Dầu ăn là một loại gia vị thiết yếu, mang lại độ béo cho các món ăn và làm tăng tính hấp dẫn của chúng. Tuy nhiên, nếu không sử dụng đúng cách, nó có thể gây hại cho sức khỏe. Theo PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm, dầu ăn và mỡ được xem là những nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể. Mỗi gram dầu ăn hoặc mỡ cung cấp khoảng 9 kcal cho cơ thể, do đó, việc điều chỉnh lượng tiêu thụ dầu ăn là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe và dinh dưỡng hợp lý.
Về vai trò của dầu ăn, PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm chia sẻ rằng, ngoài việc cung cấp năng lượng, chất béo còn hỗ trợ cơ thể trong việc hấp thu các vi chất dinh dưỡng và nâng cao chất lượng dinh dưỡng tổng thể. Đối với trẻ nhỏ, đặc biệt là trong giai đoạn ăn dặm, việc đảm bảo đủ lượng chất béo hàng ngày là rất quan trọng; nếu không, trẻ có thể đối mặt với tình trạng chậm tăng cân và phát triển.
Đối với người lớn, chất béo đóng vai trò thiết yếu trong việc hấp thu các loại vitamin thiết yếu như vitamin A, D, E và K. Bác sĩ Nguyễn Thị Lâm nhấn mạnh rằng, một chế độ ăn không đủ chất béo sẽ làm giảm khả năng hấp thu những vitamin này, dẫn đến các vấn đề dinh dưỡng có thể gặp phải.
Dầu ăn là một loại gia vị thiết yếu, mang lại độ béo cho các món ăn và làm tăng tính hấp dẫn của chúng
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm cho biết, nhu cầu hàng ngày của người trưởng thành là khoảng 45g chất béo, mà nguồn cung cấp có thể đến từ dầu, mỡ hoặc các loại thịt có chứa mỡ. Bà cũng cảnh báo rằng, việc không cung cấp đủ chất béo có thể gây hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu tiêu thụ quá mức chất béo, đặc biệt là không theo cách khoa học, cũng có thể dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng như béo phì, rối loạn lipid máu, và tăng nguy cơ mắc các bệnh như ung thư và bệnh tim mạch.
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm nhấn mạnh một sai lầm phổ biến khi sử dụng dầu ăn là việc lạm dụng dầu trong quá trình nấu nướng ở nhiệt độ cao. Nhiều người thường có xu hướng tránh mỡ động vật và thay vào đó sử dụng dầu ăn cho các phương pháp như xào, rán, và chiên thực phẩm, điều này ngày càng trở nên phổ biến. Ngược lại, ở nhiều quốc gia khác, dầu ăn chủ yếu được dùng để trộn salad, giúp bảo toàn các liên kết đôi trong các axit béo không no có trong dầu. Bác sĩ Lâm cảnh báo rằng việc chiên rán dầu ăn ở nhiệt độ cao không chỉ làm thay đổi thành phần của dầu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc phải nhiều vấn đề sức khỏe.
Một sai lầm khá phổ biến khác là việc tái sử dụng dầu ăn đã qua chế biến nhằm tiết kiệm chi phí. Hành động này có thể làm tăng nguy cơ gây hại cho sức khỏe gấp đôi so với việc sử dụng dầu ăn mới để chiên rán. Bác sĩ Lâm cho biết: “Nhiều người thường rán đậu hoặc nem xong rồi tận dụng dầu thừa để nấu những món khác. Đây là một thói quen rất không tốt, và các gia đình cần xem xét lại cách sử dụng dầu ăn của mình."
Tái sử dụng dầu ăn có thể làm tăng nguy cơ gây hại cho sức khỏe gấp đôi so với việc sử dụng dầu ăn mới để chiên rán
Việc chiên đi chiên lại dầu ăn nhiều lần sẽ tạo ra chất béo chuyển hóa, hay còn gọi là trans fat, một loại chất độc hại đối với sức khỏe con người. Chất béo này có khả năng làm tăng mức LDL-cholesterol "xấu" trong máu, từ đó gia tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Đặc biệt, trong các quán ăn vỉa hè, việc tái sử dụng dầu ăn đã qua chế biến là rất phổ biến, điều này tạo ra một mối nguy hiểm tiềm tàng cho sức khỏe hàng ngày mà mọi người cần nhận thức rõ.
Để đảm bảo việc sử dụng dầu ăn an toàn, PGS Nguyễn Thị Lâm khuyến nghị mọi người nên thực hiện những điều sau:
- Sử dụng một lượng dầu vừa đủ cho mỗi lần chế biến, điều này giúp tránh lãng phí và giảm thiểu tác hại đối với sức khỏe;
Sử dụng một lượng dầu vừa đủ cho mỗi lần chế biến, điều này giúp tránh lãng phí và giảm thiểu tác hại đối với sức khỏe
- Thói quen đọc nhãn sản phẩm là rất quan trọng, vì mỗi loại dầu có độ phù hợp khác nhau: một số loại tốt cho chiên rán, trong khi những loại khác thích hợp hơn cho nấu canh hoặc trộn salad. Đặc biệt, mỡ động vật thường là lựa chọn an toàn hơn cho việc chiên rán;
- Tránh chiên rán ở nhiệt độ quá cao; nên điều chỉnh nhiệt độ ở mức vừa phải trong quá trình chế biến;
- Tuyệt đối không tái sử dụng dầu mỡ thừa cho các món ăn khác hoặc trong những lần chiên rán tiếp theo;
- Ngay cả khi dầu chỉ được sử dụng một lần, nếu phát hiện mùi khét, hãy loại bỏ ngay lập tức. Mùi khét báo hiệu rằng các liên kết đôi trong dầu đã bị phân hủy, dẫn đến việc dầu không còn tác dụng tốt và sinh ra trans fat, gây hại cho sức khỏe, dễ dẫn đến tình trạng mỡ máu cao.
