17h43: Kết thúc ngày làm việc thứ nhất. Sáng mai tòa tiếp tục làm việc lúc 8h.
17h35: HĐXX tiến hành thẩm vấn đối với đại diện Bộ Tài chính.
Theo đại diện Bộ Tài chính việc nhập khẩu và đăng ký (tàu quá 15 tuổi) thì trách nhiệm thuộc chủ đầu tư là Vinalines và cho thông quan thì thuộc trách nhiệm của Hải quan. Điều kiện nhập khẩu với doanh nghiệp rõ ràng không thỏa mãn. Còn Hải quan có trách nhiệm kiểm tra, giám sát hàng hóa thì cần biết hàng hóa đó tên là gì. Phần này pháp luật có quy định đầy đủ.
Khác với đại diện Bộ GTVT, đại diện Bộ Tài chính lại cho rằng, có thể coi ụ nổi là tàu biển.
Như vậy, có thể thấy, xung quanh khái niệm ụ nổi có là tàu biển hay không, giữa các cơ quan ban ngành vẫn còn chưa thống nhất.
17h20: Trả lời HĐXX trong phần xét hỏi, đại diện Bộ GTVT khẳng định, ụ nổi không phải là tàu biển. Ụ nổi là vật thể nổi - nó là điều kiện cần của tàu biển. Nhưng điều kiện đủ là di động trên biển nhưng ụ nổi phải kéo, lai dắt nên nó không thể là tàu biển được.
17h05: Một người thân khác là em vợ của Trần Hải Sơn được tòa thẩm vấn. Anh này khai một lần được Sơn nhờ tài khoản (tại ngân hàng ACB Hà Nội) để nhận tiền do Trần Hải Hà chuyển và rút ra đưa Sơn (2 tỷ đồng). HĐXX tiếp tục thẩm tra lời khai của một số nhân chứng trong vụ án.
17h00: Em rể Trần Hải Sơn được yêu cầu trả lời các câu hỏi của tòa về lần đưa Sơn về quê Mai Văn Phúc ở An Hồng, An Dương đưa tiền.
Trần Hải Huyền xác minh lần chồng đưa anh trai “về quê bác Phúc” này vì có một chi tiết làm bà Huyền nhớ là chồng kể lại: “Hôm nay bác Phúc đi một chiếc Lexus (tối màu) đẹp lắm”.
Một lần khác, người này đón Sơn từ khách sạn Hoa Hồng (Hà Nội) qua nhà Phúc ở làng Quốc tế Thăng Long rồi ra sân bay vào TPHCM. Người em rể này không biết việc Sơn có đưa tiền cho Phúc hay không trong lần đó.
16h50: Nhân chứng Trần Hải Huyền khẳng định nhận được 10 tỷ đồng do Hà chuyển, sau đó đã chuyển trả lại Hà 3 tỷ, còn lại 7 tỷ đồng.
Theo sao kê ngân hàng, riêng khỏan lãi của số tiền này cũng tới 135 triệu đồng.
Lần chuẩn bị 5 tỷ đồng để Sơn mang sang nhà mẹ vợ Dũng, Huyền trình bày có cả phần tiền rút, cả tiền có sẵn trong nhà nhưng toàn bộ số tiền đúng là của Sơn. Một vài lần dồn chưa đủ tiền, Huyền cũng đi vay thêm cho đủ với yêu cầu của Sơn.
16h45: Bà Trần Phú Hà (giám đốc công ty Phú Hà, em gái Trần Hải Sơn) trả lời tòa. Bà Hà cho biết, khoản tiền 1,666 triệu USD được phía công ty AP chuyển tiền về trọn trong 1 lần (nhận bằng tiền VNĐ). Số tiền này Hà rút dần theo yêu cầu của Sơn. Hà đã chuyển cho em gái Huyền tại Hải Phòng 7 tỷ đồng.
Lần Sơn yêu cầu chuẩn bị cho 5 tỷ đồng để Sơn mang cho Dũng tại khách sạn Victory tại TPHCM, bà Hà khai phải rút làm nhiều lần, thậm chí có nhiều tiền lẻ, Sơn còn yêu cầu đi đổi lại thành tiền mệnh giá 500.000 đồng.
16h40: Tòa gọi vợ Mai Văn Phúc. Bà Ngô Thị Vân đưa ra yêu cầu giữ lại ngôi nhà tại Hạ Long, Quảng Ninh do nguồn tiền mua từ năm 1983 do bà Vân bỏ tiền mua. Ngôi nhà hiện tại đang ở Thụy Khuê nhà nước chuẩn bị lấy đất, không có sổ đỏ.
