn đề tiêu hóa.
- Người cao huyết áp: Các sản phẩm chế biến sẵn thường chứa lượng chất béo bão hòa cao, có thể gây hại cho sức khỏe, đặc biệt là với những người cao huyết áp. Họ cần thận trọng hơn trong chế độ ăn uống để bảo vệ sức khỏe cá nhân.
- Người có tình trạng mỡ máu cao: Các loại thịt này cũng chứa lượng protein cao, không tốt cho những người mắc bệnh mỡ trong máu, vì vậy cần lưu ý khi lựa chọn chế độ ăn.
