Việc nhận nuôi con nhằm mục đích thiết lập mối quan hệ cha mẹ - con cái bền vững và lâu dài, vì lợi ích tốt nhất của người được nhận nuôi, đồng thời đảm bảo cho con nuôi được nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trong môi trường gia đình.
Tuy nhiên, kể từ khi Luật Nuôi con nuôi năm 2010 có hiệu lực, con nuôi hợp pháp phải có giấy chứng nhận nuôi con nuôi do cha mẹ nuôi cấp. Đối với những trường hợp nhận con nuôi trước khi luật này có hiệu lực nhưng chưa đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, thì vẫn có thể đăng ký trong thời hạn 05 năm kể từ ngày Luật này có hiệu lực, với điều kiện như sau:
a) Các bên phải đáp ứng đầy đủ điều kiện nuôi con nuôi theo quy định của pháp luật tại thời điểm mối quan hệ nuôi con nuôi phát sinh;
b) Đến thời điểm Luật này có hiệu lực, mối quan hệ cha mẹ - con vẫn đang tồn tại và cả hai bên đều còn sống;
c) Giữa cha mẹ nuôi và con nuôi phải có mối quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục như cha mẹ ruột và con cái.
Theo Điều 653 Bộ luật Dân sự 2015, quan hệ thừa kế giữa con nuôi và cha mẹ nuôi, cũng như cha mẹ đẻ, được quy định rõ ràng. Con nuôi và cha mẹ nuôi được quyền thừa kế di sản của nhau, đồng thời còn được hưởng thừa kế theo quy định tại Điều 651 và Điều 652 Bộ luật Dân sự 2015. Con nuôi hợp pháp được xếp vào hàng thừa kế thứ nhất của cha mẹ nuôi.
Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp con nuôi đều được pháp luật công nhận và có quyền thừa kế như con đẻ. Để được công nhận là con nuôi hợp pháp, cần phải đáp ứng các điều kiện theo Luật Nuôi con nuôi năm 2010.
Cụ thể, để xác lập cơ sở pháp lý cho mối quan hệ giữa con nuôi và cha mẹ nuôi, việc đăng ký nuôi con nuôi theo Điều 22 Luật Nuôi con nuôi năm 2010 là bắt buộc:
Khi xét thấy người nhận nuôi và người được giới thiệu làm con nuôi đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định, Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã sẽ tiến hành đăng ký nuôi con nuôi, trao giấy chứng nhận nuôi con nuôi cho cha mẹ nuôi, cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ, hoặc đại diện cơ sở nuôi dưỡng, tổ chức việc giao nhận con nuôi và ghi vào sổ hộ tịch trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày có ý kiến đồng ý của những người quy định tại Điều 21 của Luật này.
Trường hợp UBND cấp xã từ chối đăng ký, phải trả lời bằng văn bản cho người nhận con nuôi, cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ, hoặc đại diện cơ sở nuôi dưỡng, nêu rõ lý do từ chối trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày có ý kiến của những người quy định tại Điều 21 của Luật này.
Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, việc xác định con nuôi hợp pháp có quyền thừa kế hay không cần được xem xét toàn diện, bao gồm việc người để lại di sản có lập di chúc hay không, còn thời hiệu thừa kế hay không, và có thuộc trường hợp không được quyền hưởng di sản theo Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015 hay không.
