Sử dụng thuốc lá là một trong những nguyên nhân chính gây ra các bệnh không lây nhiễm. Tính chung trên thế giới, sử dụng thuốc lá gây ra 90% các ca ung thư phổi, tắc nghẽn mạn tính và 25% các trường hợp bệnh tim thiếu máu cục bộ.
Theo ước tính ở Hoa Kỳ, sử dụng thuốc lá là nguyên nhân của khoảng 30% các trường hợp tử vong do bệnh ung thư. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, trong thế kỷ 20, thế giới đã có 100 triệu người chết do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá.
Mỗi năm, thuốc lá gây ra gần 6 triệu ca tử vong, con số này sẽ tăng lên hơn 8 triệu người vào năm 2020, trong đó 70% số ca tử vong sẽ xảy ra ở các nước đang phát triển. Nếu các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả không thực hiện thì trong thế kỷ này, thuốc lá sẽ giết chết 1 tỷ người.
Tại Việt Nam trong khi xu hướng mắc các bệnh lây nhiễm giảm thì các bệnh không lây nhiễm gia tăng nhanh chóng. Các bệnh có nguyên nhân chính từ sử dụng thuốc lá như đột quỵ, mạch vành, bệnh tắc nghẽn mãn tính, ung thư phổi là những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở nam giới. Gần 11% số ca tử vong ở nam giới do các bệnh liên quan đến khói thuốc.
Mỗi năm Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Nếu Việt Nam không thực hiện ngay các biện pháp trong phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả, con số này sẽ tăng lên thành 70.000 ca/năm vào năm 2030.
Ít nhất 14 bệnh ung thư gây ra bởi thuốc lá
Khi bạn hút thuốc, hóa chất trong khói thuốc lá đi vào máu và ảnh hưởng tới toàn bộ cơ thể. Hút thuốc đồng nghĩa hút vào người 7.000 chất độc, 69 chất gây ung thư. Các hóa chất này gây ung thư bằng cách làm tổn hại DNA, bao gồm các gen có vai trò bảo vệ chúng ta chống lại ung thư.
Rất nhiều hóa chất trong thuốc lá có thể gây hư hại DNA như benzene, polonium-210, benzo (a) pyrene và nitrosamine. Hơn nữa, các hóa chất khác cũng làm tăng tính độc hại tới DNA, tăng nguy cơ hư hỏng nghiêm trọng. Đặc biệt, hóa chất như asen và niken cản trở quá trình sửa chữa DNA bị hư hỏng.
Đây là lý do tại sao hút thuốc lá gây ra nhiều bệnh, trong đó có ít nhất 14 loại ung thư, bệnh tim, và các bệnh phổi khác.
Cứ 15 điếu thuốc có thể gây ra 1 sự biến đổi DNA
Trong mỗi cơ thể chúng ta đều có protein sạch đặc biệt gọi là 'enzym giải độc' giúp chuyển các hóa chất độc hại thành vô hại. Tuy nhiên, ở những người hút thuốc khả năng này kém đi, do các hóa chất trong khói thuốc, như cadmium, có thể áp đảo các enzyme này.
Thêm vào đó, các hóa chất khác như formaldehyde và acrolein tiêu diệt các lông mao - những sợi lông nhỏ giúp làm sạch các độc tố trong đường hô hấp. Hút thuốc lá cũng ảnh hưởng tới hệ thống miễn dịch, làm tăng các tế bào khuyến khích sự phát triển của khối u và đàn áp những tế bào có thể tiêu diệt tế bào ung thư.
Theo các nhà khoa học, phải mất nhiều năm hoặc nhiều thập kỷ để các chất độc hại trong thuốc lá gây ra ung thư. Bởi cơ thể chúng ta luôn có khả năng đối phó với các tổn thương, tuy nhiên với số lượng lớn các chất độc hại trong khói thuốc lá, cơ thể chúng ta gặp khá nhiều khó khăn để thích ứng và dần dần có thể dẫn tới ung thư.
Mỗi điếu thuốc có thể gây tổn hại DNA trong nhiều tế bào phổi, nhưng hư hỏng này tích tụ lại có thể dẫn tới ung thư. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, cứ 15 điếu thuốc có thể gây ra 1 sự thay đổi trong DNA và có thể dẫn tới ung thư. Đó chính là lý do vì sao nên bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt.
