Dự thảo Luật bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi vừa được Bộ LĐ-TB&XH gửi lấy ý kiến các đơn vị liên quan. Trong đó có đề xuất được rất nhiều người quan tâm đó là, người lao động đủ tuổi nghỉ hưu, chỉ cần có từ 15 năm đóng BHXH trở lên là có thể được hưởng lương hưu hàng tháng, thay vì tối thiểu 20 năm như hiện hành.
Những lợi ích khi giảm số năm đóng BHXH tối thiểu
Giảm thời gian tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm sẽ là một giải pháp mang lại lợi ích kép, để nhiều người có lương hưu hơn, và để giảm làn sóng xếp hàng rút BHXH một lần. Đây là đề xuất mới của Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội trong tại Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội đang được lấy ý kiến các bộ ngành.
Còn nhớ khi làn sóng rút BHXH một lần diễn ra nóng bỏng, một trong những nguyên nhân được ông Lê Đình Quảng, Phó Trưởng Ban chính sách pháp luật, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam nhìn nhận chính là “nút thắt” 20 năm này. Bởi theo ông Quảng, tuổi đời của số đông người lao động khi nghỉ việc còn trẻ, quy định tối thiểu 20 năm là “quá dài” khiến họ không thể chờ đợi đóng đủ 20 năm để được hưởng chế độ hưu trí.
Đề xuất giảm số năm đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm là một sự tiến bộ, vì người lao động, chắc chắn thế. Và việc giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu có thể sẽ là một giải pháp mang lại “lợi ích kép”: Vừa góp phần chặn làn sóng rút BHXH một lần, vừa giúp gia tăng số lượng người tham gia hệ thống bảo hiểm xã hội.
Mức hưởng lương hưu theo dự thảo đề xuất
Sau khi giảm số năm đóng BHXH, cơ quan soạn thảo đề xuất, mức lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% tiền lương tháng đóng BHXH khi đóng đủ 15 năm với nữ, và 20 năm với nam; sau đó, mỗi năm đóng được công thêm 2%, lương hưu tối đa bằng 75% mức lương đóng. Trường hợp thời gian tham gia BHXH từ 15 – 20 năm với nam, và dưới 15 năm với nữ, mỗi năm đóng được tính bằng 2,25% lương tháng tính đóng BHXH. Nếu người lao động nghỉ hưu trước tuổi, mỗi năm nghỉ trước tuổi tính giảm 2% trên tỷ lệ lương hưu được hưởng.
Ngoài ra, lương hưu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế, phù hợp với ngân sách nhà nước và quỹ BHXH, do Chính phủ điều chỉnh.
Nếu đề xuất trên được thông qua, khi có 15 năm đóng BHXH, nữ tới tuổi nghỉ hưu sẽ được tính lương hưu bằng 45% mức đóng, nam tới tuổi nghỉ hưu được hưởng 33,75% tiền lương tháng tính đóng BHXH.
Những điểm mới trong dự thảo có lợi cho người lao động
Theo đề xuất, với những lao động từ trên 80 tuổi, kể cả không tham gia BHXH, không có lương hưu, ngân sách nhà nước vẫn sẽ chi trả trợ cấp hưu trí xã hội với mức 500 ngàn đồng/tháng.
Có thể quy định chỉ áp dụng cho người từ 80 tuổi trở lên, độ tuổi “cổ lai hy của cổ lai hy”... sẽ khiến chúng ta coi là lẽ đương nhiên. Nhưng nếu nhìn tổng thể, đây là một quy định tiến bộ, trong nỗ lực bao phủ an sinh xã hội tới nhóm người hết tuổi lao động nhưng không có lương hưu.
Hơn nữa, đề xuất tại dự thảo đặt vấn đề giao cho Chính phủ quy định độ tuổi hưởng trợ cấp có thể thấp hơn (80 tuổi), và mức hưởng có thể cao hơn… tuỳ thời kỳ và khả năng đáp ứng của ngân sách