16h35: Bà Phạm Thị Mai Phương – vợ bị cáo Dương Chí Dũng được yêu cầu đứng dậy. Bà Phương kháng cáo yêu cầu hủy quyết định kê biên 3 căn nhà của Dương Chí Dũng.
Lý do đưa ra, bà Phương nói, 2 căn hộ cho chị T. đứng lên là do Dương Chí Dũng lấy tiền của vợ (tiền bà Phương vay người khác, cần phải giả). Còn căn nhà 2 vợ chồng ở là do tiền chung 2 vợ chồng, tiền bố mẹ bà Phương cho và cũng một phần do bà tự kinh doanh có tiền mua, phần tiền của Dương Chí Dũng trong đó không nhiều.
Tiền mua 2 căn hộ bà Phương nói đưa cho chồng hơn 10 tỷ đồng. Khoản này bà Phương mượn của ông Vũ Tiến Sơn (CA Hải Phòng, cấp dưới của cựu Đại tá Dương Tự Trọng, bị cáo trong vụ đưa Dương Chí Dũng trốn đi nước ngoài).
16h30: Đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam được yêu cầu trả lời thẩm vấn. Ông này cho rằng, biên bản báo cáo giám định của đăng kiểm viên Lê Văn Dương không sai. Kết luận đề xuất của Dương trong văn bản này cũng đúng.
16h25: Chủ tọa hỏi đại diện Vinalines về những thiệt hại liên quan đến mua ụ nổi 83M, phía đơn vị này cho rằng, bình quân 800 triệu đến 1 tỷ đồng/ngày để bảo quản ụ nổi.
Cũng theo đại diện Vinalines, đã có chủ trương bán ụ nổi để thu hồi vốn, nhưng do cơ quan điều tra cho rằng, đây là vật chứng liên quan đến vụ án, do vậy, phải chờ giải quyết xong vụ việc.
16h20: Trong phần thẩm vấn cựu cán bộ hải quan Lê Ngọc Triện, bị cáo này cũng "kể khổ" hoàn cảnh gia đình, qua đó xin HĐXX giảm án cho mình. Ngoài ra, bị cáo Triện cũng xin giảm mức bồi thường dân sự, cho rằng, mức bồi thường 9 tỷ đồng là quá lớn.
16h15: Bị cáo Lê Văn Lừng (cựu cán bộ hải quan Chi cục hải quan Vân Phong, Khánh Hòa) xin giảm án.
Nói về lý do xin giảm án, bị cáo Lừng trình bày hoàn cảnh, với 8 năm tù là quá nặng với bị cáo này. "Vợ bị cáo đang ung thư giai đoạn cuối, bố mẹ già, bị cáo lại nhiều năm công tác trong ngành quân đội, 6 năm bảo vệ quần đảo Trường Sa... mong quý Tòa xem xét giảm nhẹ mức án".
Về khoản bồi thường dân sự 9 tỷ đồng, bị cáo Lừng cho rằng, đó là khoản tiền quá lớn, kính mong HĐXX xem xét giảm nhẹ.
16h05: Thẩm vấn bị cáo Lê Văn Lừng (cựu cán bộ hải quan Chi cục hải quan Vân Phong, Khánh Hòa)
Đến lượt mình, bị cáo Lê Văn Lừng, cấp dưới của ông Đức, cho rằng đến phiên phúc thẩm bị cáo mới nhận ra những sai phạm của mình...
15h50: Thẩm vấn bị cáo Huỳnh Hữu Đức (nguyên Phó chi cục trưởng Chi cục hải quan Vân Phong, Khánh Hòa).
Bị cáo Huỳnh Hữu Đức xác nhận bị tòa sơ thẩm tuyên phạt 8 năm tù về tội cố ý làm trái là đúng người đúng tội. Tuy nhiên, Đức cũng phân giải lại việc đến giờ mới nhận thức ụ nổi không phải là tàu biển.
Việc áp mã số ụ nổi, bị cáo Huỳnh Hữu Đức khẳng định đây là loại hàng hóa thông thường, không cần giấy phép của Bộ quản lý chuyên ngành cũng như giấy chứng nhận đảm bảo ô nhiễm môi trường. Vậy nên bị cáo và các đồng phạm đã cho phép thông quan.
