Từ thời xa xưa, cà chua đã được biết đến như một loại quả đa dụng. Không chỉ thường xuyên xuất hiện trong các món ăn, cà chua còn được sử dụng như một phương thuốc tự nhiên và là nguyên liệu làm đẹp hiệu quả. Dù rất phổ biến và có giá thành rẻ, cà chua lại chứa đựng một kho tàng dinh dưỡng phong phú. Đặc biệt, nó rất giàu các chất chống oxy hóa, nổi bật nhất là lycopene - một hợp chất được coi là "vàng" trong việc phòng chống ung thư.
Lycopene được tìm thấy nhiều nhất trong những quả cà chua chín đỏ, bởi sắc tố caroten màu đỏ có liên quan mật thiết đến sự hiện diện của chất này. Các chất chống oxy hóa và dinh dưỡng khác cũng đạt mức tối đa ở trạng thái chín hoàn toàn của quả, thay vì khi quả còn xanh hoặc chưa chín hẳn. Thực tế, việc tiêu thụ cà chua xanh hoặc chưa chín kỹ có thể gây ra ngộ độc, thậm chí trong một số trường hợp nghiêm trọng còn có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Các nhà khoa học cũng chỉ ra rằng, khi cà chua chín được đun nóng, nồng độ lycopene và các chất chống oxy hóa có thể tăng từ 4 - 7 lần. Tuy nhiên, không nên đun ở nhiệt độ quá cao từ 80 - 100 độ C trong thời gian liên tục quá 15 phút vì sẽ làm giảm lượng lycopene. Ngoài ra, không nên thêm giấm khi nấu cà chua vì giấm có thể thủy phân các liên kết hóa học của lycopene, khiến chất này dễ bị phân ly hơn.
Một số lợi ích sức khỏe nổi bật của cà chua
Sau đây là một số lợi ích sức khỏe nổi bật của cà chua mà nhiều người có thể chưa biết đến:
Chống ung thư
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng cà chua chín là một vũ khí hiệu quả trong việc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị nhiều loại ung thư, đặc biệt là ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư phổi, ung thư dạ dày và các khối u đường tiêu hóa khác.
Điều này là nhờ vào lượng chất chống oxy hóa phong phú trong cà chua, bao gồm lycopene, beta-carotene, polyphenol và vitamin C. Những chất này giúp bảo vệ cơ thể khỏi sự tổn thương do các gốc tự do gây ra. Bằng cách giữ mức độ gốc tự do trong cơ thể ở mức cân bằng, các chất chống oxy hóa trong cà chua đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa các bệnh lý mãn tính, làm chậm hoặc ức chế sự phát triển và lan rộng của tế bào ung thư. Ngoài ra, các chất này còn có tính kháng viêm mạnh mẽ và giúp tăng cường hệ miễn dịch - những yếu tố quan trọng trong việc phòng ngừa các bệnh ung thư.
Hạ đường huyết
Chẳng những có đường huyết thấp, cà chua còn là loại quả giàu các dưỡng chất hỗ trợ hạ đường huyết. Với hàm lượng chất xơ và nước dồi dào, cà chua giúp làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thụ đường trong máu, từ đó hỗ trợ kiểm soát đường huyết hiệu quả. Chất xơ trong cà chua giúp trì hoãn quá trình hấp thụ đường và tăng cường độ nhạy của cơ thể đối với insulin.
Đặc biệt, cà chua chứa nhiều hợp chất có khả năng điều tiết lượng đường trong máu và giảm thiểu các tổn thương do bệnh tiểu đường gây ra. Một số chất nổi bật trong cà chua bao gồm lycopene, epicatechin, resveratrol, kaempferol, và naringenin.
Bảo vệ tim mạch
Cà chua là nguồn cung cấp dồi dào vitamin B6 và folate, những dưỡng chất thiết yếu cho quá trình chuyển hóa homocysteine. Sự tích tụ homocysteine trong cơ thể có thể dẫn đến nguy cơ bị đột quỵ và các cơn đau tim. Lycopene, một hợp chất quý giá trong cà chua, có khả năng chống viêm và bảo vệ các tế bào khỏi tổn thương. Hơn nữa, nó còn giúp điều hòa huyết áp và cải thiện lưu thông máu.
Ngoài ra, cà chua còn chứa lượng kali phong phú, giúp hạ huyết áp bằng cách giảm thiểu tác động của natri trong cơ thể. Loại quả này cũng giàu chất xơ và niacin (vitamin B3), cả hai đều được biết đến với khả năng giảm mức cholesterol trong máu một cách an toàn.
Tốt cho xương và mắt
Không phải ai cũng biết rằng cà chua là một thực phẩm tuyệt vời cho sức khỏe của xương và mắt. Loại quả này chứa nhiều vitamin K, giúp kích hoạt osteocalcin và cung cấp canxi, từ đó tăng cường độ chắc khỏe của xương và hỗ trợ trong việc ngăn ngừa cũng như cải thiện tình trạng loãng xương.
Bên cạnh đó, cà chua còn giàu beta-carotene và vitamin A, những dưỡng chất quan trọng cho mắt, giúp cải thiện thị lực và giảm nguy cơ mắc các bệnh về mắt. Vitamin C trong cà chua cũng góp phần quan trọng trong việc tăng cường lưu thông máu đến giác mạc, giảm thiểu nguy cơ mỏi mắt, khô mắt và đục thủy tinh thể.
Lợi ích làm đẹp của cà chua
Ngoài việc mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, cà chua còn được biết đến như một thành phần làm đẹp tự nhiên đã được sử dụng từ rất lâu. Dưới đây là một số lợi ích nổi bật của cà chua trong làm đẹp:
Làm đẹp và bảo vệ da
Cà chua chứa nhiều vitamin C cùng các khoáng chất và chất chống oxy hóa, có khả năng làm trắng da và làm chậm quá trình lão hóa. Những thành phần này cũng giúp tăng cường khả năng kháng viêm, từ đó giảm mụn hiệu quả. Vitamin C còn thúc đẩy quá trình tổng hợp collagen, giúp da tăng cường độ đàn hồi và săn chắc.
Ngoài ra, lycopene trong cà chua đã được chứng minh có tác dụng chống nắng tự nhiên, bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bạn có thể bỏ qua kem chống nắng hay các biện pháp chống nắng vật lý khác.
Giảm cân
Cà chua là một thực phẩm quen thuộc với những ai muốn giảm cân. Với lượng carb thấp, giàu chất xơ và nước nhưng lại chứa rất ít calo, cà chua giúp tăng cảm giác no lâu, giảm sự thèm ăn, hỗ trợ quá trình giảm cân hiệu quả.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng cà chua còn kích thích sản xuất các acid amin giúp đốt cháy chất béo trong cơ thể và tăng cường quá trình trao đổi chất. Đặc biệt, axit citric trong cà chua thúc đẩy quá trình chuyển hóa đường và đốt cháy chất béo.
Dưỡng tóc
Cà chua chín rất giàu vitamin A, giúp mái tóc chắc khỏe, bóng mượt và ít gãy rụng. Các vitamin, đặc biệt là vitamin C, ảnh hưởng tích cực đến quá trình hình thành collagen và kết hợp với chất sắt giúp tóc nhanh mọc và phục hồi hư tổn. Tính axit của cà chua giúp cân bằng độ pH trong tóc, giảm viêm, và hạn chế gàu ngứa.
Như vậy, cà chua không chỉ là một thực phẩm dinh dưỡng mà còn là một nguyên liệu làm đẹp tự nhiên đa năng, mang lại nhiều lợi ích cho da, tóc và vóc dáng.