Ung thư gan giai đoạn đầu là khi khối u ác tính còn khu trú trong gan, chưa lan đến hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác. Theo hiệp hội ung thư Mỹ, bệnh được chia làm hai mức: giai đoạn 1A (khối u đơn, <2 cm, chưa xâm mạch) và 1B (khối u đơn, ≥2 cm, chưa xâm lan)
Ở giai đoạn này, cơ hội điều trị thành công rất cao nếu được phát hiện sớm. Chính vì vậy, việc nhận diện 9 dấu hiệu ban đầu là chìa khóa để can thiệp kịp thời.
9 dấu hiệu cảnh báo ung thư gan giai đoạn đầu cần ghi nhớ
1. Sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân
Người bệnh có thể giảm tới 5% trọng lượng trong vòng 1–3 tháng mà không thay đổi chế độ ăn hoặc luyện tập, kèm theo biểu hiện mệt mỏi, hốc hác và suy nhược
2. Mệt mỏi kéo dài – cảm giác thiếu sức sống
Khó tập trung, uể oải dù nghỉ ngơi đầy đủ là dấu hiệu của gan suy giảm chức năng, tiêu hao năng lượng và rối loạn hấp thu dinh dưỡng .
3. Vàng da, vàng mắt, phân nhạt – nước tiểu đậm màu
Bilirubin tích tụ do gan suy yếu hoặc tắc mật khiến da, mắt vàng; phân nhạt và nước tiểu sẫm màu như trà đậm
4. Ngứa da và nổi mụn
Mật bị ứ đọng tràn vào tuần hoàn máu gây kích ứng da, ngứa toàn thân. Kèm theo đó có thể là mụn nổi trên mặt, lưng, mông do tích tụ độc tố không thải được hiệu quả
5. Đau tức vùng gan – hạ sườn phải hoặc thượng vị
Cảm giác đau nhẹ hoặc căng tức ở vùng hạ sườn bên phải hoặc vùng thượng vị – khác với đau tiêu hóa – có thể xuất hiện âm ỉ, kéo dài và thậm chí lan ra sau lưng hoặc vai .
6. Đau vai phải không rõ nguyên nhân
Do khối u kích thích dây thần kinh liên kết từ gan đến vai phải, gây cảm giác đau lan lên bả vai – một dấu hiệu ít được chú ý nhưng đặc trưng của ung thư gan
7. Cổ trướng (báng bụng nhẹ)
Gan suy giảm sản xuất albumin khiến chất lỏng tích tụ trong khoang bụng, gây hiện tượng cổ trướng – giai đoạn đầu có thể chỉ thấy bụng bị căng nhẹ hoặc quần áo chật hơn bình thường
8. Rối loạn tiêu hóa – chán ăn, buồn nôn, ăn mau no
Khối u chèn ép đường tiêu hóa khiến người bệnh chán ăn, cảm thấy no nhanh, hay buồn nôn, đầy hơi – biểu hiện tiêu hóa rối loạn rõ rệt
9. Sốt nhẹ kéo dài, cảm giác như bị cúm
Mức sốt nhẹ, mệt mỏi, nhức đầu, ớn lạnh, đổ mồ hôi không rõ nguyên do – phản ứng miễn dịch với khối u hoặc viêm nhiễm tiềm ẩn trong gan
Tầm quan trọng của việc phát hiện sớm
Phát hiện ung thư gan khi còn ở giai đoạn đầu sẽ mở ra cơ hội điều trị hiệu quả bằng phẫu thuật cắt bỏ khối u hoặc ghép gan; nếu không đủ điều kiện phẫu thuật, các phương pháp như TACE, xạ trị, đốt sóng cao tần (RFA) hoặc vi sóng (MWA) vẫn có thể áp dụng để kiểm soát bệnh .
Theo ước tính của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, tỷ lệ sống sót sau 5 năm ở giai đoạn đầu khoảng 36% – có thể cải thiện đáng kể nếu phát hiện khi khối u nhỏ, người bệnh không xơ gan và không có bệnh nền nghiêm trọng .
Ai nên cảnh giác và tầm soát định kỳ?
Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư gan ở người Việt Nam, bao gồm: mắc viêm gan B, dùng rượu bia thường xuyên, thừa cân, béo phì, gan nhiễm mỡ, tiền sử viêm gan hoặc xơ gan. Đối tượng này cần khám sức khỏe và tầm soát ung thư gan định kỳ ít nhất 6 tháng/lần
Khi phát hiện bất kỳ trong số 9 dấu hiệu kể trên – đặc biệt nếu có nhiều dấu hiện cùng lúc, kéo dài – cần chủ động đến các cơ sở y tế hoặc chuyên khoa ung bướu để thăm khám, chẩn đoán và đánh giá kịp thời.
