Tiết thanh minh là 1 trong 24 tiết khí của năm. Tiết thanh minh diễn ra từ ngày 4 hoặc ngày 5 tháng 4 dương lịch và kết thúc sau 15 ngày. Tiết thanh minh là lúc mà hoạt động tảo mộ diễn ra rầm rộ. Tảo mộ là con cháu sắm sửa lễ vật đi ra nghĩa địa thắp hương, dọn dẹp nhổ cỏ mộ ông bà tổ tiên họ hàng thân thiết.
Đây là hoạt động thể hiện tinh thần uống nước nhớ nguồn, và tập tục thờ cúng ông bà tổ tiên. Dịp này là lúc con cháu ở xa về thắp hương ông bà tổ tiên, gia đình dòng họ gặp gỡ sum họp để thăm hỏi giao lưu. Đây là dịp mà hoạt động phần âm phát triển mạnh.
Việc tảo mộ có thể diễn ra trong cả tiết thanh minh, tùy theo gia đình dòng họ chọn ngày. Thế nhưng khi đi tảo mộ thì dân gian truyền rằng không nên tảo mộ nhầm nhà khác. Người xưa cho rằng tảo mộ nhà người khác có thể xảy ra tình trạng người ta theo về. Hơn nữa tảo mộ nhầm thể hiện bất kính và không chu đáo với ông bà tổ tiên nên có thể bị trách. Khi thấy mộ không có bia mà không rõ mộ ai thì nên thăm hỏi trước khi thực hiện nghi thức thắp hương dọn dẹp. Hơn nữa người xưa cho rằng tảo mộ người ngoài có thể rước vận xui về nhà và có thể khiến cho người nhà của người khuất cảm thấy không hài lòng.
Tảo mộ là một phong tục đẹp của người Việt nhưng cần chú ý những kiêng kỵ
Khi thấy mộ vô chủ cũng nên cẩn thận khi tảo mộ vì có thể dẫn theo hồn ma vô chủ về nhà bởi nhiều người tin rằng khi hồn ma vô chủ thấy có người thương thì có thể đeo bám. Tuy nhiên ngày nay thì có nhiều người vẫn thắp hương bên những ngôi mộ vô chủ, mộ gần quanh mộ nhà mình bởi cảm xúc thương cảm.
Tuy nhiên trên thực tế tùy theo quan niệm tâm linh. Nhiều người khi tảo mộ của gia đình xong sẽ thắp hương những ngôi mộ bên cạnh để thể hiện trần sao âm vậy, trần có hàng xóm thì âm cũng có hàng xóm nên sẽ thăm hỏi cả hàng xóm. Tuy nhiên chỉ nên thắp hương, tránh tự ý dọn dẹp ở mộ phần nhà khác.
Ngoài ra khi đi tảo mộ tiết thanh minh, cũng cần chú ý tránh những điều không hay xảy ra:
- Không đi tảo mộ quá muộn. Nghĩa địa là nơi nhiều âm khí, tảo mộ muộn thì càng dễ bị âm khí bám vào người. Thanh minh là dịp âm thịnh nên càng cần chú ý. Nên tảo mộ trong khoảng 9-15 giờ.
- Không giẫm đạp, cười nói, ăn mặc hở hang, bình phẩm nói lời bất kính về người đã khuất.
- Không mang những thứ ở nghĩa địa về như cây cỏ, đất...
- Không nên chụp ảnh ở nghĩa địa, không nên bày đồ ăn uống tại đây.
- Tuyệt đối không động chạm vào đồ cúng trên mộ nhà người khác
- Không đi tảo mộ lộn xộn không theo trình tự trên dưới của dòng họ. Nên tảo mộ từ những ngôi mộ tổ tới mộ phần của tổ tiên ông bà bên trên rồi tới cô dì chú bác bên dưới.
*Thông tin mang tính tham khảo, chiêm nghiệm
