Các phương pháp dùng để phát hiện ung thư vú là: khám định kỳ, chụp nhũ ảnh và tự khám vú tại nhà. Ung thư vú phát triển chậm. Khối u có kích thước 1cm sẽ mất 6 đến 8 năm để hình thành. Khi các mô ung thư chưa lan sang các hạch bạch huyết, người bệnh sẽ có cơ hội chữa khỏi hoàn toàn ung thư cao hơn.
Chụp nhũ ảnh được cho là cách tối ưu để chẩn đoán sự hình thành các mô ung thư ở giai đoạn sớm. Thông thường, phụ nữ sau 40 tuổi nên chụp nhũ ảnh định kỳ. Bạn nên chụp nhũ ảnh định kỳ sớm hơn ở tuổi 30 khi nằm trong các trường hợp sau:
- Có người thân trong gia đình bị ung thư vú;
- Bị ung thư ruột kết hoặc ung thư buồng trứng;
Ngoài ra còn có các yếu tố khác làm tăng tỷ lệ ung thư vú ở phụ nữ như:
- Hút thuốc lá và uống đồ uống có cồn thường xuyên.
- Dùng thuốc tránh thai thường xuyên liên tục trong thời gian dài;
- Cho con bú dưới 6 tháng;
- Có kinh sớm (dưới 12 tuổi) và mãn kinh trễ (trên 55 tuổi);
- Béo phì hoặc BMI* trên 30.5;
[BMI = (trọng lượng cơ thể)/bình phương chiều cao
.Trọng lượng cơ thể: tính bằng kg.
.Chiều cao: tính bằng m]
Những điều bạn cần chú ý quan sát khi tự khám ngực:
Bạn nên có một cuốn sổ tay để ghi lại những đặc điểm bình thường của ngực sau khi khám lần đầu. Cố gắng ghi nhớ những đặc điểm này để đối chiếu với lần khám sau.
Thời gian khám:
Hãy tự khám mỗi tháng một lần, khám thường xuyên đều đặn kể cả khi đã mãn kinh. Ngoài ra nếu có bất kỳ biểu hiện nào khác thường bạn cũng cần ghi nhận để thảo luận với bác sỹ. Bạn nên khám vú khi đang có kinh nguyệt vì ở thời gian này vú sẽ mềm hơn.
Các bước tự khám vú khi ở tư thế đứng, tư thế khi đang tắm và tư thế nằm.
Tự khám vú ở tư thế đứng:
.jpg)
Hình 1: Tự khám vú bằng các động tác (từ trái qua phải): di chuyển tay lên xuống trên bầu ngực, di chuyển tay theo vòng tròn, di chuyển tay từ núm vú ra ngoài và ngược lại.
- Đứng trước gương, thả lỏng tay xuôi theo thân hình, quan sát hình dáng ngực xem có thay đổi gì so với lần khám trước hay không;
- Tiếp tục quan sát ngực ở tư thế đứng, giơ hai tay qua đầu rồi hạ tay xuống ở tư thế chống hông. Lặp lại nhiều lần và quan sát bất thường;
- Khép các ngón tay và khám ngực theo 3 cách như hình 1.
Tự khám vú trong khi tắm và lúc nằm:
Khám vú khi da ướt sẽ giúp các ngón tay di chuyển dễ dàng hơn. Bắt đầu ở tư thế đứng thoải mái, tay giơ cao và khám theo 3 cách như hình 1. Thực hiện cho cả 2 vú.
Khám vú lúc nằm, đặt một chiếc gối nhỏ hoặc khăn lông cuộn tròn dưới lưng ở phía vú chuẩn bị khám. Khám theo 3 cách như hình 1. Thực hiện cho cả 2 vú.
Khi khám, bạn cần chú ý quan sát và cảm nhận các đặc điểm sau:
- Vú có khối u nổi cộm không? Khối u cứng hay mềm, kích thước thế nào?
- U có đau hay không. Ngay cả khi khối u không đau bạn cũng cần cẩn thận ghi nhận.
- Hình dáng ngực có sự thay đổi so với trước đây
- Màu sắc da thay đổi.
- Kích thước ngực thay đổi (một bên to bất thường chẳng hạn)
- Khi khám có dịch tiết bất thường ở núm vú.
Nếu có một trong những biểu hiện trên, bạn cần đến bác sĩ để có những chẩn đoán kịp thời.
Trên đây là các cách tự khám vú để phát hiện ung thư sớm nhất, các bạn có thể dễ dàng thực hiện, nếu có điều gì bất thường thì nên đến cơ sở y tế khám ngay để có hướng điều trị kịp thời.
