Củ nưa là gì mà “lạ mà quen”?
Củ nưa (còn gọi là củ chày, củ chóc, củ nần) là phần rễ của cây nưa – một loài thuộc họ ráy, mọc hoang nhiều ở các vùng rừng núi Việt Nam, từ Tây Bắc, Tây Nguyên đến Nam Bộ. Thoạt nhìn, củ nưa có hình dạng giống khoai môn nhưng lớn hơn, có lớp vỏ sần sùi, xám nâu, nhiều “mắt” như vỏ mít. Khi gọt vỏ ra, bên trong là phần thịt trắng đục hoặc tím nhạt, có chất nhầy.
Nhiều người khi lần đầu nhìn thấy thường… ngần ngại. Nhưng nếu biết cách chế biến, củ nưa không chỉ trở thành món ăn ngon mà còn có giá trị dinh dưỡng cao. Thậm chí, trong một số vùng quê, người dân còn ví củ nưa là “củ của sự no đủ”, bởi ăn một lần là no cả buổi.
Vì sao củ nưa ngày càng được ưa chuộng?
Củ nưa không chỉ là một loại thực phẩm dân dã mà còn chứa đựng nhiều giá trị dinh dưỡng đáng kể. Thành phần chính trong củ nưa là chất xơ hòa tan glucomannan, có khả năng hấp thụ nước gấp 50 lần trọng lượng của nó, tạo cảm giác no lâu và hỗ trợ kiểm soát cân nặng hiệu quả. Ngoài ra, glucomannan còn giúp làm chậm quá trình hấp thụ đường glucose trong hệ tiêu hóa, từ đó hỗ trợ điều hòa đường huyết và giảm cholesterol xấu trong máu.
Không chỉ vậy, glucomannan còn có tác dụng điều hòa hoạt động của dạ dày và đường ruột bằng cách hấp thụ nước để tạo thành một khối lớn, hỗ trợ điều trị táo bón và cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa.
Với những lợi ích trên, củ nưa đang dần trở thành một lựa chọn thực phẩm thông minh cho những ai quan tâm đến sức khỏe và chế độ ăn uống lành mạnh.
Ăn củ nưa thế nào cho đúng?
Tuy bổ dưỡng và ngon miệng, nhưng không phải ai cũng biết cách sơ chế củ nưa an toàn. Do thuộc họ ráy, củ nưa sống có chứa chất gây ngứa hoặc kích ứng nếu ăn sống hoặc sơ chế không kỹ.
Mẹo nhỏ để xử lý củ nưa an toàn:
- Gọt sạch vỏ, rửa kỹ nhiều lần với nước muối.
- Nên luộc sơ củ nưa rồi đổ nước đầu đi, sau đó mới chế biến tiếp.
- Khi nấu nên kết hợp với các gia vị cay nhẹ như tiêu, gừng, sả để trung hòa tính “lạnh” của củ.
Chị Nguyễn Thu Trang (38 tuổi, ở Nghệ An) chia sẻ: “Mỗi lần về quê, mẹ tôi đều nấu món nưa xào lá lốt. Mùi thơm dân dã, ăn kèm cơm trắng nóng thì không gì sánh bằng. Giờ ra phố, tôi vẫn hay tìm mua củ nưa về để nấu cho cả nhà, vừa ngon, vừa no lâu mà không lo béo.”
Từ đặc sản quê nghèo thành món “ăn sạch” thời hiện đại
Ngày nay, khi xu hướng “ăn sạch”, “ăn chậm” ngày càng lan tỏa, củ nưa đã bắt đầu được các startup nông sản và chuỗi cửa hàng thực dưỡng để mắt tới. Một số nơi còn phát triển sản phẩm khô từ củ nưa như: bột nưa, miến nưa, bánh nưa – rất được lòng người theo chế độ eat clean hoặc low-carb.
Theo báo Nông Nghiệp Việt Nam, trong năm 2024, diện tích trồng nưa tại một số vùng như Quảng Bình, Lâm Đồng, Đắk Nông… đã tăng nhẹ, nhờ nhu cầu tiêu thụ từ thị trường Nhật Bản và Hàn Quốc – nơi củ nưa (konjac) được xem là thực phẩm cao cấp.
Tuy nhiên, để phát triển bền vững, củ nưa vẫn cần quy hoạch vùng trồng rõ ràng và đầu tư thêm công nghệ chế biến sâu, để từ món ăn dân dã bước ra thị trường rộng lớn hơn.
Một chút “nưa” cho thực đơn đời thường
Nếu bạn muốn làm mới bữa ăn, sao không thử một ít món từ củ nưa?
- Nưa xào lá lốt: Vị thơm của lá lốt hòa quyện với vị bùi dai của nưa, ăn cùng cơm trắng rất bắt miệng.
- Nưa nấu canh xương: Nước canh ngọt, phần củ mềm nhưng không nát, rất phù hợp cho bữa cơm gia đình.
- Nưa kho chay: Cho người ăn kiêng hoặc người ăn chay ngày rằm, đơn giản mà ngon.
Bạn có thể tìm củ nưa tại các chợ quê, chợ đầu mối hoặc một số cửa hàng nông sản online. Giá dao động khoảng 15.000–25.000 đồng/kg tùy mùa vụ.
Kết luận: Ăn một lần – nhớ cả đời
Trong kho tàng ẩm thực Việt, củ nưa có thể chỉ là một “nhân vật phụ” mộc mạc. Nhưng với vị ngon bùi lạ miệng, giá trị dinh dưỡng cao và tiềm năng vươn xa, củ nưa đang âm thầm khẳng định vị trí đặc biệt – như một “món quà dưới lòng đất” dành cho những ai biết trân quý hương vị quê hương.
