Cà cuống còn có tên gọi khác là sâu quế, đà cuống, tên khoa học là belostoma indica vitalis thuộc họ côn trùng, chân bơi. Đầu của cà cuống nhỏ, 2 mắt to tròn, thân có màu nâu xám, hình lá, dựt với chiều dài trung bình khoảng 7-8cm, rộng khoảng 3cm, trên thân có nhiều vạch màu đen bóng.
Ngực của cà cuống dài khoảng 1/3 thân, có 6 chân dài. Bụng có màu vàng nhạt bao bọc bởi một lớp lông mịn và có đôi cánh mỏng trông khá cứng cáp.
Chúng sống ở dưới nước vào ban này và bay lên khỏi mặt đất để kiếm ăn vào ban đêm. Cơ thể của chúng có hình lá dẹt, có màu vàng xỉn hoặc nâu đất. Khi chưa trưởng thành nhìn bề ngoài khá giống con gián.
Trên cơ thể cà cuống đực thường có thêm 2 túi nhỏ gọi là bọng cà cuống chứa chất lỏng có mùi rất thơm, thường được sử dụng làm vũ khí khi kẻ địch tấn công. Chất dịch lỏng này cũng được dùng để sản xuất tinh dầu cà cuống với hương thơm như hương quế.
Cũng ở con đực, tuyến tiết chất thơm này phát triển mạnh hơn. Ngoài ra, tinh dầu cà cuống chính là vũ khí để xua đuổi kẻ địch và tấn công con mồi hoặc dụ con cái giao phối. Bên cạnh tinh dầu cà cuống, thịt và trứng của chúng có thể dùng làm thuốc chữa bệnh.
Mùa sinh sản của cà cuống là khoảng từ tháng 5 đến tháng 8 dương lịch. Cách mà chúng đẻ trứng gần giống với ốc sên là đẻ thành túi bao quanh thân lúa hoặc cỏ nằm sát trên mặt nước. Thời gian phát triển của trứng khoảng 10 ngày, từ khi nở đến khi trưởng thành là hơn 1 tháng.
Loài vật này rất ưa sáng nên ban đêm chúng thường di chuyển đến những nơi có ánh sáng đèn điện. Trên thế giới, cà cuống phân bố ở vùng Viễn Đông như Liên Bang Nga hoặc vùng nhiệt đới từ Ấn Độ tới Australia. Ở nước ta, cà cuống có nhiều ở miền Bắc, sinh sống ở hồ, ao, đầm, ruộng lúa.
Trước đây cà cuống ít được quan tâm, chủ yếu người dân nông thôn bắt về thưởng thức. Nhưng thời gian gần đây cà cuống đã trở thành đặc sản được người thành thị ưa chuộng, tìm kiếm để chế biến thành món ăn ngon và bổ dưỡng. Vì vậy mà giá thành cũng cao hơn, khoảng 50.000 đồng/con đực và khoảng 40.000 đồng/con cái, dao động 4-5 triệu đồng/kg.
Bên cạnh việc dùng để lấy tinh dầu, cà cuống có thể chế biến thành món ăn như:
Bánh cuốn nước mắm cà cuống
Món ăn này được nhiều người yêu thích với những chiếc bánh trắng ngà, nóng hổi, mỏng nhưng dẻo dẻo hòa quyện với hương thơm nức mũi của cà cuống ăn kèm cùng với một ít nước mắm và rau sống thật tuyệt để bổ sung nhiều năng lượng cho cơ thể.
Cà cuống chiên giòn
Đây là món đặc sản rất ấn tượng bởi hương vị thơm ngon và hấp dẫn với cà cuống được chiên lên giòn rụm, ăn vị béo ngậy cùng với nước chấm đậm đà.
Đông y cho rằng cà cuống có nhiều tác dụng đối với cơ thể, có vị ngọt, tính bình, không độc nên được dùng để điều chế thuốc bổ thận, tráng dương và điều trị một số bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa.
Ngoài ra, trong trứng và thịt của loài sinh vật này chứa hàm lượng protein, lipid cùng rất nhiều các loại vitamin. Đây là những dưỡng chất cần thiết, giúp bồi bổ và phục hồi sức khỏe.
Nghiên cứu khoa học cho thấy tinh dầu thơm của cà cuống chứa hợp chất hexanol acetate có khả năng kích thích thần kinh, làm hưng phấn và tăng cường khả năng quan hệ khi dùng với liều lượng thích hợp.
