Bệnh gan nhiễm mỡ là gì?
Gan nhiễm mỡ là một căn bệnh phổ biến xảy ra khi mỡ tích tụ quá nhiều trong gan. Một lá gan khỏe mạnh chứa một lượng nhỏ chất béo. Nhưng điều đáng lo ngại là khi chất béo chiếm từ 5% đến 10% trọng lượng gan.
Có hai dạng chính của bệnh gan nhiễm mỡ:
Chức năng của gan là gì?
Gan có hơn 5.000 chức năng riêng biệt trong cơ thể. Một số chức năng quan trọng nhất là phân giải độc tố, giúp cơ thể sử dụng các chất dinh dưỡng trong thức ăn, điều chỉnh lượng đường trong máu, ngăn ngừa chảy máu quá mức… Tổn thương gan nghiêm trọng có thể gây tử vong vì bạn có thể bị chảy máu quá mức.
- Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu: Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu là do uống rượu thường xuyên. Khoảng 5% người dân ở Mỹ mắc dạng bệnh gan này.
- Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) không liên quan đến việc uống rượu. Tình trạng này ảnh hưởng đến 1/3 người lớn và 1/10 trẻ em ở Mỹ. Các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Một số yếu tố, chẳng hạn như béo phì và tiểu đường, có thể làm tăng nguy cơ.
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là bệnh gan mãn tính phổ biến nhất. Mặc dù bệnh phổ biến nhưng các triệu chứng thường rất mờ nhạt. Theo thời gian, bạn có thể nhận thấy những thay đổi trên khuôn mặt của mình.
Giai đoạn đầu của bệnh gan nhiễm mỡ thường không gây ra triệu chứng. Nhưng những thay đổi trên khuôn mặt và làn da, chẳng hạn như sưng phù, thay đổi màu sắc và ngứa, có thể cảnh báo gan nhiễm mỡ.
Dấu hiệu gan nhiễm mỡ trên khuôn mặt
Bệnh gan nhiễm mỡ phát triển khi gan tích trữ quá nhiều chất béo trong tế bào. Sử dụng nhiều rượu có thể gây ra bệnh gan nhiễm mỡ. Nhưng bạn cũng có thể phát triển NAFLD nếu chế độ ăn uống của bạn có nhiều calo và chất béo.
Bệnh gan nhiễm mỡ có thể gây viêm và trong một số trường hợp có thể làm tổn thương các tế bào gan khỏe mạnh. Một số người mắc bệnh này không gặp các triệu chứng. Những người khác có thể gặp các triệu chứng như mệt mỏi và đau bụng.
Bạn có thể thấy một số ảnh hưởng của bệnh gan nhiễm mỡ trên khuôn mặt. Các triệu chứng trên khuôn mặt có thể bao gồm:
1. Mặt phù nề
Bệnh gan tiến triển có thể ảnh hưởng đến khả năng tạo protein của gan, điều này có thể làm giảm khả năng lưu thông máu và loại bỏ chất thải. Kết quả là khuôn mặt có thể hơi phù so với bình thường.
2. Da sẫm màu ở nếp gấp cổ
Bệnh gan nhiễm mỡ có thể góp phần làm tăng tình trạng kháng insulin, nghĩa là cơ thể bạn không thể sử dụng insulin một cách hiệu quả.
Sự tích tụ insulin dư thừa trong cơ thể có thể gây ra một tình trạng gọi là bệnh gai đen. Tình trạng này khiến các nếp gấp trên da, chẳng hạn như nếp gấp ở cổ, bị sẫm màu.
3. Bệnh rosacea
Rosacea là một tình trạng có thể khiến da của bạn trông rất đỏ. Bạn cũng có thể nhận thấy các mạch máu nhỏ màu đỏ hoặc mụn trắng trên mặt khi bị bệnh này.
Mặc dù không phải tất cả mọi người mắc bệnh rosacea đều mắc bệnh gan nhiễm mỡ, nhưng đây có thể là một dấu hiệu của bệnh này.
4. Nổi ban quanh miệng
Các bệnh gan mãn tính như gan nhiễm mỡ có thể khiến cơ thể không hấp thụ một số chất dinh dưỡng một cách hiệu quả, ví dụ như kẽm. Nhiều người bị NAFLD bị thiếu kẽm.
Theo một đánh giá các nghiên cứu khoa học năm 2022, một biến chứng phổ biến của việc thiếu kẽm là viêm da. Biểu hiện thường là kích ứng da quanh miệng. Sự kích ứng trông giống như phát ban với các vết sưng nhỏ.
