Tắc kè là một loại động vật nhỏ sống quanh chúng ta, chúng có nhiều hình dáng, có thể biến đổi màu sắc linh động theo môi trường sống.
Loài vật này được gán nhiều vai trò trong thần thoại, có một số cho rằng chúng mang lại may mắn, nhưng cũng có người cho rằng tắc kè mang tới những điều xui xẻo. Tuy nhiên, rất nhiều ông bà ta xưa hạn chế việc làm hại tắc kè.
Đặc biệt giống tắc kè nhà, hay chính là thạch sùng. Thạch sùng là “quản gia” xuất sắc của các loài gây hại săn mồi và có thể tiêu diệt muỗi, ruồi và các loài gây hại khác trong nhà một cách hiệu quả. Trong nhà người dân, dấu vết của tắc kè thường xuất hiện trên tường.
Điều này là do tắc kè thích bò trên tường, nơi cung cấp cho chúng thức ăn và nơi trú ẩn có giá trị. Tắc kè có thể dễ dàng đi lại trên những bức tường thẳng đứng vì lòng bàn chân của chúng có cấu tạo đặc biệt tạo ra hiệu ứng cốc hút. Điều này cho phép tắc kè bò quanh nhà mà không gặp vấn đề gì nên chúng được mệnh danh là tắc kè "nhà".
Thạch sùng là loài ăn tạp, chúng ăn côn trùng, sinh vật phù du, tiêu diệt sạch muỗi, ruồi, nhện thậm chí cả gián. Nhờ có loài vật này, nhà của chúng ta sạch sẽ và thoải mái. Vì vậy, mọi người rất vui khi nhìn thấy tắc kè trong nhà và coi chúng như những vật nuôi nhỏ có ích.
Sở dĩ tắc kè được gọi là tắc kè “nhà” cũng là vì chúng có độ huyền bí và ý nghĩa biểu tượng nhất định. Trong một số truyền thống văn hóa, tắc kè được coi là biểu tượng của sự may mắn. Người ta tin rằng khi một con tắc kè xuất hiện trong nhà sẽ mang lại may mắn và giàu có. Niềm tin này đã có từ xa xưa và được lưu truyền cho đến ngày nay. Vì vậy, con người có thái độ kính sợ và tôn thờ tắc kè, coi chúng như một sự tồn tại huyền bí và thiêng liêng.
Một số người có thể cảm thấy bất an hoặc lo lắng khi có sự hiện diện của tắc kè trong nhà. Họ lo lắng tắc kè có thể mang bệnh tật hoặc gây ồn ào. Nhưng trên thực tế, tắc kè là vô hại. Chúng không tấn công con người hoặc các động vật khác và không truyền bệnh. Chúng tồn tại chỉ để tìm thức ăn và môi trường sống. Vì vậy, khi nhìn thấy tắc kè bò quanh nhà, chúng ta không nên hoảng sợ, mà bình tĩnh, nhẫn nại.
Tại sao người ta thà giết mười con rắn còn hơn giết một con tắc kè?
Tắc kè và rắn mang những ý nghĩa biểu tượng khác nhau trong văn hóa và tôn giáo. Trong nhiều nền văn hóa phương Đông, tắc kè được coi là điềm lành và linh thiêng. Trong văn hóa truyền thống, tắc kè là biểu tượng của “thần hộ mệnh” và được cho là mang lại may mắn, hạnh phúc.
Tắc kè được cho là có tác dụng xua đuổi tà ma và mang lại hòa bình cho gia đình. Ngược lại, rắn được coi là biểu tượng của cái ác, sự nguy hiểm trong nhiều nền văn hóa và rất khó chấp nhận. Nền tảng văn hóa này khiến con người có xu hướng bảo vệ tắc kè hơn là giết chúng.
Sự khác biệt về vai trò, hình ảnh giữa tắc kè và rắn trong hệ sinh thái cũng là một trong những lý do khiến người ta ưa chuộng tắc kè hơn. Tắc kè là kẻ thù tự nhiên của côn trùng và rất giỏi săn các loài gây hại như ruồi và muỗi. Điều này mang lại cho tắc kè một chức năng sinh thái quan trọng ở đất nông nghiệp và khu dân cư, giúp duy trì cân bằng sinh thái. Ngược lại, rắn, loài ăn thịt, thường được coi là mối đe dọa đối với vật nuôi và con người. Vì rắn có nhiều hình dạng và chủng loại khác nhau, một số trong đó có độc, điều này làm tăng nỗi sợ hãi và bất an của mọi người về rắn. Vì vậy, người ta thà đối phó với rắn còn hơn tắc kè.
Việc mọi người lựa chọn giết rắn thay vì tắc kè cũng liên quan đến sự gần gũi và tiếp xúc. Tắc kè là loài nhỏ, không có nọc độc và dễ thương, chúng thường xuất hiện ở mọi ngóc ngách trong cuộc sống của con người. Mọi người có thể quan sát và chạm vào tắc kè ở cự ly gần và tạo cảm giác thân mật với chúng. Trong hầu hết các trường hợp, rắn sẽ cố gắng tránh tiếp xúc với con người và con người hiếm khi có cơ hội đến gần rắn. Vì vậy, con người thường có cảm giác gần gũi với tắc kè và chúng dễ được con người bảo vệ hơn.
Cảm xúc của con người và quan niệm đạo đức cũng là lý do khiến chúng ta chọn giết rắn hơn là giết tắc kè. Nhận thức về quyền và bảo vệ động vật ngày càng tăng, đặc biệt là đối với những sinh vật vô tội. Tắc kè được coi là loài động vật vô hại và con người không muốn làm hại chúng chứ đừng nói đến việc giết chúng. Ngược lại, rắn được xem là mối đe dọa, nguy hiểm tiềm tàng nên người dân thường có nhiều biện pháp ứng phó với rắn hơn.
Mặc dù việc bảo vệ tắc kè là cần thiết ở một mức độ nào đó nhưng điều quan trọng là phải tiếp cận vấn đề một cách chính xác. Chúng ta không nên đơn phương nhấn mạnh đến việc bảo vệ tắc kè mà bỏ qua giá trị tồn tại của các sinh vật khác. Sự cân bằng trong hệ sinh thái là rất quan trọng, các sinh vật khác nhau phụ thuộc lẫn nhau và hạn chế lẫn nhau. Chúng ta nên tôn trọng sự đa dạng sinh học và đối xử với tắc kè cũng như các sinh vật khác một cách khoa học.
