Từ khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực, nhóm lao động đóng BHXH vượt số năm để hưởng mức lương hưu tối đa sẽ có cơ hội vừa nhận lương hưu hằng tháng, vừa nhận thêm trợ cấp một lần khi nghỉ hưu.
Ai được vừa có lương hưu, vừa được trợ cấp một lần?
Từ năm 2026, mức lương hưu hằng tháng của người tham gia BHXH bắt buộc được tính theo Điều 66 Luật BHXH 2024:
Lao động nữ:
45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng 15 năm đóng.
Sau đó, mỗi năm đóng thêm được cộng 2%.
Tổng tỷ lệ tối đa: 75%.
Lao động nam:
45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng 20 năm đóng.
Sau đó, mỗi năm đóng thêm được cộng 2%.
Tổng tỷ lệ tối đa: 75%.
Như vậy: Lao động nam đóng BHXH đủ 35 năm sẽ đạt mức lương hưu tối đa 75%.
Lao động nữ đóng BHXH đủ 30 năm sẽ đạt mức lương hưu tối đa 75%.
Phần thời gian đóng BHXH vượt quá mốc này (trên 35 năm với nam, trên 30 năm với nữ) sẽ không làm tăng thêm lương hưu, mà được “quy đổi” thành trợ cấp một lần khi nghỉ hưu theo Điều 68 Luật BHXH 2024.
Quyền lợi khi nghỉ hưu không chỉ có lương hưu
Theo Luật BHXH 2024, người lao động đủ điều kiện nghỉ hưu và bảo lưu được thời gian đóng BHXH sẽ được:
Lương hưu hằng tháng theo tỷ lệ nêu trên.
Thẻ bảo hiểm y tế với mức quỹ BHYT chi trả 95% chi phí khám chữa bệnh trong phạm vi quyền lợi.
Chế độ tử tuất (trợ cấp tuất và mai táng phí) cho thân nhân khi người hưởng lương hưu qua đời.
Và nếu có thời gian đóng BHXH vượt mức tối đa (30 năm với nữ, 35 năm với nam), người lao động còn được trợ cấp một lần khi nghỉ hưu.
Như vậy, nhóm lao động đóng BHXH dài năm sẽ là những người vừa hưởng lương hưu, vừa nhận trợ cấp một lần khi nghỉ hưu.
Trợ cấp một lần khi nghỉ hưu tính trên phần vượt bao nhiêu?
Theo Điều 68 Luật BHXH 2024, trợ cấp một lần chỉ tính trên thời gian đóng BHXH cao hơn thời gian để đạt mức hưởng lương hưu tối đa, cụ thể:
Trên 30 năm đối với lao động nữ.
Trên 35 năm đối với lao động nam.
Toàn bộ thời gian vượt mức này sẽ được quy đổi thành số năm tính trợ cấp một lần khi nghỉ hưu.
Hai cách tính trợ cấp một lần khi nghỉ hưu
Khoản 2 Điều 68 Luật BHXH 2024 chia cách tính trợ cấp một lần khi nghỉ hưu thành 2 trường hợp:
1. Đủ điều kiện nghỉ hưu và làm thủ tục ngay
Trường hợp người lao động đã đủ điều kiện hưởng lương hưu (về tuổi và thời gian đóng BHXH) và làm thủ tục nghỉ hưu luôn, mức trợ cấp một lần được tính như sau:
Mỗi năm đóng BHXH cao hơn mức tối đa được tính bằng: 0,5 lần mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho mỗi năm vượt.
Đây là mức đang áp dụng cho phần thời gian dư trước tuổi nghỉ hưu.
2. Đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng vẫn tiếp tục đóng BHXH
Nếu người lao động đã đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng chưa nghỉ, tiếp tục đi làm và đóng BHXH, thì khi thực hiện thủ tục hưởng chế độ hưu trí, họ được tính trợ cấp một lần theo 2 giai đoạn:
Giai đoạn 1 – Trước thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu theo Bộ luật Lao động
Mỗi năm đóng BHXH vượt mức tối đa trong giai đoạn này: 0,5 lần mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.
Giai đoạn 2 – Sau thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu theo Bộ luật Lao động
Mỗi năm đóng BHXH vượt mức tối đa từ sau tuổi nghỉ hưu đến khi thực sự nghỉ: 2 lần mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.
Quy định chi tiết cách chia 2 giai đoạn này được nêu tại Điều 14 Thông tư 12/2025/TT-BNV hướng dẫn Luật BHXH về BHXH bắt buộc.
Nhờ cơ chế này, người lao động tiếp tục đóng BHXH sau tuổi nghỉ hưu sẽ được mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu cao hơn rất nhiều so với thời gian đóng dư trước tuổi nghỉ hưu. Các phân tích thực tế cho thấy phần này có thể cao gấp 4 lần so với mức trợ cấp một lần theo quy định cũ trước 1/7/2025.
