Trong những năm gần đây, tỷ lệ trẻ em dậy thì sớm ngày càng gia tăng, trong đó chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng. Vậy những thực phẩm nào có thể thúc đẩy quá trình dậy thì sớm ở trẻ?
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa chế độ dinh dưỡng và tình trạng dậy thì sớm, dựa trên các nghiên cứu và trường hợp thực tế.
Chuyên viên dinh dưỡng Đỗ Thị Lan (khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội) cho biết tỷ lệ trẻ dậy thì sớm hiện nay dao động từ 1/5.000 đến 1/10.000 trẻ, trong đó bé gái có nguy cơ cao gấp 10 lần so với bé trai.
Nguyên nhân dậy thì sớm có thể do yếu tố di truyền, rối loạn hormone hoặc vấn đề ở hệ thần kinh trung ương. Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng không hợp lý cũng là một tác nhân quan trọng. Trẻ thừa cân, béo phì có thể bị thay đổi hormone, dẫn đến dậy thì sớm. Ngược lại, trẻ suy dinh dưỡng hoặc thiếu chất cũng có nguy cơ vì thói quen ăn uống không khoa học làm gián đoạn chu kỳ nội tiết.
Chế độ ăn uống ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột, làm thay đổi mức hormone giới tính estrogen, từ đó tác động đến thời điểm dậy thì. Một số vi khuẩn đường ruột còn ảnh hưởng đến việc sản xuất serotonin và dopamine – những chất có thể tác động lên hệ trục dưới đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục, hệ thống quan trọng quyết định sự phát triển của tuổi dậy thì.
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo rằng một số loại thực phẩm có thể đẩy nhanh quá trình dậy thì ở trẻ, cha mẹ cần lưu ý để điều chỉnh chế độ ăn phù hợp.
6 thực phẩm dễ gây dậy thì sớm ở trẻ
Thực phẩm chứa hormone
Các loại đồ ăn nhanh như gà rán, khoai tây chiên thường chứa nhiều hormone có thể ảnh hưởng đến hệ nội tiết của trẻ, làm tăng nguy cơ dậy thì sớm.
Thực phẩm giàu calo
Thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo, calo cao có thể dẫn đến béo phì, từ đó ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hormone và thúc đẩy dậy thì sớm.
Trái cây và rau quả trái mùa
Những loại trái cây, rau trái mùa thường có dư lượng hormone tăng trưởng và thuốc trừ sâu cao. Việc tiêu thụ lâu dài có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tự nhiên của trẻ.
Thực phẩm chứa nhiều muối
Ăn quá nhiều muối có thể gây hại cho hệ tiêu hóa, thận và làm rối loạn quá trình trao đổi chất. Muối còn kích thích hormone neurokinin B – một hormone liên quan đến sinh sản, khiến trẻ dậy thì sớm.
Nội tạng động vật
Việc tiêu thụ quá nhiều protein động vật có thể làm tăng mức IGF-1, một yếu tố thúc đẩy tăng trưởng và rút ngắn thời gian dậy thì. Bên cạnh đó, nội tạng động vật cũng có nguy cơ chứa hóa chất như BPA, Phthalates – những chất có thể kích thích sản xuất estrogen và gây mất cân bằng hormone.
Thịt vùng cổ gia cầm
Các loại gia cầm như gà, vịt, ngan, ngỗng thường được nuôi bằng thức ăn chứa chất kích thích tăng trưởng. Các chất này chủ yếu tích tụ ở phần cổ và đầu. Khi trẻ ăn quá nhiều thịt ở khu vực này, chúng có thể đi vào cơ thể và ảnh hưởng đến quá trình phát triển, làm tăng nguy cơ dậy thì sớm.
Khuyến cáo về chế độ ăn uống giúp phòng ngừa dậy thì sớm ở trẻ
Duy trì chế độ ăn cân bằng
Đảm bảo trẻ được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu như protein, chất béo, carbohydrate, vitamin và khoáng chất. Hạn chế tiêu thụ quá nhiều một loại thực phẩm để tránh mất cân bằng dinh dưỡng.
Bổ sung trái cây và rau củ đúng cách
Khuyến khích trẻ ăn nhiều rau củ và trái cây tươi, ưu tiên thực phẩm theo mùa để hạn chế nguy cơ dư thừa hormone tăng trưởng và thuốc bảo vệ thực vật.
Kiểm soát lượng calo hợp lý
Hạn chế thực phẩm giàu calo, đặc biệt là đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn. Xây dựng thực đơn lành mạnh giúp trẻ duy trì cân nặng ổn định và phát triển khỏe mạnh.
Kết Luận
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa dậy thì sớm. Cha mẹ cần thiết lập một chế độ ăn hợp lý, cân đối dinh dưỡng để giúp trẻ phát triển toàn diện và tránh những tác động tiêu cực đến quá trình trưởng thành.
