Nước ngọt là gì?
Nước ngọt là một loại thức uống thường chứa nước cacbon dioxit bão hòa, chất làm ngọt và thường có thêm hương liệu. Một số nước giải khát có ga khác còn chứa caffeine, phẩm màu, chất bảo quản và các thành phần khác.
Nước ngọt được xem là một loại đồ uống bổ sung vitamin và khoáng chất, được quảng cáo rộng khắp trên thị trường với các tác dụng cải thiện tình trạng mất nước, thiếu năng lượng và mệt mỏi về tinh thần của con người.
Các thành phần có trong nước ngọt
- Nguyên liệu căn bản nhất của nước ngọt là nước, thường là nước tinh khiết được tinh lọc với nhiều mức độ khác nhau tuỳ theo công nghệ và thiết bị xử lý nước. Nếu không đảm bảo, sản phẩm sẽ vẩn đục, lắng cặn, nhiễm vi sinh.
- Đường hoặc chất tạo ngọt thường được gọi một cách “dân gian” là đường hoá học. Chúng còn là thứ không có gì để thay thế trong sản xuất sản phẩm cho người có tiền sử tiểu đường.
- Hương liệu : hầu hết các loại nước ngọt đều có gia hương liệu nhân tạo với nhiều mức độ khác nhau để tạo mùi thơm giống tự nhiên, tạo cảm giác dễ chịu. Có hai cấp độ: dùng để sản xuất công nghiệp và dùng để sản xuất trong thực phẩm.
- Màu thực phẩm là một điều bắt buộc đối với các nhà sản xuất nước ngọt. Nó giúp cho nước giải khát có màu đẹp và hấp dẫn thị giác người tiêu dùng nhiều hơn.
- Chất bảo quản là cần thiết trong mỗi chai nước giải khát vì nước ngọt chứa đường và một số chất dinh dưỡng có khả năng gây hư thối. Chất bảo quản sẽ kéo dài thời gian sử dụng sản phẩm. Tuy nhiên, chúng chỉ được phép cho trong một liều lượng nhất định.
- Cuối cùng, có thể có hoặc không có là C02. Nước ngọt có ga C02 dễ gây cảm giác hưng phấn khi uống nhưng với nhiều người, nhất là những người có vấn đề với hệ thống tiêu hoá, thì chất này có thể gây no hơi khó chịu hoặc một tác hại nào đó.
Uống nước ngọt có giúp giải khát
Nước ngọt có ga hay nước giải khát có ga là thức nước uống khá phổ biến trong những ngày hè nắng nóng. Nhiều người thích uống nước giải khát có ga vì giúp giải nhiệt nhanh và giúp cho người uống sảng khoái ngay tức khắc.
Tuy nhiên theo nhận định của PGS.TS.BS Nguyễn Xuân Ninh, Trưởng phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng, Viện y học ứng dụng cảm giác sảng khoái của nước giải khát có ga chỉ là tức thời và nó sẽ nhanh chóng gây khát ngay sau đó.
Lý giải thêm về điều này, vị chuyên gia này cho hay cảm giác giải khát sau khi uống nước ngọt có ga là do trong nước ngọt có ga có chứa CO2 và nước (H2O), hai chất này khi vào cơ thể sẽ tạo ra một phản ứng với nhau tạo ra ra một loại axit carbonic yếu.
“Axit carbonic có thể kích thích các thụ thể cảm nhận vị giác ở trong miệng, cộng với việc việc dùng nước khi lạnh sẽ đem lại cảm giác sảng khoái, giải khát. Trên thực tế, nước ngọt có ga chỉ có thể giải khát tạm thời. Chỉ khoảng một vài phút sau khi uống nước ngọt có ga sẽ gây khát hơn. Nguyên nhân là do lượng đường trong nước ngọt có ga cao và là đường hấp thu nhanh. Đường trong máu cao, đại não sẽ phát ra tín hiệu kích hoạt cảm giác khát và thông báo rằng bạn cần phải uống nước để đưa máu về trạng thái bình thường”, PGS.TS Xuân Ninh.
Lạm dụng nước giải khát có ga tiềm ẩn nhiều nguy hiểm
Nước giải khát có ga cung cấp năng lượng nhanh, nhưng năng lượng chủ yếu là năng lượng rỗng không có lợi cho cơ thể, trẻ nhỏ uống quá nhiều nước ngọt có ga có thể sẽ dẫn đến thừa năng lượng, béo phì. Trẻ uống nước ngọt có ga nhiều sẽ dẫn tới thiếu chất do trẻ sẽ giảm các loại nước uống có lợi cho sức khỏe khác ví dụ (sữa, nước trái cây).
PGS.TS Ninh khuyến cáo: “Trong nước ngọt có ga có chứa một lượng caffein nhất định trẻ nhỏ khi uống nhiều sẽ gây trạng thái kích thích hệ thần kinh trung ương. Quá nhiều caffein có thể gây ra các tình trạng sau (ở cả người lớn và trẻ nhỏ): bồn chồn lo lắng, đau bụng, đau đầu, khó tập trung, khó ngủ, tăng nhịp tim, tăng huyết áp, mất tiểu”.
Nước ngọt có ga có chứa nhiều photpho nếu sử dụng quá uống quá nhiều thể dẫn đến tình trạng thừa photpho. Thừa photpho sẽ ảnh hưởng tới quá trình hấp thu của sắt, canxi, magie và kẽm. Trường hợp bị ngộ độc photpho dẫn đến tiêu chảy, xơ cứng các cơ quan và mô mềm, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính về xương, thận và tim mạch.
PGS.TS Ninh cho hay để sử dụng nước ngọt có ga tốt cho cơ thể với người lớn không uống quá 3 lon/ tuần, trẻ nhỏ 1 lon/tuần, trẻ dưới 2 tuổi không uống các loại nước có đường. Nếu muốn giải khát mùa hè, có thể lựa chọn các loại đồ uống khác tốt cho sức khỏe hơn như nước lọc hoặc nước trái cây. Đối với nước lọc, có thể thêm vào một vài lát chanh hoặc vài lá bạc hà để có thêm hương vị.
Uống nước giải khát đúng cách và hiệu quả
Dưới đây là một số gợi ý để từ bỏ thói quen của bạn và giảm nguy cơ bị các tác hại tiêu cực ở trên.
Đừng từ bỏ ngay lập tức
Nếu bạn đang uống nhiều hơn một lon mỗi ngày, sẽ là gần như không thể bỏ ngay. Thay vào đó, hãy cắt giảm một nửa và giảm dần dần mức tiêu thụ trong thời gian từ 2-4 tuần.
Thay thế đồ uống yêu thích
Bạn đọc hãy thử thay thế nước giải khát bằng một thức uống khác không chứa đường hay chất làm ngọt. Ví dụ, hãy thử trà thảo dược, nước khoáng vắt một miếng chanh tươi, hoặc một ly sữa để làm dịu cơn khát của bạn.
Thay đổi thói quen
Liệu hàng ngày đi bộ đến văn phòng bạn có đi ngang máy bán đồ uống tự động? Nếu vậy, hãy đổi tuyến đường. Cố né nhìn mấy lon nước là không thực tế về lâu dài nhưng bạn vẫn có thể tạm sử dụng chiến lược này để tránh sự cám dỗ.
