Quả cơm cháy, hay còn gọi là "quả vải khổ", được biết đến với nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt được coi như một "vaccine tự nhiên chống lại cúm" nhờ khả năng tăng cường hệ miễn dịch và chống virus hiệu quả.
Quả cơm cháy mang tên khoa học là Sambucus javanica Reinw, thuộc họ Cơm cháy (Caprifoliaceae). Đây là một loại cây nhỏ, có chiều cao từ 1,5 đến 7 mét; cành của nó nhẵn, có màu xanh nhạt; lá thì mềm, mọc đối và có cấu trúc lá kép lông chim lẻ, thường bao gồm từ 3 đến 9 lá chét, có chiều dài từ 8 đến 15 cm và chiều rộng từ 3 đến 5 cm, với mép lá có răng cưa.
Hoa và quả của cây cơm cháy thường mọc thành từng chùm, trong đó hoa có kích thước nhỏ, màu trắng hoặc kem, còn quả thì có màu xanh khi chưa chín và chuyển sang màu đen khi chín.
Thành phần dinh dưỡng có trong quả cơm cháy
Trong 100 gram quả cơm cháy, các thành phần dinh dưỡng bao gồm:
Năng lượng: 106 calo
Protein: 1 gram
Chất xơ: 10 gram
Chất béo: 0,7 gram
Carbohydrate: 27 gram
Vitamin A: 870 mg
Kali: 406 mg
Vitamin C: 52,2 mg
Canxi: 55 mg
Sắt: 2,32 mg
Với sự đa dạng và phong phú trong hàm lượng dinh dưỡng, quả cơm cháy mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, giúp cải thiện hệ miễn dịch, hỗ trợ tiêu hóa và cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể.
Với sự đa dạng và phong phú trong hàm lượng dinh dưỡng, quả cơm cháy mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe
Phòng chống cảm lạnh và cúm
Việc thêm quả cơm cháy vào chế độ ăn uống hàng ngày có thể giúp phòng ngừa bệnh cúm và cảm lạnh. Hàm lượng vitamin C cùng với các hợp chất chống oxy hóa trong quả này có khả năng tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng như cúm hiệu quả hơn.
Không chỉ dừng lại ở việc phòng ngừa, quả cơm cháy còn có khả năng giảm nhẹ triệu chứng khi mắc cúm hoặc cảm lạnh. Nhờ vào đặc tính kháng virus, nó có thể ngăn chặn sự xâm nhập và phát triển của virus trong các tế bào, từ đó hỗ trợ quá trình hồi phục nhanh chóng hơn.
Cải thiện sức khoẻ tim mạch
Quả cơm cháy rất phong phú về chất chống oxy hóa, có khả năng hỗ trợ trong việc giảm viêm, cũng như điều chỉnh mức cholesterol và huyết áp. Kiểm soát những yếu tố này thực sự góp phần vào việc nâng cao sức khỏe tim mạch.
Các hợp chất phytonutrient và chất xơ có trong quả cơm cháy giúp làm giảm mức cholesterol trong máu thông qua cơ chế kết hợp với cholesterol và thải loại nó ra khỏi cơ thể.
Ngoài ra, quả cơm cháy còn có tác dụng hạ huyết áp bằng cách làm giảm nồng độ axit uric trong máu. Nghiên cứu cho thấy, nồng độ axit uric cao có mối liên hệ chặt chẽ với nguy cơ phát triển bệnh tăng huyết áp.
Kiểm soát viêm và ngăn ngừa bệnh mãn tính
Viêm là một phản ứng tự nhiên của cơ thể, nhưng khi viêm diễn ra một cách mãn tính, nó có thể làm tăng nguy cơ mắc phải các bệnh nghiêm trọng như ung thư và bệnh tim mạch.
Bên cạnh đó, gốc tự do cũng đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra tình trạng viêm và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Những gốc tự do này có thể tích tụ trong cơ thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm ô nhiễm môi trường, căng thẳng tâm lý và thậm chí là trong quá trình trao đổi chất bình thường.
