Tất cả những câu hỏi này của mọi người đã được TS. BS. Lê Thanh Hải, Giám đốc Bệnh viện Phổi tỉnh Thừa Thiên Huế giải đáp:
Câu hỏi 1: Sau tiêm vắc xin nCoV đủ liều, bạn có thể lây nhiễm virus SARS-CoV-2 cho người khác không?
TS.BS. Lê Thanh Hải trả lời: Có thể. Bởi vì mặc dù đã tiêm chủng đủ liều, bạn vẫn có thể nhiễm virus SARS-CoV-2 nhưng có thể không có triệu chứng, điều này vô tình bạn trở thành "người lành mang virus" và vẫn có thể phát tán, lây truyền bệnh cho người khác.
Câu hỏi 2: Dù đã tiêm đủ liều vắc xin nCoV, nhưng bạn có phải tiêm nhắc lại trong tương lai không?
TS.BS. Lê Thanh Hải trả lời: Khả năng có phải tiêm nhắc lại rất cao. Nguyên nhân vì hiệu quả miễn dịch do vắc xin tạo ra sẽ giảm theo thời gian, thường chỉ bảo vệ an toàn cho bạn trong vòng 12 tháng trở lại.
Hơn nữa, có nhiều biến thể của virus SARS-CoV-2 sẽ xuất hiện do quá trình tiến hóa và đột biến không còn tương thích với các loại vắc xin cũ. Ví dụ: vắc xin phòng cúm cũng phải thay đổi liên tục mới theo kịp sữ ra đời các chủng mới của virus gây cúm mùa.
Theo diễn biến dịch nCoV hiện nay, khả năng rất cao phải tiến hành tiêm nhắc lại định kỳ, kèm theo đó là phát triển nhanh và chủ động có các loại vắc xin mới, có như vậy mới theo kịp với sự xuất hiện các biến thể mới và tái tạo miễn dịch bền vững lâu dài cho cơ thể.
Câu hỏi 3: Bạn đã được tiêm vắc xin nCoV, nhưng sau đó có triệu chứng nghi nhiễm bệnh, vậy có cần khai báo y tế và làm xét nghiệm PCR?
TS.BS. Lê Thanh Hải trả lời: Vẫn cần làm việc này vì bạn vẫn có thể nhiễm virus sau khi tiêm chủng dù tỷ lệ thấp hơn. Nếu bạn có triệu chứng nghi mắc nCoV (sốt, ho, đau họng, khó thở, mất khứu giác…) cần khai báo y tế và làm xét nghiệm PCR chẩn đoán xác định sớm.
Câu hỏi 4: Bạn muốn thấy được tính hiệu quả sau tiêm vắc xin nCoV, vậy có cần thiết làm test nhanh kháng thể sau khi tiêm chủng không?
TS.BS. Lê Thanh Hải trả lời: Không cần thiết, bởi vì việc làm test nhanh kháng thể sau tiêm vắc xin nCoV không đem lại thông tin phục vụ hiệu quả cho phòng ngừa nCoV.
Nếu như test nhanh kháng thể dương tính, chưa chắc bạn đã được bảo vệ an toàn đối với virus SARS-CoV-2, vì test nhanh kháng thể dương tính chỉ nói lên bạn đã từng nhiễm bệnh do mắc phải trước đó hay cơ thể sinh ra kháng thể sau tiêm chủng.
Hơn nữa, việc test nhanh kháng thể chỉ định tính, không định lượng được lượng kháng thể, vẫn chưa đủ cơ sở để kết luận khả năng miễn dịch của cơ thể đã đạt yêu cầu chưa.
Nếu như test nhanh kháng thể âm tính, cũng không nói là cơ thể bạn chưa được bảo vệ. Bởi vì ngoài kháng thể tạo ra mà bạn mong đợi sau tiêm vắc xin, cơ thể còn được bảo vệ bằng nhiều tế bào miễn dịch khác đối với nCoV.
