Sổ đỏ không chính chủ có cầm được không?
Cầm cố tài sản là việc bên cầm cố giao tài sản thuộc quyền sở hữu của mình cho bên nhận cầm cố nhằm để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ theo quy định tại Điều 309 Bộ luật Dân sự 2015.
Điều 105 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về tài sản như sau:
- Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản.
- Tài sản bao gồm bất động sản và động sản. Bất động sản và động sản có thể là tài sản hiện có và tài sản hình thành trong tương lai.
Khoản 16 Điều 3 Luật Đất đai 2013 có quy định sổ đỏ hay Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất được xem là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất.
Trước hết có thể thấy sổ đỏ không được xem là tài sản mà chỉ được xem là chứng thư pháp lý và không thể được cầm cố. Nhiều người chấp nhận cầm cố bằng sổ đỏ nhưng bản chất giao dịch này được xem là giao dịch thế chấp quyền sử dụng đất.
Nếu một người tự ý lấy sổ đỏ không chính chủ để thế chấp thì được xem là hành vi vi phạm pháp luật bởi khi thực hiện giao dịch thế chấp tài sản, bên thế chấp phải dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ (Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015).
Như vậy, không thể thực hiện cầm cố đối với Sổ đỏ không chính chủ theo quy định pháp luật. Với những cơ sở cầm cố phi pháp nếu nhận cầm cố sổ đỏ không chính chủ có thể gây ra nhiều hệ quả pháp lý khi xảy ra tranh chấp.
Bên cạnh đó, cần lưu ý nếu sử dụng sổ đỏ không chính phủ dùng để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ khi vay tiền (thế chấp sổ đỏ) thì cần có sự cho phép, uỷ quyền của chủ sở hữu.
Cầm Sổ đỏ không chính chủ có bị phạt không?
Pháp luật không công nhận hình thức cầm cố đối với sổ đỏ. Nhưng trên thực tế một số tổ chức, cá nhân vẫn nhận cầm cố sổ đỏ.
Hành vi cầm cố sổ đỏ không chính chủ có thể được xem là hành vi cầm cố trái phép tài sản của người khác và có thể bị xử phạt hành chính từ 3 – 5 triệu đồng (điểm đ khoản 2 Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP).
Với hành vi nhận cầm cố tài sản không chính chủ mà không có giấy uỷ quyền hợp lệ của người đó cho người mang tài sản đi cầm cố thì bị xử phạt hành chính từ 5 – 10 triệu đồng (điểm l khoản 3 Điều 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP).
Có cách nào để cầm sổ đỏ không chính chủ đúng luật không?
Do pháp luật không công nhận hình thức cầm cố sổ đỏ nên không có cách cầm cố sổ đỏ không chính chủ đúng luật. Nhưng có thể tiến hành việc thế chấp sổ đỏ (thế chấp quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản khác gắn liền với đất) để vay tiền.
Căn cứ Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015 để thế chấp tài sản đúng luật thì tài sản thế chấp phải thuộc sở hữu của bên thế chấp, trường hợp tài sản này không chính chủ thì phải có sự đồng ý cũng như uỷ quyền của chủ sở hữu tài sản cho người thực hiện việc vay thế chấp sổ đỏ.
Căn cứ khoản 1 Điều 188 Luật Đất đai 2013, việc thế chấp sổ đỏ được thực hiện khi có đủ điều kiện sau:
- Có Giấy chứng nhận, trừ trường hợp tại khoản 3 Điều 186, trường hợp nhận thừa kế tại khoản 1 Điều 168 Luật Đất đai 2013.
- Đất này không có tranh chấp.
- Quyền sử dụng đất không bị kê biên để thi hành án.
- Còn trong thời hạn sử dụng đất.
Sổ đỏ đã bị cầm có được xin cấp lại không?
Điều 77 Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định người dân chỉ có thể xin cấp lại sổ đỏ khi làm mất. Quy định hiện hành không đề cập đến việc cấp lại sổ đỏ khi đã mang đi cầm cố.
Trong trường hợp này, bên cầm cố có thể khởi kiện yêu cầu bên nhận cầm cố trả lại sổ đỏ. Do việc cầm cố sổ đỏ là giao dịch không được pháp luật công nhận nên trường hợp xảy ra tranh chấp thì giao dịch cầm cố này có thể được Toà án tuyên bố vô hiệu và các bên có nghĩa vụ hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.
