Trong suy nghĩ phổ biến, những đứa trẻ hướng ngoại, thích tham gia các hoạt động xã hội thường có chế độ ăn uống tốt, dễ hòa nhập và có triển vọng trong tương lai, trong khi những đứa trẻ hướng nội, thích ở nhà thường dễ bị cô lập, ít bạn bè và chịu nhiều thiệt thòi. Theo lý thuyết của Carl Jung, sở thích "ở một mình" hay "vui vẻ" của một đứa trẻ là nguyên nhân hình thành nên tính cách của trẻ, chứ không phải là hệ quả.
Carl Jung khẳng định rằng không có ai hoàn toàn hướng ngoại hay hoàn toàn hướng nội. Mỗi người đều có sự pha trộn của cả hai tính cách này, và sự khác biệt chỉ nằm ở mức độ.
Người hướng nội có thể được ví như một chiếc điều khiển cần được sạc lại năng lượng bằng cách nghỉ ngơi hoặc ở một mình. Khi ở một mình, họ như đang nạp pin cho bản thân. Trái lại, người hướng ngoại khi cảm thấy mất sức sẽ cần lấy năng lượng từ tương tác xã hội và giao tiếp bạn bè, giống như việc tìm bộ sạc để lấy điện từ nguồn bên ngoài.
Do đó, giao tiếp xã hội tiêu tốn năng lượng của người hướng nội nhưng lại bổ sung năng lượng cho người hướng ngoại. Ngược lại, sự cô độc giúp người hướng nội nạp lại năng lượng nhưng làm cạn kiệt năng lượng của người hướng ngoại.
Vì vậy, việc một đứa trẻ thích "vui vẻ" hay "cô độc" không phải là kết quả của sự lựa chọn nhân cách, mà chính là nguyên nhân hình thành tính cách của chúng.
Việc một đứa trẻ thích "vui vẻ" hay "cô độc" không phải là kết quả của sự lựa chọn nhân cách, mà chính là nguyên nhân hình thành tính cách của chúng
Hành trình hình thành tính cách bắt đầu từ khi nào?
Trong bộ phim tài liệu có tên là “Thế giới ảo của Beibi”, các nhà khoa học đã tiến hành một loạt thí nghiệm để tìm hiểu vấn đề này một cách sâu sắc.
Trong thí nghiệm, các bé 6 tháng tuổi được tiếp xúc với một số đồ chơi đặc biệt: một chiếc hộp bật ra chú hề khi chạm vào, một chú chó đi dạo bất ngờ lộn nhào và sự xuất hiện của người lạ đeo mặt nạ. Qua quan sát, các nhà khoa học nhận thấy rằng ngay từ sơ sinh, trẻ đã bộc lộ ba loại tính khí cơ bản mà người lớn cũng có: thận trọng, điềm tĩnh và năng động.
Những biểu hiện tính khí này xuất hiện từ rất sớm, đặt nền móng cho sự phát triển tính cách của trẻ. Trong quá trình nuôi dạy, cha mẹ sẽ tự nhiên thích nghi với tính cách của con và tạo ra môi trường phù hợp. Chính sự tương tác này đã định hình nên tính cách của trẻ.
Tính hướng nội và hướng ngoại của trẻ giống như hai mặt của một đồng xu, không có sự phân biệt giữa tốt và xấu, mà chỉ đơn thuần là những đặc điểm độc đáo. Dù trẻ là người hướng nội hay hướng ngoại, đó đều là những năng khiếu bẩm sinh.
Dù trẻ là người hướng nội hay hướng ngoại, đó đều là những năng khiếu bẩm sinh
Cả trẻ em hướng nội và hướng ngoại đều sở hữu những ưu điểm đặc trưng riêng
Trong nhận thức phổ biến, trẻ hướng ngoại thường được cho là sẽ thành công hơn khi trưởng thành. Điều này xuất phát từ khả năng xuất sắc trong việc xử lý các mối quan hệ xã hội, tính cách vui vẻ, tự tin và khả năng tạo ấn tượng mạnh mẽ.
