Thắp hương thờ cúng với người Việt
Phong tục thắp hương có nguồn gốc từ rất lâu đời và vẫn được duy trì cho đến ngày nay. Hành động dâng nén hương và các đồ lễ lên ban thờ Thần, Phật, gia tiên là như một chiếc cầu kết nối giữa thế giới hữu hình và thế giới vô hình, giữa âm và dương, cũng như giữa thế hệ sống và thế hệ đã khuất.
Do đó, vào các ngày rằm, mùng 1 đầu tháng, ngày giỗ, lễ, hay dịp Tết, người dân Việt Nam thường thức hiện thói quen thắp hương để tưởng nhớ và bày tỏ lòng kính trọng đối với gia tiên, đồng thời cầu mong bình an cho gia đình.
Hành động này không chỉ là một nét đẹp văn hóa truyền thống, mà còn đóng góp vào việc bảo tồn giá trị và bản sắc dân tộc, hoàn toàn không mang tính chất mê tín hay dị đoan.
Việc thực hiện lễ dâng hương và cúng đồ lễ thường được chia thành hai mục đích chính:
Thứ nhất, cúng bái âm giới (cõi âm), là sự tôn vinh và nhớ đến những người đã khuất.
Thứ hai, cầu khấn Thần Phật (Thần tiên, Bồ tát, Phật tổ...), là hành động xin ơn lành và bảo vệ cho gia đình.
Dù cho mục đích thực hiện là gì, khi thắp hương hoặc chuẩn bị các đồ cúng, người ta thường chọn sử dụng các số lẻ như 1, 3, 5, 7 hay 9. Tại sao lại có nhu cầu này?
Tại sao lại sử dụng con số lẻ khi thắp hương?
Như đã đề cập trước đó, hành động thắp hương và dâng đồ cúng không chỉ là cách thức thể hiện sự kết nối giữa thế giới vô hình và hữu hình, giữa âm và dương, mà còn mang theo quan điểm phong thủy và tâm linh.
Theo quan điểm này, các con số lẻ như 1, 3, 5, 7 và 9 được xem như là các con số dương, đại diện cho may mắn và tính tích cực. Ngược lại, các con số chẵn như 2, 4, 6 và 8 được coi là các con số âm, tượng trưng cho điềm xui và không may mắn.
Do đó, trong các nghi lễ thờ cúng, việc sử dụng số lẻ không chỉ là một truyền thống mà còn là cách thể hiện lòng tôn trọng và sự thành khẩn của người thực hiện. Chẳng hạn, thay vì thắp hương ở số lẻ để gửi lời cầu nguyện và tạ ơn, người ta cũng thường thực hiện thắp 2 nén hương để tưởng nhớ người đã khuất trong thời kỳ tang lễ.
Ý nghĩa của những số lẻ khi thắp hương
Ý nghĩa của số lẻ khi thắp hương
1 nén hương
Thực hiện việc thắp 1 nén hương, được gọi là Bình An hương, là cách thể hiện mong muốn bình an và thuận lợi cho gia đình. Việc thực hiện mỗi buổi sáng và tối trong một ngày có thể mang lại sự an lạc cho những người trong gia đình.
Khi đến chùa chiền, cũng chỉ cần thắp 1 nén nhang, được gọi là Tâm hương. Mặc dù chỉ là một nén, nhưng nó chứa đựng ý nghĩa lớn với năm sắc hương: Giới hương (tự nhắc nhở hướng thiện), Định hương (giữ tâm yên ổn), Tuệ hương (sáng suốt trí não), Tri kiến hương (vững niềm tin, phát triển năng lực), Giải thoát hương (buông bỏ ưu phiền và phòng tránh tai ương).
3 nén hương
Thắp 3 nén hương thể hiện Tam Bảo Hương, đại diện cho Phật, Pháp và Tăng. Còn mang các ý nghĩa khác như Tam giới, Tam thời, Tam vô lậu học. Việc này còn lý giải vì sao sân chùa thường có 3 đỉnh hương to.
5 nén hương
Thắp 5 nén hương thể hiện 5 phương trời đất và 5 hướng thần linh. Theo phong thủy, nó liên quan đến Ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Việc sắp xếp các nén hương theo các hướng khác nhau có thể đảm bảo sự linh thiêng và tích cực.
7, 9 nén hương
Số 7 và số 9 thường được chọn để thắp hương khi cầu xin ơn cho cá nhân. Thắp 7 nén hương có ý nghĩa mời gọi thần linh, trong khi 9 nén hương thường được sử dụng để cầu cứu trong trường hợp khẩn cấp và không có sự trợ giúp nào của con người.
Vì sao đồ cúng cần chuẩn bị số lẻ?
Cũng tương tự như việc thắp hương số lẻ, việc chuẩn bị đồ lễ như hoa tươi, trái cây và dễ nhận thấy nhất là nải chuối cũng cần số lẻ. Trên thực tế, nải chuối có số quả lẻ thường bán đắt hơn nải chuối có số quả chẵn vào mỗi dịp mùng 1, ngày rằm hay lễ Tết.Như đã nói, về mặt phong thủy, số chẵn là số âm, lẻ là số dương, số âm không may mắn.
Vì thế mà việc lựa chọn đồ lễ để dâng cúng tổ tiên, Thần Phật cần chọn số lẻ (sự may mắn, tốt lành) để thể hiện tấm lòng thành kính.Thêm một cách lý giải khác, thắp hương phải kiêng số chẵn, 3 nén hương là thờ Thiên, Địa, Nhân, 5 nén là thờ 5 đức tính của con người là nhân, lễ, nghĩa, trí, tín.Tư duy của con người là thích số lẻ, số lẻ là số của sự sinh sôi. Tương tự vậy, nải chuối được lựa chọn để thắp hương cũng thường có số quả lẻ.
