Cải cách tiền lương là một trong những vấn đề lớn được người lao động cực kỳ quan tâm trong thời gian gần đây.
Tại Diễn đàn Kinh tế - xã hội năm 2023, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh cải cách tiền lương là một cú hích cho thị trường lao động, góp phần kích cầu tiêu dùng nội địa. Vì vậy, phải sớm thực hiện cải cách chính sách tiền lương một cách căn bản trong năm 2024.
Chủ tịch Quốc hội cũng chỉ rõ, đây là cải cách căn cơ chính sách tiền lương, không phải tăng lương bình thường định kỳ. Nếu không có gì thay đổi, thời điểm cả nước có thể thực hiện chính sách tiền lương mới là từ 1/7/2024.
"Các cơ quan đang tích cực chuẩn bị về nguồn lực, thể chế, chính sách thang bảng lương... để thực hiện cải cách tiền lương theo tinh thần Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018 của Ban chấp hành Trung ương", Chủ tịch Quốc hội nói thêm.
Sớm thực hiện cải cách chính sách cải cách tiền lương một cách căn bản trong năm 2024 cũng là một "cú hích" cho thị trường lao động và góp phần kích cầu tiêu dùng nội địa.
Cải cách tiền lương có tác động đến lương hưu không?
Theo đó, nếu cải cách tiền lương, lương của cán bộ, công chức, viên chức sẽ được xây dựng theo cách mới.
Cụ thể, bãi bỏ cách tính lương hiện nay theo hệ số và mức lương cơ sở mà thay vào đó, tiền lương của các đối tượng này sẽ được chia thành lương cơ bản và các khoản phụ cấp. Đồng thời, bổ sung thêm tiền thưởng bằng khoảng 10% tổng quỹ tiền lương của năm, không bao gồm phụ cấp.
Trong đó, tiền lương cơ bản chiếm 70% tổng quỹ lương và các khoản phụ cấp chiếm 30% tổng quỹ lương.
Như vậy, khi thực hiện cải cách tiền lương từ 01/7/2024, cơ cấu tiền lương sẽ thay đổi. Tương đương với đó, mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) của các đối tượng cán bộ, công chức, viên chức là một trong các căn cứ tính lương hưu cũng sẽ thay đổi theo.
Và kéo theo đó, lương hưu cũng sẽ thay đổi.
Cải cách tiền lương có làm tăng lương hưu không?
Nếu không có gì thay đổi mà vẫn áp dụng cách tính lương hưu như hiện nay dù cải cách tiền lương thì theo Điều 56 Luật BHXH năm 2014 và Điều 7 Nghị định 115/2015/NĐ-CP, lương hưu hàng tháng được tính theo công thức sau đây:
Lương hưu = Tỷ lệ hưởng x mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH
Như vậy, nếu cải cách tiền lương, lương hưu của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực công sẽ tăng bởi:
- Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH có thể sẽ tăng khi cải cách tiền lương bởi việc hưởng lương theo cách mới sẽ đảm bảo không làm lương được hưởng thấp hơn lương hiện hưởng. Đồng thời, mục tiêu đặt ra là đảm bảo lương thấp nhất của các đối tượng trong khu vực công phải cao hơn lương thấp nhất bình quân các vùng của khu vực doanh nghiệp đến năm 2025.
- Tỷ lệ hưởng vẫn giữ nguyên như quy định hiện nay:
Lao động nam: Nghỉ hưu từ 2022 trở đi: Được hưởng 45% khi đóng đủ 20 năm BHXH, sau đó cứ thêm một năm thì tính thêm 2% đến tối đa là 75%.
Lao động nữ: Đóng BHXH đủ 15 năm thì hưởng 45%, sau đó cứ thêm một năm thì tính thêm 2% đến tối đa là 75%.
Riêng với người lao động làm việc tại doanh nghiệp ngoài khu vực công thì do không chịu tác động của chính sách cải cách tiền lương nên mức lương hưu từ 01/7/2024 sẽ không có gì thay đổi.
Điều kiện được tăng lương hưu khi cải cách tiền lương
Thứ nhất: Thỏa mãn điều kiện về thời gian đóng BHXH. Theo đó, người tham gia BHXH phải đóng bảo hiểm đủ 20 năm trở lên trừ cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã chỉ cần đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm.
Thứ hai: Điều kiện về tuổi nghỉ hưu. Riêng về tuổi nghỉ hưu, theo Điều 169 Bộ luật Lao động 2019 tùy vào từng trường hợp nghỉ hưu sẽ có điều kiện khác nhau:
- Người làm việc trong điều kiện bình thường: Trong năm 2023 thì nam đủ 60 tuổi 09 tháng, nữ đủ 56 tuổi. Sau đó, cứ mỗi năm sẽ tăng thêm 03 tháng với nam và 04 tháng với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi vào năm 2028 và nữ đủ 60 tuổi vào năm 2035.
- Nghỉ hưu sớm hơn tối đa 05 năm: Có đủ 15 năm làm nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81%...
- Nghỉ hưu sớm hơn tối đa 10 năm: Có đủ 15 năm khai thác than trong hầm lò, bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên…
Ngoài ra, nếu thuộc một trong hai trường hợp dưới đây thì người lao động sẽ được nghỉ hưu luôn mà không xét đến điều kiện tuổi:
Đã có ít nhất 15 năm làm công việc đặc biệt độc hại, nặng nhọc, nguy hiểm và khả năng lao động bị suy giảm từ 61% trở lên.Bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn nghề nghiệp khi thực hiện nhiệm vụ được giao.Như vậy, nếu đáp ứng các điều kiện hưởng lương hưu thì khi cải cách tiền lương, mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của cán bộ, công chức, viên chức tăng sẽ kéo theo lương hưu của các đối tượng này cũng tăng theo.
Hiện chưa có quy định khác về điều kiện và cách tính lương hưu được hưởng của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động khi về hưu. Do đó, các đối tượng này vẫn hưởng chế độ hưu trí như quy định hiện hành.
Như vậy, với những cán bộ hưu trí đáp ứng được những yêu cầu trên đây sẽ được thực hiện cải cách tiền lương và được tăng lương hưu từ 1/7/2024.