Về quy định tuổi thọ của tàu biển, ụ nổi, tòa cho rằng làm hải quan, các bị cáo buộc phải biết điều này...
Bị cáo Đức lập luận, nếu bản thân có động cơ, mục đích thì đã có việc tư lợi, nhận tiền chứ không thể cố sức để một món hàng như ụ nổi 83M được thông quan. Theo bị cáo, chỉ vì nhận thức chưa chuẩn nên dẫn đến sai sót.
Bị cáo cho rằng tòa sơ thẩm buộc bị cáo bồi thường 9 tỷ đồng trong số thiệt hại do thương vụ ụ nổi gây ra là quá nặng nề cho bị cáo vì khâu thông quan là khâu cuối cùng, dù gì ụ nổi cũng đã về đến Việt Nam, đã mua rồi.
15h40: Hội đồng xét xử yêu cầu dẫn giải ba bị cáo bị cách ly sáng nay (Huỳnh Hữu Đức, Lê Ngọc Triện, Lê Văn Lừng) ra trước vành móng ngựa để thẩm vấn; yêu cầu chuyển các bị cáo Dương Chí Dũng, Mai Văn Phúc và Trần Hải Sơn sang phòng bên cạnh để đảm bảo công tác xét xử.
15h30: Thẩm vấn bị cáo Lê Văn Dương, một thành viên Hội đồng xét xử nói chua xót: "Tòa thấy tiếc cho bị cáo, sống trong gia đình giàu truyền thống. Thế mà vẫn phạm tội. Vậy, bị cáo nói cho Tòa biết, vì sao bị cáo phạm tội?".
"Dạ, tại thời điểm phạm tội, bị cáo không nhận ra mình sai phạm" - ông Dương khai.
15h25: Trong phần thẩm vấn các đăng kiểm viên về ụ nổi 83M, bị cáo Lê Văn Dương (cựu cán bộ Chi cục đăng kiểm số 6, Cục Đăng kiểm Việt Nam) cho rằng, thời điểm Vinalines mua ụ nổi, Cục Đăng kiểm Việt Nam chưa có hướng dẫn về đăng kiểm ụ nổi. Do vậy, bị cáo phải tham khảo các văn bản liên quan.
"Theo nhận thức của bị cáo, ụ nổi không phải tàu biển" - bị cáo Dương khai trước Hội đồng xét xử.
 |
| Bị cáo Mai Văn Khang trả lời thẩm vấn. |
15h10: Tòa tiếp tục thẩm vấn bị cáo Trần Hữu Chiều:
- Bị cáo liên quan đến bị cáo Phúc kêu oan tội Cố ý làm trái. Bị cáo cho biết cụ thể hơn, có đúng sau khi đoàn khảo sát về, Sơn và Khang ký nháy vào bản báo cáo chuyển cho bị cáo đúng không?
-Đúng.
- Sau khi bị cáo nhận được báo cáo ký nháy, bị cáo là người trình cho ai?
-Bị cáo trình lên Mai Văn Phúc.
-Ai là người trực tiếp chỉ đạo làm báo cáo chính thức mua ụ nổi 83M?
-Không ai chỉ đạo.
-Có ai là người chỉ đạo mua ụ nổi này qua AP chứ không qua phía Nga?
-Bị cáo cứ tiếp tục đi làm thôi, chứ không có ai chỉ đạo.
- Bị cáo tự quyết định à?
-Bị cáo căn cứ nội dung đã báo cáo Tổng giám đốc.
- Bị cáo khai thế không được. Tòa đang quan tâm ai là người chỉ đạo?
-Tổng giám đốc Mai Văn Phúc.
-Bị cáo Dũng có chỉ đạo gì không?
-Ông Dũng không chỉ đạo gì.
-Bị cáo có cùng bị cáo Sơn gặp Dương (Lê Văn Dương, SN 1970, cựu Đăng kiểm viên - PV) để làm báo cáo?
-Bị cáo không trao đổi riêng với anh Dương.
- Thế cả bị cáo và Sơn đều nói không gặp Dương, thì ai là người gặp anh Dương?
-Tí nữa HĐXX hỏi anh Dương.
-Sau khi có báo cáo chính thức trình anh Phúc, bị cáo và Sơn có gặp anh Dương đề nghị làm báo cáo không?
-Không ạ.
15h00: Tình huống hi hữu xảy ra khi Tòa chuyển sang thẩm vấn bị cáo Mai Văn Khang, cựu Phó TGĐ Cty TNHH Một thành viên Vận tải viễn Dương.
