TS.BS Trần Anh Tuấn - Trưởng khoa hô hấp, Bệnh viên Nhi đồng 1, TP.HCM cho biết ho không phải là bệnh. Đó là một dấu hiệu sớm của bệnh lý đường hô hấp. Có nhiều nguyên nhân khác nhau có thể gây ra ho như ho do nhiễm trùng đường hô hấp trên, viêm phổi, ho do dị ứng... Do đó, cha mẹ cần theo dõi cách ho và tiếng ho của con để có phương pháp chăm sóc phù hợp.
Một số kiểu ho thường gặp ở trẻ
Ho nhiều đờm, dữ dội
Đây là dấu hiệu bé có nguy cơ viêm phổi do virus hoặc vi khuẩn xâm nhập khiến phổi bị đầy dịch. Con có những cơn ho dữ dội do phải cố gắng tống lượng dịch trên ra khỏi cơ thể.
Trường hợp trẻ ho như vậy thì cha mẹ nên đưa con tới viện để chụp X-quang phổi. Các bác sĩ có thể chỉ định thêm đo độ bão hòa oxy máu để kiểm tra lượng oxy trong máu có thấp không.
Nếu bé ho do vi khuẩn thì sẽ được chỉ định dùng kháng sinh.
Trường hợp trẻ bị nhiễm virus thì để bệnh tự diễn biến. Nếu có bội nhiễm thì được sử dụng kháng sinh để điều trị.
Ho khan
Ho khan là ho không có đờm và chất nhầy kèm theo. Bé cảm thầy ngứa họng và khó kiểm soát cơn ho. Kiểu ho này khá phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, có thể kéo dài dai dẳng. Thông thường, khi trẻ bị ngạt mũi thì sẽ bị ho kiểu này.
Cơn ho khan kéo dài dồn dập sau khi trẻ thức dậy. Tiếng ho khàn đục, vang lên rõ rệt. Trẻ biểu hiện khó thở và muốn ói.
Trường hợp trẻ bị ho như vậy có thể nghĩ ngay đến bệnh viêm thanh khí phế quản cấp. Bệnh này thường gặp ở trẻ dưới 6 tháng tuổi đến 3 tuổi. Biểu hiện của bệnh là ho nhiều vào ban đêm, ban ngày ít ho hơn.
Để khắc phục những cơn ho này, mẹ nên bế con ra nơi thoáng hơn khi con thức giấc. Nên cho con bú sữa mẹ vì sữa mẹ giống như kháng sinh hoặc siro giúp làm giảm ngứa rát, đau họng, giảm kích thích cuống họng và giảm cơn ho.
Kiểu ho này dễ khỏi nhưng nếu con có các biểu hiện nghiêm trọng như ho khản cổ, có tiếng rít ngày càng nhiều, ho thời gian dài đến vài phút không dứt thì phụ huynh nên đưa con đến gặp bác sĩ để được thăm khám.
Ho khò khè
Con ho tạo ra tiếng rít khi thở ra tức là phần dưới đường hô hấp đã bị sưng. Triệu chứng ho khò khè hay xảy ra với những bé bị hen suyễn hoặc viêm tiểu phế quản do virus. Ngoài ra, khi phần dưới đường hô hấp của trẻ bị tắc nghẽn bởi vật lạ, bé cũng có thể thở rít.
Các bé hay mắc bệnh này vào mùa đông. Nếu không được điều trị dứt điểm, bệnh có thể tiến triển và chuyển sang viêm phổi.
Vì vậy, khi thấy con có biểu hiện ho khò khè, có kèm tiếng rít, thở nhanh, bứt rứt thì nên đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt.
Trẻ ho do nhiễm khuẩn cần phải điều chụp X-quang phổi, làm xét nghiệm máu và điều trị bằng kháng sinh.
Ho gà
Ho gà là tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp gây ra bởi virus Bordetella pertussis. Nó gây ra cơn ho kéo dài, ho liên tục khiến trẻ không thể thở và kết thúc cơn ho bằng một cái hít sâu tạo ra tiếng "ót" giống con gà kêu.
Ngoài ra, trẻ bị ho gà còn có thể gặp một số triệu chứng khác như chảy nước mũi, hắt hơi, sốt nhẹ. Bệnh này rất dễ lây lan nhanh qua đường hô hấp.
