Ngũ cốc tinh chế
Theo Dan Buettner, tác giả nổi tiếng và nhà sản xuất chương trình tài liệu "Live to 100: Secrets of the Blue Zones", những người sống trên 100 tuổi hiếm khi tiêu thụ các sản phẩm làm từ bột mì trắng và bánh mì chế biến sẵn. Thay vào đó, họ thường xuyên lựa chọn ngũ cốc nguyên hạt cho khẩu phần ăn hàng ngày.
Tại Mỹ, nhiều loại ngũ cốc tinh chế như mì ống trắng, gạo trắng và bánh mì rất phổ biến. Mặc dù hương vị hấp dẫn, nhưng những sản phẩm này lại thiếu hụt dinh dưỡng. Chúng thường trải qua quá trình chế biến kỹ lưỡng, đi kèm với việc sử dụng nhiều chất phụ gia và chất bảo quản. Khi quá trình xử lý loại bỏ lớp cám và mầm khỏi ngũ cốc nguyên hạt, phần lớn các chất dinh dưỡng quý giá cũng bị mất đi. Những dưỡng chất này bao gồm chất xơ, axit béo không bão hòa, các vitamin nhóm B, vitamin E, đồng, sắt, kẽm, magiê và nhiều hợp chất thực vật khác. Sự kết hợp các thành phần này rất quan trọng cho sức khỏe đường tiêu hóa, tim mạch, quá trình trao đổi chất và hệ miễn dịch. Chính vì vậy, ngũ cốc nguyên hạt được coi là lựa chọn tốt hơn cho sức khỏe.
Tại Mỹ, nhiều loại ngũ cốc tinh chế như mì ống trắng, gạo trắng và bánh mì rất phổ biến
Thịt đỏ
Một thực phẩm khác mà bạn không thường thấy xuất hiện trong chế độ ăn của những người sống thọ trên 100 tuổi chính là thịt đỏ. Chuyên gia dinh dưỡng Amy Davis cho biết, “những người sống đến trăm tuổi thường tránh xa một số thực phẩm nhất định, không chỉ vì lý do sức khỏe mà còn do tính sẵn có”. Chẳng hạn, ở các vùng ven biển, cá thường dễ tìm và thường có giá thành rẻ hơn so với thịt đỏ.
Ngoài những yếu tố về khẩu phần ăn, việc sản xuất thịt đỏ cũng gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường và tiêu tốn nhiều tài nguyên. Hơn nữa, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiêu thụ thịt đỏ có thể liên quan đến nguy cơ cao mắc các bệnh như ung thư đại trực tràng và bệnh tim mạch. Do đó, việc hạn chế tiêu thụ thịt đỏ cần được xem xét kỹ lưỡng trong lối sống khỏe mạnh mà chúng ta hướng đến.
Thực phẩm đóng gói
Những người sống đến trăm tuổi thường không có thói quen tích trữ thực phẩm đóng gói trong tủ lạnh của họ. Theo lời giải thích của Buettner, “các loại thực phẩm này không phải là một phần của chế độ ăn truyền thống của họ, và thường chứa nhiều chất bảo quản, hương liệu nhân tạo cùng lượng đường cao”.
Thêm vào đó, thực phẩm siêu chế biến đã được chỉ ra là có nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe. Một đánh giá được công bố trên tạp chí Nutrients vào năm 2020 đã phác thảo một loạt các vấn đề sức khỏe liên quan, bao gồm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, bệnh tim mạch, hội chứng ruột kích thích (IBS), trầm cảm và ung thư. Hơn nữa, một nghiên cứu triển vọng gần đây vào năm 2022 cũng cho thấy rằng việc tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến có thể dẫn đến nguy cơ cao mắc các vấn đề về nhận thức và chứng mất trí ở người cao tuổi.
Thực phẩm siêu chế biến đã được chỉ ra là có nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe
Thực phẩm từ sữa
Buettner chỉ ra rằng, trong chế độ ăn uống của cư dân sống ở các Vùng Xanh, sản phẩm từ sữa bò rất hiếm gặp. Dù rằng sữa bò có thể cung cấp một số dưỡng chất như protein, canxi, phốt pho và đôi khi là vitamin D cũng như men vi sinh, nhưng chúng cũng thường chứa lượng chất béo bão hòa và cholesterol đáng kể.
Mặc dù vậy, sự tác động của chất béo bão hòa vẫn là chủ đề gây tranh cãi trong giới nghiên cứu. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng những chất béo này có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, trong khi một số nghiên cứu khác lại không hỗ trợ quan điểm này, thậm chí còn cho rằng chúng có thể không gây hại như chúng ta từng nghĩ.
Đồ ăn vặt nhiều đường
Theo Buettner, ngoài các món tráng miệng thường xuất hiện chỉ vào những dịp đặc biệt, người sống lâu ở tuổi trăm rất ít khi tiêu thụ đồ uống và đồ ăn nhẹ chứa đường. Davis cũng đồng tình với nhận định này khi cho rằng: "Họ thường tránh xa nước ngọt, đồ uống năng lượng và nước ép có đường, vì những sản phẩm này hầu như không cung cấp giá trị dinh dưỡng thực sự, chỉ chứa đường mà thôi".
Đường được biết đến như một yếu tố gây viêm có thể tích lũy tác động tiêu cực nếu tiêu thụ quá nhiều trong thời gian dài. Việc này không chỉ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý mãn tính như ung thư, bệnh tim, béo phì, tiểu đường loại 2 mà còn có thể dẫn đến suy giảm nhận thức và tác động xấu đến sức khỏe gan.
Các loại thịt đã qua chế biến
Davis đã nhấn mạnh rằng các loại thịt chế biến như xúc xích và thịt xông khói hầu như không có mặt trong chế độ ăn của những người sống lâu, có thể là do chúng có liên quan đến các bệnh tim mạch và ung thư.
Những lựa chọn này không chỉ chứa lượng lớn chất béo bão hòa và cholesterol mà còn được bổ sung nhiều chất bảo quản và phụ gia. Trong đó, nitrat là một trong những thành phần đáng lo ngại vì có thể thúc đẩy bệnh tật. Vào năm 2015, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phân loại các loại thực phẩm chứa thịt chế biến là nhóm thực phẩm gây ung thư hàng đầu, điều này càng làm nổi bật tầm quan trọng của việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng.
