Bún là món ăn được rất nhiều người yêu thích vì tiện lợi, dễ chế biến thành các món ăn mà món nào cũng ngon, hấp dẫn. Tuy nhiên, có một số nơi làm bún vì lợi nhuận, muốn các sợi bún phải trắng, dai, để lâu không thiu đã sử dụng hàn the hoặc hóa chất tẩy trắng nào đó, khiến người ăn phải sẽ không tốt cho sức khỏe.
Dưới đây là một số cách giúp chị em nhận biết được đâu là bún sạch, an toàn và đâu là bún bẩn, hóa chất nhé
Để nhận biết được bún có bị dùng hàn the hay không, theo bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng Hoàng Thị Thúy Hà - Viện Dinh dưỡng Lâm cho biết “Bằng cảm quan, người tiêu dùng có thể dễ dàng nhận biết được bún sạch và bún có chứa hàn the, chất tẩy rửa”.
Tức là, người tiêu dùng có thể dựa vào màu sắc, hương vị và độ bền của sợi bún để nhận biết bún sạch, bún chứa hóa chất. Cụ thể:
Độ bền của bún
- Bún không chứa hàn the, hóa chất, sợi bún hơi nát, dễ đứt gãy và chạm vào có cảm giác hơi dính, nhuyễn
- Bún chứa hàn the, sợi bún dai giòn hơn, khó đứt gãy. Chạm vào không có cảm giác nhuyễn, dính của bột gạo do đã sử dụng hàn the và hóa chất giúp sợi bún dai, giòn hơn.
Màu sắc bún
Cách đơn giản nhất là nhìn vào màu sắc của sợi bún.
- Bún sạch có màu trắng đục hoặc tối màu. Ngoài ra, chạm tay vào có cảm giác hơi dính, nhuyễn.
- Bún chứa hàn the, hóa chất độc hại có màu trắng trong, sáng và sợi bún bóng, mẩy.
Mùi vị bún
- Mùi của bún sạch mang vị chua hoàn toàn tự nhiên của gạo ngâm, không quá nặng mùi và khi ăn sẽ nồng lên hương thơm của bột gạo. Đây là mùi chua hoàn toàn tự nhiên của gạo ngâm trong quy trình chế biến bún. Bún sạch để trong thời gian dài hoặc qua ngày sẽ dễ gây chua và ôi thiu.
- Bún chứa hàn the, hóa chất khi ăn sẽ có cảm giác tinh bột và mùi vị của bột gạo như ăn cơm. Bún mua về để hơi lâu hoặc qua ngày sẽ bị chua và ôi thiu. Những loại bún để 2-3 ngày chưa ôi thiu, khi nhai trong miệng không có mùi vị là loại sử dụng hàn the và hóa chất quá liều lượng. Nếu lấy bột nghệ thử sẽ thấy sợi bún chuyển sang màu xám.
“Nhai bún nhiễm hóa chất trong miệng không hề kích thích tuyến bọt tiết ra mùi vị. Khi đưa ra ánh sáng mặt trời, sợi bún thường trắng óng ánh. Thậm chí, bún để cả ngày với nhiệt độ cao vẫn không hề có mùi chua, thiu. Những sợi bún đó, sẽ chuyển sang màu xanh và khô cứng", bác sĩ Thúy Hà nói.
Tiến sĩ Nuyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm (Đại học Bách Khoa Hà Nội) cho biết ngoài hàn the thì trong bún bẩn còn có thể có chứa Tinopal, Tinopal là chất được dùng trong công nghiệp sơn, sản xuất vải, giấy… vì có màu óng ánh, đẹp. Chất này tuyệt đối không được dùng trong thực phẩm. Lâu nay để tăng độ dai cho bún, người sản xuất thường dùng hàn the và chất tẩy bột trắng sunfit.
Chất Tinopal - huỳnh quang cho vào chỉ cải thiện độ bóng bề mặt sợi bún, làm cho sợi bún hấp dẫn về mặt hình thức song chất này rất nguy hại, có khả năng gây ung thư. Đáng lo ngại, bún lại được xếp vào danh sách nhóm thực phẩm thường xuyên dùng của người dân, nhất là trong mùa hè. Còn Sodium benzoat theo quy định của Bộ Y tế là chất phụ gia thực phẩm được phép sử dụng vào một số nhóm thực phẩm như sản xuất mì và các sản phẩm tương tự để chống vi sinh vật, chống thiu và chua. Tác hại của việc ăn bún bẩn, nhiễm hóa chất
Tiến sĩ Nguyễn Duy Thịnh cũng cho biết, nếu ăn bún chứa chất huỳnh quang lâu dài sẽ gây suy gan, thận, cơ thể mệt mỏi và cả bệnh ung thư. Tùy theo lượng độc tố vào cơ thể mà có thể gây ngộ độc cấp tính hoặc mãn tính. Hơn nữa, đây là một chất dùng trong công nghiệp nên khó tránh khỏi trong đó có chứa các tạp chất gây hại cho sức khỏe. Hàn the khi vào cơ thể không đào thải hết mà tích tụ lại gây ngộ độc cấp tính với liều lượng thấp (khoảng 5g) và ngộ độc trường diễn làm cơ thể mệt mỏi, chán ăn, trẻ chậm phát triển, ảnh hưởng đến gan, thận…
Ông Thịnh cho hay chất Tinopal dễ dàng nhận biết vì bản thân chất Tinopal là màu phát huỳnh quang, để trong bóng tối có khả năng phát ánh sáng. Khi mua bún, người tiêu dùng nên dùng đèn cực tím như đèn soi tiền chiếu vào, nếu thấy bún phát sáng thì có nhiễm chất Tinopal. Với hàn the, người tiêu dùng có thể dùng que thử hoặc dùng bột nghệ cho vào, nếu thấy bún chuyển sang màu xám thì trong đó có chứa hàn the.
Lưu ý khi lựa chọn và bảo quán bún: Người tiêu dùng nên mua bún tại các địa chỉ mua hàng uy tín, đáng tin cậy. Khi sử dụng bún cần chần qua nước sôi để các sợi bún trở nên ngon miệng và đảm bảo an toàn hơn. Nếu sử dụng bún khô cần kiểm tra kĩ lưỡng nguồn gốc, nhãn hiệu, trên bao bì cần ghi rõ hạn sử dụng…
Những ai không nên ăn nhiều bún?
Bún được coi là nguyên liệu quan trọng trong bữa ăn sáng của nhiều người. Ngoài ra, bún còn là thực phẩm thay thế cơm của phần đông dân công sở. Do vậy, để đảm bảo sức khỏe, mỗi lần ăn bún, người trưởng thành nên ăn với lượng khoảng 180g – 190g (tương đương lưng bát to). Đặc biệt, bún là nhóm thức ăn không thích hợp với trẻ nhỏ và người có bệnh đường tiêu hóa.
Mua bún về nấu giảm bớt độc tố gây hại?
Không có cách chế biến nào có thể làm giảm những chất độc hại có trong bún. Vì vậy, khi mua bất cứ sản phẩm bún tươi hay bún khô, người tiêu dùng cần phải thông minh và biết cách lựa chọn những loại bún sạch, không chất tẩy rửa, chứa hàn the.
Ngoài ra, chị em nội trợ nên chọn sản phẩm tại cửa hàng có uy tín. Đối với các sản phẩm đóng gói, cần lựa hãng có uy tín, xuất xứ rõ ràng, kiểm tra kỹ nguồn gốc, nhãn hiệu và trên bao bì cần ghi rõ hạn sử dụng.