Quả cơm cháy chứa một lượng lớn các chất chống oxy hóa như polyphenol, giúp ngăn chặn tác động tiêu cực của gốc tự do và tình trạng viêm. Nhờ vậy, việc tiêu thụ loại quả này có thể hỗ trợ giảm thiểu nguy cơ phát triển nhiều bệnh mãn tính.
Quả cơm cháy chứa một lượng lớn các chất chống oxy hóa như polyphenol, giúp ngăn chặn tác động tiêu cực của gốc tự do và tình trạng viêm
Giảm lượng đường trong máu
Theo các nghiên cứu truyền thống, cả hoa và quả cơm cháy đều được sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.
Tác dụng của chúng đối với bệnh tiểu đường xuất phát từ việc chiết xuất từ hoa cơm cháy có khả năng kích thích quá trình chuyển hóa glucose và tăng cường sản xuất insulin, từ đó giúp hạ thấp mức đường huyết. Đồng thời, chiết xuất từ quả cơm cháy có thể tăng cường đáng kể quá trình vận chuyển glucose, oxy hóa glucose và tổng hợp glycogen mà không cần phải bổ sung insulin, giúp kiểm soát lượng đường trong máu hiệu quả hơn.
Giúp nhuận tràng
Quả cơm cháy được xem như một loại thuốc nhuận tràng tự nhiên nhờ vào hàm lượng chất xơ phong phú. Cụ thể, trong 100g quả cơm cháy có tới 10g chất xơ.
Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dinh dưỡng cho các vi khuẩn có lợi trong ruột, hỗ trợ cho hoạt động nhu động ruột diễn ra đều đặn hơn, từ đó giúp ngăn ngừa tình trạng táo bón hiệu quả.
Cải thiện làn da
Quả cơm cháy chứa một lượng đáng kể bioflavonoid, chất chống oxy hóa và vitamin A, những yếu tố này góp phần cải thiện sắc đẹp của làn da và ngăn ngừa quá trình lão hóa. Hơn nữa, các nhà khoa học còn cho rằng một số hợp chất có trong loại quả mọng này có thể mang lại lợi ích tự nhiên cho làn da.
Đặc biệt, anthocyanin, một loại sắc tố thực vật tự nhiên có mặt trong quả cơm cháy, đã được nghiên cứu và xác nhận có tính chất chống viêm và chống oxy hóa. Nhiều nhà nghiên cứu tin rằng hợp chất này có khả năng cải thiện cấu trúc và tình trạng của da, từ đó thúc đẩy sức khỏe tổng quát của làn da.
Quả cơm cháy chứa một lượng đáng kể bioflavonoid, chất chống oxy hóa và vitamin A, những yếu tố này góp phần cải thiện sắc đẹp của làn da và ngăn ngừa quá trình lão hóa
Những điều cần lưu ý khi dùng quả cơm cháy
Quả cơm cháy có nhiều phương thức chế biến, tuy nhiên không nên ăn sống do chứa một lượng xyanua, có khả năng gây ngộ độc, nhất là khi quả còn xanh. Bạn có thể chế biến quả cơm cháy thành siro, sấy khô, mứt hoặc thạch...
Quả cơm cháy chín và được nấu chín được coi là an toàn khi tiêu thụ ở mức độ vừa phải. Tuy nhiên, giống như nhiều loại trái cây khác, việc ăn quá nhiều có thể dẫn đến triệu chứng như tiêu chảy, đau bụng và cơn đau quặn thắt.
Nên tránh sử dụng các bộ phận khác như lá, rễ, vỏ và thân của cây cơm cháy, vì chúng chứa hợp chất tự nhiên gọi là cyanogenic glycoside, có thể giải phóng hydro xyanua, dẫn đến ngộ độc.
Những người mắc bệnh tự miễn nên thận trọng và hạn chế tiêu thụ quả cơm cháy, vì loại quả này có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng của bệnh.
Quả cơm cháy không được khuyến khích cho trẻ em, thanh thiếu niên dưới 18 tuổi, cũng như phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú.
