Chiến thắng lịch sử Bạch Đằng năm 938 do Ngô Quyền lãnh đạo là cột mốc quan trọng, chấm dứt hơn 1000 năm Bắc thuộc đô hộ, mở ra thời kỳ phong kiến của nước ta. Sau chiến thắng Ngô Quyền lên ngôi, xưng là Ngô Vương. Từ đó về sau, lịch sử nước ta liên tục xoay vần, trải qua nhiều triều đại, nhiều đời vua.
Suốt chiều dài lịch sử Việt Nam, dòng họ Lê có thời gian trị vì lâu nhất với tổng cộng là 390 năm, bao gồm 2 triều đại là Nhà Tiền Lê (980 – 1009) và nhà Hậu Lê (1428 – 1789). Còn nhà Đinh và nhà Hồ là 2 triều đại có ít vua nhất trong lịch sử với chỉ 2 vị vua. Nhà Hồ tồn tại ngắn nhất trong lịch sử phong kiến Việt với chỉ 7 năm. Trong đó nhà Hồ cũng là triệu đại duy nhất có tới 2 vị vua đều qua đời ở nước ngoài.
Dòng họ có nhiều người làm vua nhất Việt Nam – dòng họ Lê, sách Việt Nam Sử Lược có ghi lại rằng, khởi phát của 2 triều đại Tiền Lê và Hậu Lê đều từ Thanh Hóa nước ta ngày nay. Lê Hoàn là vị vua mở đầu cho nhà Tiền Lê, còn vua Lê Thái Tổ (Lê Lợi) là vị vua bắt đầu cho thời Hậu Lê.
Trong số 31 vị vua thuộc triều đại nhà Lê, vua Lê Hiển Tông là vị vua có thời gian trị vì lâu nhất. Ông trị vì suốt 46 năm (1740 – 1786). Ở giai đoạn này vai trò của vua Lê không được có ‘đất’ khẳng định mình vì bị quyền lực của chúa Trịnh lấn át.
Đại Việt Sử Ký Toàn Thư ghi chép, vị vua Lê có thời gian trị vì ngắn nhất lịch sử là Lê Long Việt (Lê Trung Tông, con của vua Lê Đại Hành). Ông chỉ được ngồi trên ngai vàng 3 ngày rồi bị em trai là Lê Long Đĩnh lật đổ.
Có 2 vị vua là Lê Hoàn và Lê Lợi được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp vào danh sách 14 vị anh hùng tiêu biểu của Việt Nam theo thứ tự thời gian vào năm 2013.
Vua Lê Trang Tông có một giai thoại nổi tiếng đến giờ. Thuở còn bé ông có biệt danh là Chúa Chổm, tính cách phóng khoáng, thích lưu lạc trong dân gian, ông ăn tiêu nợ nần lại chồng chất, đến mức không trả nổi. Cũng từ đó mà có câu nói quen thuộc: “Nợ như Chúa Chổm”, sau này Lê Trang Tông lên làm vua, vị vua đầu tiên của thời Lê trung hưng.