Theo bác sĩ, ho gà do vi khuẩn ho gà tấn công lớp niêm mạc đường hô hấp gây viêm nặng, làm đường thở bị hẹp hoặc bị tắc hoàn toàn. Trẻ có thể không qua khỏi nếu đường thở bị tắc.
Do đó, nếu thấy trẻ có dấu hiệu của ho gà thì nên đưa đi bệnh viện ngay.
Ho ban ngày
Trẻ ho nhiều vào ban ngày có thể là do không khí lạnh hoặc các hoạt động thể chất. Trong trường hợp này, cha mẹ nên chú ý đến các yếu tố trong nhà có thể làm cho trẻ bị ho như điều hòa, thú nuôi, khói...
Ho ban đêm
Khi trẻ bị cảm lạnh, chất nhầy trong mũi và các xoang sẽ chảy xuống họng trong lúc ngủ khiến trẻ bị ho.
Ho ban đêm chỉ đáng ngại khi cơn ho làm bé không thể ngủ được.
Hen suyễn cũng có thể làm trẻ ho về đêm.
Ho kèm sốt
Trẻ bị sốt nhẹ, chảy nước mũi, ho thì có thể là bị cảm cúm thông thường. Tuy nhiên, nếu ho kèm sốt trên 39 độ C thì nên cảnh giác với bệnh viêm phổi, đặc biệt là khi trẻ bị mệt và thở nhanh. Trường hợp này, cha mẹ cần đưa con đến bệnh viện ngay.
Ho kèm nôn
Ho do cảm lạnh, do hen có thể khiến trẻ bị nôn mửa. Cha mẹ không nên quá lo lắng vì trường hợp này không quá nguy hiểm trừ khi trẻ bị nôn liên tục.
Ho sù sụ
Tiếng ho ong ỏng thường do phù nề đường hô hấp trên gây ra. Trẻ bị ho kiểu này có thể do viêm thanh khí quản, sưng nề thanh quản và khí quản.
Viêm thanh khí quản có thể do virus, dị ứng hoặc thay đổi nhiệt độ vào ban đêm. Trẻ nhỏ có đường dẫn khí nhỏ. Do đó, nếu bị viêm và sưng lên thì con sẽ cảm thấy khó thở.
Các cơn ho do viêm thanh khí quản có thể khởi phát đột ngột, thường xảy ra vào giữa đêm. Trẻ có biểu hiện ho kèm với tiếng thở rít chói tai khi bé hít vào.
Ho ra máu
Trường hợp ho ra máu thường liên quan đến bất thường bên trong đường thở và phổi.
Trẻ bị ho kèm 3 biểu hiện này thì cần được đưa đi khám gấp
TS.BS Trần Anh Tuấn cho biết, khi con ho nhẹ và không có dấu hiệu nguy hiểm thì gia đình có thể yên tâm điều trị tại nhà.
Khi thấy con có 3 biểu hiện dưới đây, đó chính là lúc cha mẹ cần dưa con đi bệnh viện để kiểm tra ngay.
Dấu hiệu nguy hiểm: Trẻ mệt, ngủ li bì, cha mẹ không thể gọi dậy được. Trẻ bỏ bú, không uống nước hoặc các chất lỏng khác. Trẻ có biểu hiện co giật không rõ nguyên nhân. Khi thấy con có một trong ba biểu hiện này thì phải đưa đi cấp cứu ngay.
Dấu hiệu bệnh nặng (như viêm phổi, sưng phổi): Trẻ khó thở, thở nhanh hơn bình thường. Cha mẹ thấy con có biểu hiện này thì cần đưa đến viện càng sớm càng tốt.
Dấu hiệu đặc biệt: Trẻ ho có đờm, đờm giống màu, màu vàng xanh, có mùi hôi. Trẻ ho kèm theo tiếng rít. Khi thấy trẻ có một trong hai dấu hiệu này, cha mẹ cần đưa con đến bệnh viện để thăm khám càng sớm càng tốt.
Ngoài ra, BS Tuấn cho biết theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới nếu trẻ uống thuốc ho tại nhà quá 7 ngày mà không đỡ thì cha mẹ cần đưa con đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám, điều trị.
