Theo ThS.DS Trương Minh Đạt, một chuyên gia hàng đầu về tiêu hóa, hô hấp và dinh dưỡng sữa cho trẻ em, hiện đang công tác tại Viện Nghiên cứu Y Dược, thời gian qua, nhiều phụ huynh đã gửi câu hỏi đến bác sĩ, bày tỏ lo ngại về vấn đề dậy thì sớm.
Lo lắng này đã khiến không ít cha mẹ ngần ngại trong việc cho trẻ sử dụng sữa bò và sữa công thức, điều này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển toàn diện của trẻ.
Uống sữa bò và sữa công thức không gây ra hiện tượng dậy thì sớm
Chuyên gia nhấn mạnh rằng quan niệm cho rằng việc uống sữa bò hoặc sữa công thức có thể dẫn đến dậy thì sớm ở trẻ là hoàn toàn sai lầm. Thực tế, hormone có trong sữa bò, vốn giúp bò sản xuất sữa, không có bất kỳ tác động nào đến cơ thể con người. ThS.DS Trương Minh Đạt cho biết: "Các hormone này khi vào cơ thể sẽ bị tiêu hóa và xử lý hoàn toàn bởi các enzyme trong dạ dày, ruột và dịch tụy."
Chuyên gia giải thích rằng hormone có trong sữa không phải là estrogen hay testosterone, cũng không phải là hormone sinh dục. Do đó, việc uống sữa bò và sữa công thức không gây ra tình trạng dậy thì sớm. "Đừng đổ lỗi cho sữa bò và sữa công thức nữa," chuyên gia nhấn mạnh.
Hiện nay, đã có nhiều nghiên cứu trên thế giới về vấn đề này. Các nhà khoa học không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào cho thấy có mối liên hệ giữa việc trẻ dậy thì sớm với việc tiêu thụ sữa công thức, sữa bột hay sữa bò. Vì vậy, nếu mẹ gặp khó khăn trong việc cung cấp sữa mẹ, việc lựa chọn sữa ngoài như sữa công thức là một quyết định hợp lý cho trẻ.
Các nhà khoa học không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào cho thấy có mối liên hệ giữa việc trẻ dậy thì sớm với việc tiêu thụ sữa công thức, sữa bột hay sữa bò
Tuy nhiên, ThS.DS Trương Minh Đạt cũng khuyến cáo rằng trẻ cần được cung cấp sữa trong một giới hạn phù hợp với độ tuổi. Đối với trẻ dưới 1 tuổi, sữa là nguồn dinh dưỡng chính, trong khi trẻ trên 1 tuổi không nên uống quá 500ml sữa mỗi ngày.
Việc tuân thủ nguyên tắc này không chỉ để ngăn ngừa dậy thì sớm, mà còn để đảm bảo trẻ duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng và phát triển toàn diện. Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc uống quá nhiều sữa có thể hạn chế cơ hội cho trẻ ăn uống đa dạng các loại thực phẩm khác, từ đó dẫn đến nguy cơ suy dinh dưỡng và còi xương, điều này thật sự không tốt cho sức khỏe của trẻ.
Những yếu tố chính dẫn đến dậy thì sớm ở trẻ
Di truyền
Theo MedlinePlus (thuộc Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ), nguyên nhân di truyền phổ biến nhất gây ra hiện tượng dậy thì sớm là do đột biến trong gen MKRN3. Các nhà nghiên cứu cũng nghi ngờ rằng những biến đổi ở các gen chưa được xác định khác có thể có liên quan đến tình trạng này.
Nguyên nhân di truyền phổ biến nhất gây ra hiện tượng dậy thì sớm là do đột biến trong gen MKRN3
Thừa cân và béo phì
Thói quen ăn uống không lành mạnh, chẳng hạn như tiêu thụ thực phẩm nhanh, hoạt động thể chất ít, và dành quá nhiều thời gian ngồi một chỗ để sử dụng điện thoại, xem tivi hay iPad, đều là những nguyên nhân góp phần gây thừa cân và béo phì ở trẻ.
Tình trạng thừa cân và béo phì có thể làm tăng nguy cơ dậy thì sớm. Theo nghiên cứu từ WebMD, tế bào mỡ trong cơ thể sản xuất leptin - một hormone quan trọng. Số lượng tế bào mỡ càng nhiều, lượng leptin sản sinh càng tăng. Hormone này đóng vai trò thiết yếu trong việc điều chỉnh cảm giác thèm ăn, duy trì vóc dáng và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Mặc dù leptin không trực tiếp kích hoạt dậy thì, nhưng có nghiên cứu chứng minh rằng trẻ em cần có một mức độ leptin nhất định trong cơ thể để dậy thì diễn ra. Những bé gái có mức leptin cao do thừa cân có xu hướng gặp phải tình trạng dậy thì sớm hơn.
Sử dụng mỹ phẩm và đồ nhựa
Việc tiêu thụ nhiều sản phẩm hàng ngày như sữa tắm, dầu gội, sơn móng tay và đồ nhựa để đựng thực phẩm có thể gây ra rối loạn nội tiết, là một trong những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng dậy thì sớm.
Các nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng nhiều hóa chất có liên quan đến dậy thì sớm, chẳng hạn như phthalates, thường có mặt trong các sản phẩm có hương liệu như nước hoa, xà phòng và dầu gội; paraben, được sử dụng làm chất bảo quản trong nhiều sản phẩm mỹ phẩm; và phenol, bao gồm triclosan.
Nhiều bậc phụ huynh thường không chú ý và cho phép trẻ sử dụng xà phòng, dầu gội giống như người lớn, thậm chí còn cho trẻ trang điểm hay sơn móng tay. Điều này cần được xem xét lại và hạn chế để phòng ngừa nguy cơ dậy thì sớm cho trẻ.
