Cuối thu là thời điểm mà cây na bở bắt đầu vào mùa. Đây cũng là lúc mà người dân tại xã Liên Khê, huyện Thủy Nguyên, TP Hải Phòng lại tất bật thu hoạch. Kể từ đầu tháng 8, xã Liên Khê nô nức người dân đến làm thời vụ, thương lái đến mua hàng, có cả nông dân, khách hàng từ những khu vực khác đến tham quan vụ mùa na bở - loại quả được đồn là “hái ra vàng” ở Liên Khê.
Với nhiều người quả na bở không quá xa lạ nhưng trước đây loại quả này bị “thất sủng” không ai ăn vì chê na bở dễ giập nát, khó vận chuyển. Cũng vì vậy mà cây na thường bị chặt bỏ. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, cây na bở bỗng “sốt” trở lại, nhiều người thích ăn vì na bở có hương vị thơm ngon, ngọt thanh. Khi ăn, na chín cho cảm giác tan trọng miệng vô cùng hấp dẫn.
Các Hợp Tác Xã liên tục khuyến nghị người dân xã mình trồng na bở để thay cho các loại cây canh tác khác. Lý do một phần vì loại quả này có thị trường xuất khẩu. So với giống na dai và na nhập ngoại khác thì na bở có nhiều ưu điểm vượt trội hơn vì cây phát triển nhanh, khỏe, đậu quả nhiều, sinh trưởng tốt, na chín có mắt hồng, căng bóng, thịt trắng, vịt ngọt sắc và hương thơm đặc biệt nên cây na ngày càng được nhiều người ưa chuộng. Na bở có giá bán dao động từ 80.000 – 160.000 đồng/kg, có những cửa hàng bán na bở VietGAP với giá lên tới 200.000 – 240.000 đồng/kg tùy size quả.
Các loại na bở hiện nay được rao bán khá nhiều, nguồn gốc chủ yếu đến từ Đông Triều (Quảng Ninh), Chi Lăng (Lạng Sơn) và Thủy Nguyên (Hải Phòng). Nhưng nói đến đặc sản na bở, phải nhắc đến xã Liên Kê, huyện Thủy Nguyên, TP Hải Phòng. Tại đây có hơn 100ha trồng na bở. Anh Hoàng Đại Nghĩa (46 tuổi, Hải Phòng) nhận thấy tiềm năng của loại quả này nên đã quyết tâm cắt bỏ hơn 1ha trồng bưởi, chanh… kém chất lượng để chuyển sang canh tác cây na bở.
Anh Nghĩa cho biết, na bở thích hợp trồng vào mùa xuân (khoảng tháng 3) điều kiện thời tiết lúc này phù hợp với cây nhất. Nhưng trước khi trồng na bở cần phải làm sạch đất và đào hố trước đó 1 tháng. Kích thước hố trồng khoảng 50x50x50cm và khoảng cách giữa các hố là 3m. Nếu muốn xử lý hết mầm bệnh trong đất và cung cấp dinh dưỡng cho đất thì cần bón lót cho từng hố một lượng phân bón 10kg phân chuồng loại mục, 0,5kg phân lân và 1kg vôi bột. Sau khi trồng, thời gian đầu cần duy trì việc tưới nước đều đặn 3 ngày 1 lần, khi cây phát triển cao 1m trở đi thì giảm lượng nước tưới nhưng vẫn cần duy trì độ ẩm thường xuyên cho cây.
Sau hơn 1 năm trồng và chăm sóc, 300 gốc na bở vườn nhà anh Nghĩa đã có thể thu hoạch. Mỗi cây trung bình cho khoảng 20kg quả, bán 1,5-1,7 triệu đồng/năm, chi phí chăm sóc chỉ khoảng 100.000 đồng. Với mỗi hecta, người dân thu hoạch khoảng 9 tấn/năm, thu nhập nhờ vậy lên đến vài trăm triệu đồng, năng suất gấp 100 lần so với trồng bưởi, chanh hay canh tác lúa,… Gia đình anh Nghĩa đã “đổi đời” nhờ trồng cây na bở. Từ căn nhà nhỏ cha mẹ để lại nay đã xây dựng được nhà cửa khang trang, sắm sửa xe cộ. Vì trồng na rất nhàn nên anh Nghĩa còn tranh thủ trồng thêm các loại rau ngắn ngày để tăng thêm nguồn thu nhập.
Ông Phùng Văn Đại (68 tuổi, một cựu chiến binh ở xã Liên Khê) cũng có hơn 10ha trồng na bở. Trang trại của ông là một trong những trang trại tiêu biểu của Hợp Tác Xã Liên Khê. Vườn na bở của ông Đại khá lớn nên thu hút nhiều nhân công đến làm thời vụ, vừa chăm sóc vừa thu hoạch na bở, thương lái lui tới thường xuyên.
Ông Đại chia sẻ: “Phấn khởi lắm. Trước kia người dân Liên Khê chỉ tập trung vào cây lúa. Diện tích canh tác đan xen nhiều đồi núi, vùng trũng, năng suất thấp, đời sống người dân khó khăn. Giờ đây con đường xuyên xã dài 3km gồ ghề, nhỏ hẹp được thay bằng đường nhựa rộng 9m. Những con đường nhánh vào các thôn được làm mới rộng 5-7m.
Hàng chục km đường nội đồng được bê tông hóa, rộng 2-3m, dẫn đến những vườn na. Nhiều nông dân trong vùng đi làm ăn xa, đi xuất khẩu lao động nhưng vẫn không ổn định cuộc sống, nhờ na bở mà đã thay đổi cuộc sống hoàn toàn”.
Vườn na bở của ông Đại không chỉ tạo công ăn việc làm cho người dân trong vùng mà còn là nơi nhiều nông dân đến học hỏi, trao đổi kinh nghiệm canh tác loại cây này. Ông Đại cũng dành nhiều thời gian để tham dự các triển lãm trong khu vực, giới thiệu loại quả mang thương hiệu địa phương.