Trả lời câu hỏi của chủ tọa "Bị cáo kêu oan hay xin giảm nhẹ?", ông Khanh ấp úng: "Nếu HĐXX xét thấy bị cáo không có tội thì minh oan cho bị cáo, nhưng nếu thấy có tội thì xin giảm nhẹ hình phạt ạ".
14h45: Hội đồng xét xử yêu cầu bị cáo Trần Hải Sơn khẳng định lại xem trong quá trình điều tra, bị cáo có bị ép cung, mớm cung hay không.
Bị cáo Sơn khẳng định không hề bị bất cứ tác động nào đến các lời khai trong quá trình điều tra.
- Liên quan đến lời khai của bị cáo về việc Phúc và Dũng phạm tội Tham ô, bị tuyên mức án cao nhất, vậy lời khai của bị cáo có khách quan và sự thật không?
-Có ạ.
- Bị cáo Dũng cho rằng, có thể ở giai đoạn điều tra bị cáo bị ép cung, mớm cung, tại tòa, bị cáo khẳng định có bị ép cung, mớm cung không?
-Dạ không.
- Liên quan đến câu hỏi bị cáo Phúc, bị cáo cùng với Khang đi khảo sát không?
-Dạ có ạ.
- Quyết định là do bị cáo Phúc ký đúng không?
-Vâng ạ.
14h40: Tòa hỏi Trần Hải Sơn.
Về việc đưa tiền cho Dương Chí Dũng, tòa đề cập lại chi tiết các bị cáo Dũng, Phúc cho rằng có thể Sơn bị ép cung, mớm cung để “đổ vấy” tội cho cấp trên. Sơn phủ nhận, cho rằng mọi lời khai đều được ghi trung thực.
Báo cáo khảo sát ụ nổi, Sơn trình bày, Mai Văn Khang là người lập báo cáo sơ bộ sau đó các thành viên trong đoàn cùng ký nháy vào báo cáo là ụ nổi 83M đủ điều kiện để mua. Còn việc trình đề xuất mua là do Trần Hữu Chiều.
Tại Nga, Trần Hữu Chiều chỉ quán triệt anh em trong đoàn là phải làm sao mua được ụ nổi này một cách nhanh gọn (truyền đạt ý kiến của Dương Chí Dũng, Mai Văn Phúc).
Thẩm phán chủ tọa dẫn lại một bút lục lời khai của Sơn về việc cùng Trần Hữu Chiều tiếp nhận chỉ đạo này của Dũng tại phòng làm việc của cựu Chủ tịch Vinalines. Sơn gật đầu xác nhận bản cung này.
Lời khai đó, chủ tọa phiên tòa nhận định rất phù hợp với lời khai của Dũng, Phúc về việc chỉ đạo mua ụ nổi.
14h35: HĐXX hỏi bị cáo Mai Văn Phúc: "Trong 4 người bị xét xử ở tội tham ô, người ở cương vị thấp hơn bị cáo cũng có tiền bồi dưỡng. Bị cáo bảo không có tiền thì có vô lý không? Bị cáo suy nghĩ gì?"
Bị cáo Mai Văn Phúc: Sự thật là bị cáo không biết việc đó. Họ ăn chia xong rồi thì bị cáo mới về nhận chức.
Tuy nhiên, ông Mai Văn Phúc cũng thừa nhận, những sai phạm ở Vinalines có phần trách nhiệm của mình.
14h25: Trình bày về hành vi tham ô, VKS đặt câu hỏi: “Trong vụ việc, nếu chỉ Sơn và Chiều là 2 người giúp việc, ở cấp thấp hơn mà lại được hưởng bồi dưỡng mà bị cáo và Chủ tịch HĐQT Dương Chí Dũng không biết thì có hợp lý không? Các bị cáo có chấp nhận bị cấp dưới… qua mặt vậy không?”.
Phúc vẫn khẳng định không biết. VKS công bố một bút lục ghi lời khai của Phúc tại cơ quan điều tra nói về việc bị cáo hỏi Sơn về khoản hoa hồng sau khi TCty quyết định việc mua ụ nổi 83M qua công ty AP.
Phúc trình bày, bản thân không biết gì về khoản 1,666 triệu USD nhưng “tự đoán” là việc thỏa thuận này nhất định phải có ý kiến người lãnh đạo cao nhất của TCty, “nếu không phải là bị cáo thì là Dũng, nếu không phải Dũng thì là Phúc” chứ không đâu tự nhiên đối tác lại “chiết khấu” cho ngần ấy tiền khi không có ai đòi hỏi.
