Câu nói “Phía Đông trồng lựu là vàng, phía Tây trồng hồng là bạc” không chỉ phản ánh kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp mà còn mang ý nghĩa phong thủy khi trồng cây cảnh.
1. Ý nghĩa nông nghiệp và kinh tế
Lựu và hồng là hai loại cây ăn quả phổ biến trong nông nghiệp truyền thống. Theo kinh nghiệm dân gian:
Lựu trồng phía Đông là tốt: Người xưa quan sát rằng lựu là loại cây thấp, tán rộng, chịu ánh sáng tốt nhưng không chịu được nắng gắt. Cây lựu cần đất tơi xốp và hướng Đông giúp cây sinh trưởng mạnh, ra nhiều quả đỏ mọng, có giá trị kinh tế cao. Quả lựu được ví như “vàng” vì không chỉ màu sắc bắt mắt mà còn giá trị dinh dưỡng, dễ bán, dễ chế biến thành nước ép, mứt, rượu hoặc làm thuốc. TRong nắng sớm hướng Đông quả lựu, hoa lựu đỏ rực óng ánh như vàng như bạc. Nắng hướng đông buổi sáng giúp lựu chín đỏ và ngọt nhưng không nứt vỏ như nắng quái hướng Tây buổi chiều.
Hồng trồng phía Tây: Hồng chín muộn vào cuối thu, quả dễ rụng nếu đặt sai hướng. Hướng Tây, đón ánh sáng chiều và khí hậu ấm áp trong ngày đông giá giúp hồng chín đều, vỏ bóng và ngọt. Trong ngày đông giá, sương phủ quả hồng tạo hình ảnh như bạc. Ngoài ra quả hồng cũng là loại quả kinh tế giá trị nên được ví như bạc như vàng.
Ngoài ra câu nói này còn thể hiện giá trị kinh tế của quả lựu quả hồng ngày xưa. Đây là hai loại quả quý như vàng như bạc.
Như vậy, câu tục ngữ phản ánh kinh nghiệm thực tiễn trong nông nghiệp: hướng trồng cây, loại cây và giá trị thu hoạch.
2. Ý nghĩa phong thủy và văn hóa
Người xưa không chỉ quan tâm đến lợi ích kinh tế, mà còn quan niệm về phong thủy. Theo quan niệm dân gian:
Phía Đông: hướng mặt trời mọc, tượng trưng cho sinh khí, may mắn, thịnh vượng. Lựu đỏ, tượng trưng cho hạnh phúc và phú quý, khi đặt ở hướng Đông sẽ nhận được năng lượng tốt, giúp gia chủ “vàng bạc đầy nhà”.
Phía Tây: hướng mặt trời lặn, biểu tượng cho kết thúc, sự tích lũy và ổn định. Hồng chín đỏ, tượng trưng cho sự viên mãn và may mắn vừa đủ, phù hợp với hướng Tây để cân bằng âm dương, mang lại “bạc” nhưng ổn định, không quá dư thừa.
Như vậy, câu tục ngữ còn mang ý nghĩa tâm linh và thẩm mỹ, chỉ cách bố trí vườn cây hợp lý để vừa đẹp mắt, vừa mang lại may mắn.
3. Ngày nay thì sao?
Trong thời hiện đại, câu nói này vẫn còn giá trị, nhưng cách hiểu đã thay đổi:
Khoa học nông nghiệp hiện đại: Hướng trồng cây vẫn quan trọng, nhưng người trồng có thể sử dụng kỹ thuật tưới tiêu, che chắn nắng, chọn giống kháng sâu bệnh để cây phát triển tối ưu mà không phụ thuộc hoàn toàn vào Đông Tây. Lựu hay hồng có thể trồng ở nhiều hướng khác nhau, miễn là đất và khí hậu phù hợp.
Giá trị kinh tế thay đổi: Ngày nay, thị trường quả nhập khẩu đa dạng, lựu không còn quý giá như trước nên không còn là vàng và hồng không còn là bạc bởi nhiều loại như hồng Nhật, hồng giòn Hàn Quốc lại có giá trị cao hơn cả lựu. Câu tục ngữ “vàng – bạc” giờ chỉ mang tính tượng trưng, gợi nhắc đến sự khác biệt về giá trị truyền thống của từng loại cây.
Phong thủy vẫn được quan tâm: Nhiều gia đình vẫn thích đặt vườn cây hợp hướng để tạo năng lượng tốt, nhưng người hiện đại kết hợp thêm yếu tố cảnh quan, tiện lợi và thẩm mỹ, không chỉ dựa vào hướng Đông hay Tây. Hơn nữa ngày nay cây lựu có thể trồng trong chậu làm cảnh trước nhà còn cây hồng cao lớn khó trồng trong chậu, khó trồng ở nhà nhỏ. Cây hồng chủ yếu trồng ở nơi đất rộng, sân vườn. Do đó ngày nay trong nhiều gia đình trồng cây hồng đá cảnh thay cho cây hồng giòn lấy quả ngày xưa.
*Thông tin trong bài mang tính tham khảo chiêm nghiệm giải trí
