Có những câu nói tương tự như "mùa hè bổ, lươn đồng là thứ nhất", "nhẹ hè lươn phù hợp với nhân sâm", v.v. Nhưng trong dân gian còn có một câu nói khác, đó là “dù nghèo cũng không nên ăn lươn vàng”, tức là không phải lươn đồng nào cũng ăn được, như lươn trông trăng thì không được ăn.
Vậy thực chất “lươn trông trăng” là gì, vì sao không ăn được, có cơ sở nào? Chúng ta hãy tìm ra nó với nhau!
"Lươn trông trăng" là gì? Liệu có thực sự tồn tại "lươn trông trăng" trong thực tế?
Đối với "lươn trông trăng", dân gian có câu nói rằng loại lươn đồng này to hơn lươn ruộng bình thường rất nhiều, nó cũng có hai đặc điểm đáng chú ý. Đầu tiên, nó thích ăn xác chết, như xác chó mèo ngoài đồng là một món ăn ưa thích của chúng. Đặc điểm thứ hai, loại lươn này thường ra ngoài vào đêm trăng tròn và thường ngẩng đầu nhìn trăng, nên được gọi là lươn mặt trăng.
Chính vì những truyền thuyết này, người dân tin rằng loại lươn đồng này không ăn được. Đặc biệt, một số nơi cho rằng lươn trông trăng có thể có độc, việc ăn phải có thể dẫn đến trúng độc và tử vong.
Liệu có thực sự tồn tại "lươn trông trăng" trong thực tế? Nếu có, thì làm sao để phân biệt và tránh mua nhầm, vì rất nguy hiểm nếu ăn phải?
Về lý thuyết về lươn ngắm trăng, thông qua các điều tra và ghi chép, ghi nhận sớm nhất từ một nhà văn thời nhà Minh ở Trung Quốc. Nội dung chính là một chàng trai trẻ đã ăn một con lươn ngắm trăng và sau đó bị đầu độc và tử vong. Vì vậy, dân gian có câu nói rằng lươn trông trăng rất độc và không thể ăn được.
Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là ghi chép về lươn trông trăng là một câu chuyện thần thoại và kỳ quái, có độ tin cậy không cao. Trên thực tế, việc ăn lươn đồng đã có từ lâu đời trong nước ta, và từ miền Nam đến miền Bắc đều có tục ăn lươn đồng. Chưa từng có trường hợp nào người dân bị đầu độc và tử vong sau khi ăn lươn đồng.
Nếu bạn từng bắt lươn đồng, bạn sẽ nhận thấy rằng đôi khi lươn đồng nhấc đầu lên khỏi mặt nước. Nguyên nhân cho hiện tượng này là chất lượng nước giảm sút, thiếu oxy trong nước khiến lươn phải nhô đầu lên để hít thở và tồn tại. Hơn nữa, lươn đồng là loài ăn đêm, thường ra ngoài vào ban đêm và dễ thấy hơn vào những đêm trăng. Điều này đặc biệt đúng với lươn ruộng lớn, dễ phát hiện, và đó là lý do tại sao lươn đồng thường bị bắt trong những trường hợp như vậy.
Nhiều người lớn tuổi ở nông thôn thường nói rằng lươn càng to thì càng không ngon, có thể do đó là "lươn trông trăng".
Vì sao không nên ăn "lươn trông trăng"?
Trước hết, theo quan niệm dân gian, lươn trông trăng ăn xác thối. Thực tế này có liên quan đến thói quen ăn của lươn ruộng. Lươn ruộng là một loại cá ăn thịt hung dữ và có nguồn thức ăn rộng, thường ăn các loại cá nhỏ, tôm, ếch, chim và rắn.
Nếu không có đủ thức ăn, lươn ruộng sẽ không từ chối bất cứ mồi nào, thậm chí là xác chó mèo chết. Những con lươn càng lớn, càng ăn nhiều và thường ăn xác động vật chết. Vì vậy, theo quan điểm này, những con lươn lớn thực sự không phù hợp để ăn, bởi vì chúng chứa đầy vi khuẩn và ký sinh trùng.
Thứ hai, lươn lớn có độc hơn. Lươn đồng thật sự có độc, nhưng chất độc không nằm trong thịt mà chủ yếu ở máu. Độc tính của lươn đồng càng lớn khi chúng càng lớn. So với lươn nhỏ, việc nấu chín lươn lớn và loại bỏ nội tạng và máu trở nên khó khăn hơn. Nếu không nấu kỹ hoặc chín đủ, nguy cơ ngộ độc vẫn rất cao.