5. Ngứa
Bệnh gan nhiễm mỡ có thể dẫn đến ngứa da, bao gồm cả trên khuôn mặt. Ngứa chủ yếu là do dư thừa muối mật trong cơ thể.
Gãi thường không giúp giảm ngứa do gan nhiễm mỡ và có thể làm cho tình trạng kích ứng trở nên tồi tệ hơn.
6. Vàng da
Bệnh gan tiến triển có thể dẫn đến vàng da. Tình trạng này khiến da và lòng trắng mắt có màu vàng. Các triệu chứng vàng da thường xuất hiện ở mắt và mặt trước khi lan ra các phần còn lại của cơ thể.
Vàng da xảy ra khi có quá nhiều bilirubin, một sắc tố màu vàng cam là sản phẩm phụ của quá trình phân hủy hồng cầu. Nếu gan không hoạt động đủ tốt, quá nhiều bilirubin sẽ tích tụ và khiến da có màu vàng.
Cách phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ
Bệnh gan nhiễm mỡ thường ảnh hưởng nhất đến những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 và những người mắc bệnh béo phì. Khoảng 90% người béo phì nặng mắc bệnh gan nhiễm mỡ.
Duy trì cân nặng vừa phải và quản lý tốt bệnh mãn tính như bệnh tiểu đường loại 2 có thể giúp ngăn ngừa bệnh gan nhiễm mỡ. Dưới đây là một số bước cụ thể bạn có thể thực hiện:
- Hạn chế uống rượu, không quá một ly mỗi ngày đối với phụ nữ và không quá hai ly mỗi ngày đối với nam giới.
- Chọn chất béo không bão hòa, chẳng hạn như cá, các loại hạt, trong chế độ ăn bất cứ khi nào có thể.
- Cân nhắc ăn nhiều ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau thay vì thực phẩm đóng gói sẵn, nhiều chất béo.
- Rửa trái cây và rau quả trước khi ăn, điều này có thể làm giảm nguy cơ tiếp xúc với thuốc trừ sâu, làm giảm khối lượng công việc cho gan.
- Không hút thuốc cũng có thể giúp ngăn ngừa bệnh gan nhiễm mỡ.
Những thực phẩm tốt cho gan
Bông cải xanh - thực phẩm tốt cho gan
Muốn cho gan khỏe mạnh, cần tăng cường rau xanh trong chế độ ăn uống. Trong đó, bông cải xanh ( súp lơ xanh ) là thực phẩm nên ưu tiên hàng đầu.
Một số nghiên cứu cho thấy bông cải xanh có thể giúp bảo vệ bạn khỏi bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Loại rau này có thể sử dụng đa dạng trong nhiều món ăn và rất ngon miệng.
Trà xanh
Trà xanh rất giàu chất chống oxy hóa gọi là catechin. Nghiên cứu cho thấy, chất này có thể bảo vệ chống lại một số dạng ung thư, bao gồm cả ung thư gan. Lượng catechin có nhiều hơn khi uống nóng. Trà đá và trà xanh pha sẵn có hàm lượng catechin thấp hơn nhiều.
Yến mạch
Yến mạch là loại ngũ cốc có giá trị dinh dưỡng cao, giàu đạm, khoáng chất, chất béo, các chất xơ hòa tan và chất chống oxy hóa…
Loại thực phẩm này có nhiều chất xơ có thể giúp gan hoạt động tốt nhất. Chất xơ được tìm thấy trong bột yến mạch mang nhiều lợi ích cho gan và giúp ổn định các hoạt động của hệ tiêu hóa. Nghiên cứu cho thấy, sử dụng bột yến mạch có thể giúp bạn giảm cân và mỡ bụng, một trong những cách giảm nguy cơ mắc bệnh gan.
Hạnh nhân
Hạnh nhân giàu chất béo lành mạnh, chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất. Loại hạt này cũng là nguồn cung cấp vitamin E dồi dào, một chất dinh dưỡng mà nghiên cứu cho thấy có thể giúp bảo vệ chống lại bệnh gan nhiễm mỡ. Hạnh nhân cũng tốt cho tim của bạn. Vì vậy nên sử dụng chúng để ăn vặt hay chế biến các món ăn như salad, vừa tăng thêm vị giòn ngon, vừa tốt cho gan.
