Những đúc kết của người xưa thường chứa đựng trí tuệ uyên thâm, sâu sắc và cả những kinh nghiệm xương máu để lưu truyền cho con cháu đời sau. Trong đó: “Canh ba chớ tham dục, nửa đêm chớ tham ăn” là câu nói chứa đựng giá trị chân lý đến tận ngày nay.
Canh ba chớ tham dục
Người xưa thường lấy từ ''canh'' để làm đơn vị đo thời gian. Thời gian ban đêm bao gồm 5 canh bắt đầu từ 7 giờ tối đến 5 giờ sáng hôm sau. Mỗi một canh giờ của người xưa tương ứng với 2 tiếng đồng hồ hiện nay. “Canh ba chớ tham nữ sắc” là một lời khuyên chân thành dành cho nam giới và phụ nữ.
"Canh ba'' vào thời xưa thì được xem là khoảng thời gian từ 11 giờ đêm đến 1h sáng. Dưới góc độ của Trung y thì khoảng thời gian này dùng để ngủ, cũng là khoảng thời gian mà cơ quan nội tạng tiến hành điều tiết và phục hồi thải độc. Thế nên đây là khoảng thời gian lý tưởng để các cơ quan trong cơ thể nghỉ ngơi và phục hồi. Nếu con người chưa chịu nghỉ ngơi mà làm một số việc vợ chồng sẽ cản trở việc thải độc gan. Việc không tiết chế trong thời gian dài còn khiến cho thận bị áp lực, tổn hại đến sức khỏe của thận.
Theo khoa học hiện đại, nghiên cứu hiện trạng về giấc ngủ cho thấy, giấc ngủ sâu nhất và mãnh liệt nhất trong hai giờ đầu tiên, trong giai đoạn REM (chuyển động mắt nhanh) đầu tiên, và do đó có tác dụng phục hồi nhiều nhất. Nếu hai giờ này xảy ra trước nửa đêm, thì giấc ngủ thực sự là lành mạnh nhất.
Nửa đêm chớ tham ăn
Nửa vế sau liên quan đến sức khỏe, “nửa đêm chớ tham ăn”, hay còn gọi là ''không ăn vào canh một'', cũng là một kinh nghiệm sức khỏe được đúc kết từ cổ nhân.
''Canh một'' vào thời xưa chính là khoảng thời gian từ 7h giờ đến 9h tối. Câu nói này khiến nhiều người thời nay khó hiểu, vì đây chính là thời điểm mà nhiều người tan làm và về nhà ăn cơm. Nhưng nếu theo cách nói người xưa thì chúng ta sẽ phải nhịn đói để đi ngủ, vậy tại sao cổ nhân lại khuyên vậy?
Bởi vì người xưa đều làm việc theo quy luật lúc mặt trời mọc và nghỉ ngơi lúc mặt trời lặn. Đối với người xưa mà nói, 9 giờ tối là thời gian để ngủ, và 5 giờ sáng thì phải thức dậy đi làm rồi. Vì vậy trong khoảng thời gian này mà ăn cơm tối, cũng giống như việc chúng ta sau khi ăn cơm đêm xong sẽ lập tức đi ngủ, không những không tốt cho hệ tiêu hóa, mà thời gian dài sẽ dẫn đến việc bị viêm dạ dày nghiêm trọng, thậm chí là đổ bệnh.
Người xưa còn có thói quen không ăn cơm quá khuya, thậm chí còn có lệnh cấm ăn vào giờ giới nghiêm. Bởi vậy nên cổ nhân thường chỉ ăn hai bữa sáng và bữa trưa, còn tối thì không. Điều này cũng là một đạo lý có tính nhất định, vì buổi tối chính là thời gian cho cơ quan nội tạng được nghỉ ngơi, như thế mới có tinh thần cho một ngày mới. Đó cũng là lý do mà buổi tối không nên để tiêu hóa quá nhiều, khiến nội tạng trong cơ thể tăng thêm áp lực.
Đương nhiên, với cuộc sống ngày nay, nhiều người nói rằng: “Sáng đi làm, tối nghỉ ngơi” đã không còn phù hợp với tình hình thực tế ngày nay bởi công việc ca kíp, thời gian không cố định. Nhưng dù bận mải đến đâu, hãy cố gắng sắp xếp thời gian biểu khoa học để duy trì sức khoẻ. Chỉ khi có sức khoẻ, con người mới có thể làm được điều mong muốn, sắp xếp được tương lai của chính mình.
