Loại cá đang được nói đến chính là cá diếc hay còn gọi là cá tức ngực. Chúng thuộc họ cá chép, là loài cá sông phổ biến ở nước ta, nhất là vùng Bắc Bộ. Đặc điểm của cá diếc là đôi mắt khoanh viền đỏ, thân dẹt hạt xoài, vảy trắng, mập mạp hay sống ở sông suối, ao hồ.
Theo lời chị Minh Hoa (29 tuổi, quê Hưng Yên), là chủ vựa thuỷ sản tại Hà Nội thì: “Cá chép xưa có nhiều, chỉ cần đem đơm ra đồng ra ao là có thể bắt được cả mớ. Thậm chí người ta còn ví von rằng đó là loại cá nhà nghèo, dành cho người không có kinh tế thưởng thức. Ngoài chợ người ta bày bán cá diếc với giá rất rẻ, chỉ vài chục nghìn đồng/mớ. Dần dần loại cá này được đánh bắt ít hơn vì cho rằng không bổ dưỡng, không ngon bằng các loại cá nước ngọt khác”.
Tuy nhiên, vài năm trở lại đây cá diếc lại bắt đầu được người dân thành phố ưa chuộng. Nhiều người tìm mua cá diếc để về chế biến thành những món ăn ngon đồng thời tìm lại hương vị tuổi thơ. Chính vì vậy mà cá diếc bắt đầu được săn lùng ráo riết, tiểu thương cũng tìm về các miền quê mua buôn.
Chị Hoa cho biết thêm: “Giờ ở quê ít người còn đánh bắt các diếc đồng nên việc thu mua cũng khó khăn hơn rất nhiều. Chúng tôi phải chạy vạy khắp các vùng quê để tìm mua với giá khá cao. Sau đó chúng tôi bán cho người thành phố hoặc nhờ người chế biến thành món ngon bán được với giá tốt hơn.”
Cá diếc có nhiều xương nên vốn kén người ăn. Tuy nhiên, nếu biết cách chế biến sẽ tạo ra món ngon khó cưỡng. Hiện nay chúng được rao bán tại một số chợ vùng quê, cửa hàng thuỷ hải sản với giá 110.000 đồng/kg.
Cá diếc có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như kho chuối, chiên giòn, kho tương,… Thịt cá săn chắc mang đến hương vị thơm ngon. Nếu kho nhừ xương thì có thể thưởng thức cả xương, bùi bùi, thơm thơm.
Không chỉ là một món ăn ngon, cá diếc còn có nhiều tác dụng chữa bệnh khác nhau. Đây cũng là loại cá tốt cho phụ nữ mang thai vì chứa nhiều dưỡng chất như sắt, canxi, chất béo, protid, vitamin B1, B6.
Theo Đông y, cá diếc vị ngọt, tính bình, không chứa độc tố nên có tác dụng bổ huyết, sát khuẩn, lợi tiểu cũng như trị chứng khó tiêu và phòng chống lạnh bụng.
Bên cạnh đó, cá diếc còn mang đến một số công dụng có lợi khác như chữa trị chứng mất ngủ, viêm đại tràng, tăng huyết áp, viêm gan, đái tháo đường, yếu sinh lý, huyết áp cao,…
