Ý nghĩa việc cúng tất niên
Tất niên và cúng tất niên là một nghi thức để tạm biệt năm cũ, đón năm mới. Đó là một trong những nghi lễ quan trọng. Tất niên được hiểu theo nghĩa là hoàn tất việc năm cũ. Cúng tất niên đánh dấu kết thúc năm chào đón năm mới. Tiệc tất niên thể hiện sự kết nối của những người thân trong gia đình họ hàng. Tiệc tất niên cũng là lúc hòa giải những phiền muộn mâu thuẫn hướng tới điều tốt đẹp hơn trong năm tới.
Cúng tất niên ngày nào giờ nào?
Vì tất niên là tiệc hoàn thành công việc năm cũ chào đón năm mới nên thường được thực hiện vào ngày cuối cùng của năm âm lịch, thường sau giờ trưa. Tuy nhiên nhiều gia đình có thể chọn làm tất niên phù hợp với thời điểm. Bởi thông thường gia đình nào cũng cúng tất niên nên nếu làm cùng 1 giờ thì anh em họ hàng khó hội tụ mà sẽ nhà nào ở nhà đó. Vì vậy thường là sau 23 Tết thì các gia đình sắp xếp lịch cúng tất niên phù hợp với gia đình mình, với công việc và tổ chức trong gia đình, họ hàng.
Do đó mỗi gia đình có thể chọn cúng tất niên vào những ngày phù hợp, miễn là sa 23 Chạp.
Cúng tất niên ngoài trời hay trong nhà?
Tất niên là lễ cúng tạm biệt năm cũ chào đón năm mới, mời ông bà tổ tiên về sum vầy đón Tết. Do đó tiệc cúng tất niên nếu làm được chỉn chu thì nên có mâm cỗ cúng gia tiên ở ban thờ gia tiên và cúng ngoài trời để cúng thần linh, cô hồn.
Tuy nhiên nếu gia đình muốn đơn giản gọn nhẹ và không có điều kiện làm cả 2 mâm cỗ cúng thì cần chuẩn bị mâm cỗ cúng trong nhà. Mục đích chính là mời gia tiên về sum họp đón Tết nên tất niên không bắt buộc cần phải có mâm cúng ngoài trời.
Cỗ cúng tất niên nên làm gì cho đúng truyền thống?
Mâm cỗ cúng tất niên thường linh hoạt theo mỗi gia đình, tùy thuộc vào văn hóa tập quán và thói quen ẩm thực của từng gia đình.
Tuy nhiên bạn có thể tham khảo quan điểm mâm cỗ cúng truyền thống của ông bà ta xưa:
Với tất niên ở miền Bắc: Hầu hết mâm cỗ cúng cuối năm ở khu vực miền Bắc đều tuân thủ nguyên tắc 4 bát 4 đĩa, tượng trưng cho tứ trụ (gồm năm - tháng - ngày - giờ sinh), bốn mùa (xuân - hạ - thu - đông) và bốn phương (Đông - Tây - Nam - Bắc). Nếu gia đình cầu kỳ khá giả hơn thì bày mâm cúng 6 bát 6 đĩa hoặc 8 bát 8 đĩa thể hiện sự đủ đầy và phát tài phát lộc. Những món đặc trưng như thịt đông, măng lưỡi lợn hầm chân giò, chim hầm, canh bóng bì nấm thả và miến nấu lòng gà, đĩa chả nem, đĩa giò, đĩa xào, chả quế, bánh chưng..
Với cúng tất niên ở miền Trung: Món ăn thể hiện sự sung túc đủ đầy miền trung thường là chiên - kho - canh - xào - luộc như cá chiên, thịt ram, miến Huế, canh măng khô, thịt heo luộc, gà bóp rau răm, chả Huế… Ngoài ra không thể “vắng bóng” đĩa bánh chưng, bánh tét nóng hổi.
Với lễ tất niên ở miền Nam: Tất niên miền Nam thường có nhiều mâm quả tươi ngon, cùng trà, rượu, trầu cau. Mâm cỗ tất niên ở miền Nam thường có thịt heo luộc, thịt heo quay, canh khổ qua nhồi thịt, thịt kho hột vịt, gỏi tôm thịt, chả giò án, củ kiệu, canh măng và bánh tét (cả mặn lẫn chay).
Cúng tất niên là buổi lễ quan trọng kết thúc một năm. Do đó bạn cần chú ý khi bày mâm cỗ cúng gia tiên nên tránh những món có mùi hôi tanh như thịt chó thịt mèo, cá, các món gỏi sống hoặc các món ăn nặng mùi như mắm tôm... Khi bày cỗ cúng nên chú ý tránh bọc màng bọc ngoài miệng bát đĩa. Trên mâm cúng nên dùng bát đĩa ăn riêng tránh dùng chung với đồ dùng hàng ngày. Mâm cỗ cúng nên được sắp xếp gọn gàng tránh lộn xộn.
*Thông tin mang tính tham khảo chiêm nghiệm