Câu hỏi 5: Sau tiêm vắc xin nCoV đủ liều, bạn có cần thực hiện các biện pháp 5K phòng ngừa không (giữ khoảng cách, khử khuẩn, đeo khẩu trang …)?
TS.BS. Lê Thanh Hải trả lời: Có, vì bạn vẫn có thể nhiễm virus SARS-CoV-2 dù tỷ lệ thấp hơn, và vẫn có thể làm lây truyền virus cho người khác, nếu không may bạn thành F0.
Câu hỏi 6: Chưa tiêm mũi 2 của vắc xin nCoV, chỉ mới tiêm được mũi 1, vậy có giá trị phòng virus SARS-CoV-2 không?
TS.BS. Lê Thanh Hải trả lời: Có, sau 14 ngày sau mũi tiêm đầu tiên, đã có khả năng phòng mắc nCoV, nhưng giá trị phòng ngừa sẽ cao hơn sau tiêm mũi 2.
Câu hỏi 7: Sau tiêm vắc xin nCoV, làm xét nghiệm PCR có cho kết quả dương tính không?
TS.BS. Lê Thanh Hải trả lời: Không, vắc xin nCoV không ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm PCR dùng để chẩn đoán xác định nhiễm virus.
Bởi vì bản chất của xét nghiệm PCR là tìm kháng nguyên (mRNA) của nCoV. Mặc dù, những vắc xin sử dụng công nghệ mRNA như Pfizer và Moderna, có chứa mRNA nhưng chỉ rất nhỏ, vì thế mà xét nghiệm PCR sẽ không phát hiện được.
Câu hỏi 8: Sau tiêm vắc xin nCoV, chính vắc xin có làm cho bạn mắc bệnh do virus SARS-CoV-2 không?
TS.BS. Lê Thanh Hải trả lời: Không, do tất cả vắc xin được phê duyệt không sử dụng virus sống gây bệnh, vì thế không thể gây bệnh nCoV cho người được tiêm chủng.
Câu hỏi 9: Sau tiêm vắc xin nCoV đủ liều, bạn vẫn có thể mắc bệnh nCoV không?
TS.BS. Lê Thanh Hải trả lời: Có thể, nhưng bệnh sẽ nhẹ hơn và ít chuyển nặng, giảm tỷ lệ nhập viện và giảm tỷ lệ qua đời.
Câu hỏi 10: Có cần thiết làm test nhanh kháng thể trước khi tiêm vắc xin nCoV không?
TS.BS. Lê Thanh Hải trả lời: Không cần thiết, bởi việc làm test nhanh kháng thể trước tiêm chủng không đem lại thông tin phục vụ hiệu quả cho việc tiêm văc xin.
Vì nếu test nhanh kháng thể dương tính, chưa chắc bạn đã được bảo vệ an toàn đối với virus SARS-CoV-2, do test nhanh kháng thể dương tính chỉ nói lên bạn đã từng nhiễm nCoV trước đó.
Tuy nhiên, việc test nhanh kháng thể chỉ định tính, không định lượng được lượng kháng thể, do vậy vẫn chưa đủ cơ sở để kết luận khả năng miễn dịch của bạn đã đạt yêu cầu hay chưa.
Nếu như cơ thể bạn đã có kháng thể đối với nCoV, việc tiêm vắc xin tiếp theo xem như là một mũi tiêm tiêm phòng nCoV nhắc lại, bởi vì chắc gì bạn sẽ được bảo vệ vĩnh viễn với kháng thể có trước đó, không có chuyện thừa thiếu kháng thể ở đây.
Theo nghiên cứu cho thấy, nCoV an toàn kể cả với người đã nhiễm virus SARS-CoV-2. Ngoài ra, tiêm vắc xin ở người đã từng nhiễm bệnh nCoV sẽ giúp kích hoạt tốt lượng tế bào lympho B và kháng thể trung hòa tăng gấp nhiều lần.
Vì thế, tốt nhất, bạn vẫn tiêm vắc xin nCoV khi đến lượt, không cần thiết phải làm test nhanh kháng thể trước tiêm.