Các đặc điểm của trẻ hướng ngoại thường liên quan đến một từ - "Lãnh đạo". Với những tố chất này, khi trưởng thành, trẻ dễ dàng trở thành những nhà lãnh đạo có khả năng ra quyết định và thuyết phục người khác.
Tuy nhiên, thực tế nghiên cứu cho thấy trong giới lãnh đạo, tỷ lệ người hướng nội và hướng ngoại là tương đương nhau.
Giáo sư Grant từ Đại học Pennsylvania đã phát hiện một hiện tượng thú vị: Lãnh đạo hướng nội có thể mang lại nhiều lợi ích hơn so với lãnh đạo hướng ngoại. Vì sao lại như vậy?
Giáo sư Grant nhận thấy rằng các lãnh đạo hướng nội khi làm việc với cấp dưới có xu hướng tạo điều kiện để nhân viên tự do thể hiện bản thân. Trong khi đó, lãnh đạo hướng ngoại thường truyền đạt ý tưởng của mình một cách mạnh mẽ, điều này đôi khi hạn chế khả năng sáng tạo của nhân viên.
Cuốn sách có tên “Người hướng nội nhạy cảm cao” đã phân tích một cách chi tiết những ưu điểm của người hướng nội: Thận trọng, tập trung, phân tích, kiên trì và đồng cảm.
Chẳng hạn, Bill Gates thích dành thời gian trong phòng nghiên cứu công nghệ hơn là tham gia các hoạt động giao lưu xã hội.
Chính nhờ sức mạnh của sự hướng nội, họ đã lựa chọn được con đường phù hợp với bản thân và đạt được những thành tựu không ai có thể sánh bằng.
Các đặc điểm của trẻ hướng ngoại thường liên quan đến một từ - "Lãnh đạo"
Đặt trẻ vào đúng môi trường sẽ giúp phát triển tài năng tốt hơn
Một bà mẹ kể rằng, để con trai mình trở nên hướng ngoại hơn, bà đã đặt ra quy định rằng mỗi ngày con phải chào hỏi 10 người lạ.
Thực tế, chúng ta thường vô tình ép buộc trẻ hướng nội phải trở nên vui vẻ và hòa đồng hơn vì những định kiến và hiểu lầm. Cách tiếp cận này có thể khiến trẻ trở thành "người hướng ngoại giả tạo" và thậm chí phát triển chứng lo âu xã hội.
Đối mặt với đặc điểm tính cách khác nhau của trẻ, cha mẹ nên cố gắng gạt bỏ những lo lắng và đặt con vào một môi trường phù hợp để tài năng của trẻ có thể được phát huy tối đa.
Nếu lo lắng rằng trẻ hướng nội khó hòa đồng, hãy khuyến khích con một cách thích hợp như: "Hay là chúng ta thử nói chuyện với mọi người một lát nhé? Có lẽ con sẽ rất vui nếu có thêm bạn mới."
Nếu trẻ sẵn lòng thử, cha mẹ hãy tiến hành từng bước, tăng dần thời gian hòa nhập xã hội để trẻ có thể từ từ chấp nhận quá trình đó. Nếu trẻ thực sự không muốn và thích ở một mình, thì không nên ép buộc mà hãy tôn trọng mong muốn của con.
Ngoài ra, đừng gán cho con mác “ngốc” hay “nhút nhát”. Đôi khi trẻ không thích giao tiếp với khách, lúc đó nhiều phụ huynh vô thức nói: “Sao con thô lỗ thế?”
Hoặc giải thích với khách: “Con tôi chỉ nhút nhát thôi, đừng ngạc nhiên.”
Những lời nói như vậy sẽ khiến trẻ hiểu rằng: “Tính cách của con không tốt.”
Điều này sẽ tạo ra sự tự ti trong trẻ. Dù một đứa trẻ là người hướng nội hay hướng ngoại, nền tảng tính cách của trẻ đã được hình thành từ khi còn nhỏ.
Thay vì cố gắng thay đổi, cha mẹ nên tuân theo những quy luật phát triển tự nhiên của con, trao đi sự bao dung và kiên nhẫn, đồng thời để trẻ tích lũy năng lượng theo cách riêng của mình.
