Hoàng đế không được ăn thỏa thích món ăn mà mình thích
Trung Quốc thời cổ đại, Hoàng đế là người nắm giữ vị trí chí cao vô thượng nên mọi phương diện sinh hoạt hàng ngày đều được chăm lo cẩn thận, vấn đề ăn uống cũng thế. Không ít người cho rằng, Hoàng đế nắm quyền sinh sát trong tay, có cả thiên hạ nên ăn gì cũng được. Tuy nhiên, theo ghi chép của vị Hoàng đế nhà Thanh cuối cùng là Phổ Nghi, chuyện ăn uống của vua chẳng hề tự do, thoải mái như thế. Để tránh bị đầu độc, Hoàng đế không được phép ăn 3 miếng/món.
Nếu ăn như thế, với lượng món ăn không hề nhỏ trong mỗi bữa ăn của Hoàng đế thì lượng đồ thừa sẽ đi đâu? Thực tế, đồ ăn thừa rất ít khi bị bỏ bởi các Thiên tử thời ấy đều coi trọng việc tiết kiệm.
Cách xử lý đồ ăn thừa của nhà Vua
Tại Trung Quốc vào thời cổ đại, Hoàng đế là người nắm giữ địa vị chí cao vô thượng. Cũng bởi vậy mà mọi phương diện sinh hoạt hàng ngày của họ đều được chăm lo vô cùng cẩn thận, đặc biệt là trên phương diện ăn uống.
Sơn hào hải vị, mĩ thực nhân gian đều tập trung trên bàn tiệc 200 món của hoàng đế. Gạo nấu cơm cho hoàng đế được giã từ loại lúa đặc biệt, có 3 màu vàng, trắng, tía, hoặc dùng loại gạo tiến vua. Ngoài ra, các địa phương mỗi năm còn theo quy định mà dâng các loại nai, đuôi hươu, gân hươu, tay gấu, heo rừng, xương hổ, yến sào, vi cá, hải sâm…
Tuy nhiên, không phải món ăn nào cũng là món yêu thích của các đế vương. Cả bàn ăn nhưng có nhiều món hoàng đế không hề đụng đũa đến. Điều đó có nghĩa sau mỗi bữa ăn của hoàng đế, sẽ có rất nhiều đồ thừa. Những món ăn này không bao giờ được đổ đi bởi hầu hết các vị vua rất tiết kiệm, làm gương cho thần dân.
Theo Qulishi, sau khi hoàng đế dùng bữa, lượng thức ăn còn dư trong mỗi bữa ngự thiện sẽ được xử lý theo 2 cách phổ biến. Đầu tiên, thái giám theo lệnh vua ban thưởng cho các phi tần hoặc quan viên. Đối tượng được ban thưởng các món sơn hào hải vị trong bữa cơm của nhà vua chủ yếu là phi tử hoặc đại thần. Đối với các phi tần và quan lại, việc được nhà vua ban cho những món ăn được xem là ân huệ lớn lao. Họ coi đó là vinh dự lớn khi được ăn chung với nhà vua.
Trong trường hợp nhà vua không chỉ đích danh ban thưởng thức ăn cho phi tần, quan lại thì các món ăn thừa sẽ được ban cho cung nữ, thái giám. Thực tế, những đối tượng này không tranh đoạt các món sơn hào hải vị ấy để ăn. Thay vào đó, họ sẽ lén lút cất giấu các món ăn thừa của nhà vua rồi mang ra bên ngoài cung để bán cho các tửu điếm lớn.
Hoàng đế mỗi bữa cũng chỉ ăn vài miếng, có món gần như còn không đụng đũa, nên người bình thường căn bản đều không nhìn ra được đó là cơm thừa. Hơn nữa, tài nghệ của các đầu bếp trong hoàng cung vốn ít ai có thể so bì. Vậy nên những món ăn ấy thường được rao bán ở bên ngoài với giá rất cao.
Đặc biệt vào thời nhà Minh và nhà Thanh, có một chuỗi kỹ nghệ chuyên bán lại đồ ăn thừa của Hoàng đế trong cung, lợi nhuận thu được rất cao. Ở bên ngoài Tử Cấm Thành, một vài quán rượu cố ý thu thập những thứ bị xem là "cơm thừa canh cặn" của hoàng đế, sau đó nghiên cứu cách thức chế biến để làm ra một phần khác, rồi tuyên bố với thiên hạ đây là món mà Thiên tử từng dùng qua. Vì vậy, dù món ăn có giá cao bao nhiêu, không ít người vẫn sẽ giành mua cho bằng được.
Một số món ăn khác thậm chí còn được bán với giá rẻ cho những người bán rong. Họ sẽ nấu thành cháo rồi đem bán khắp các con đường, ngõ hẻm, phục vụ người dân nghèo. Điều này cũng tránh được sự lãng phí những món ăn xa hoa. Từ đó có thể thấy, những món ăn thừa của hoàng đế đã trở thành sản phẩm chủ chốt của một đường dây mua bán “ăn nên làm ra” vào thời cổ đại.