Bản thân Phúc vẫn khẳng định đã ký khi có đủ các hồ sơ giấy tờ, chứng từ đảm bảo từ Citibank về việc thanh toán tiền mua ụ nổi. Hỏi lại kế toán trưởng Bùi Thị Bích Loan cũng được khẳng định việc thanh toán đầy đủ giấy tờ. Sau khi bị bắt, Phúc mới được cơ quan điều tra thông báo việc thanh toán này có vấn đề.
14h20: Đại diện VKS hỏi thêm Mai Văn Phúc.
 |
| Bị cáo Mai Văn Phúc tiếp tục trả lời thẩm vấn. |
Phúc trình bày, sau khi về làm Tổng GĐ Vinalines có nhận bàn giao công việc từ người kế nhiệm Dương Chí Dũng nhưng bị cáo cũng nại thêm, 4-5 tháng sau mới bàn giao xong. Khi ký bàn giao có nhiều tài liệu, Phúc chỉ ký chứ không đọc nội dung do tin tưởng cấp dưới.
14h12: Trần Hữu Chiều tiếp tục giải trình, bản thân còn không biết giá mua bán của ụ nổi, chỉ thẩm định về mặt kỹ thuật.
Nói về việc được nhận 340 triệu đồng, bị cáo khai, đầu năm 2009, Chiều vay nợ của Sơn 1 tỷ đồng. Khi hỏi vay thì Sơn mang đến 340 triệu đồng đó nói ở ngoài Hà Nội chỉ có bằng này, vào TPHCM sẽ chuyển tiếp.
Sau đó Sơn cũng chuyển thêm qua tài khoản cho Chiều cho đủ 1 tỷ đồng. Nhưng sau đó, Sơn có nói lại chỉ phải trả khoản tiền chuyển khoản này, còn 340 triệu trước là “em bồi dưỡng bác”.
“Bị cáo cũng xin HĐXX xem xét giảm nhẹ trách nhiệm dân sự (phải buộc bồi thường 43 tỷ đồng). Bị cáo hoạt động trong ngành hàng hải đã mấy chục năm, tham gia Vinalines từ những ngày đầu thành lập. TCty cũng có quy chế về tỷ lệ đền bù nếu làm thất thoát tài sản. Bị cáo xin được xét theo hướng ấy” – bị cáo trình bày.
14h: Phiên tòa tiếp tục.
Tòa xét hỏi đến cựu Phó Tổng GĐ Trần Hữu Chiều. Bị cáo kháng án xin giảm nhẹ hình phạt đối với tội cố ý làm trái.
 |
| Bị cáo Trần Hữu Chiều. |
Theo Chiều, dự án xây dựng nhà máy có từ năm 2006, khi đó Chiều chưa được tham gia. Sau đó được ủy quyền của Tổng GĐ Mai Văn Phúc, bị cáo mới bắt đầu “vào cuộc”, làm trưởng đoàn khảo sát đi Nga giám định ụ nổi 83M.
Đáng ra Vinalines đã mua ụ 220 của Nauy nhưng cuộc khảo sát đó Chiều không tham gia. Sau khi xảy ra vụ chìm 2 ụ nổi của Vinashin, Vinalines đổi hướng, nhắm sang ụ nổi 83M.
Khi đoàn khảo sát đi Nga về, Chiều khai, có giao dịch với ông Goh qua thư từ, email.
Phủ nhận lời khai của Sơn về việc Chiều tiếp nhận chỉ đạo của Dũng, Phúc về việc cố gắng mua được ụ nổi qua AP, bị cáo cho rằng, chỉ Sơn trực tiếp nhận lệnh. Bị cáo chỉ có 1 buổi báo cáo kết quả khảo sát với các lãnh đạo Vinalines.
Việc khảo sát thực tế, Chiều nói có một số chi tiết không đúng với báo cáo khảo sát, ví dụ máy phát điện của ụ nổi không hoạt động nhưng vì lúc khảo sát là ụ đang được lấy điện từ trên bờ xuống nên vẫn vận hành được. Bị cáo phân tích, ụ nổi này hoạt động theo quy chế của tàu biển nhưng bản chất không phải là tàu biển.
Vì vậy, dù ụ đã cũ, quá tuổi nhưng cũng là sản phẩm Việt Nam chưa sản xuất được nên đoàn khảo sát thống nhất kết luận đủ điều kiện mua.
