Với đạo lý uống nước nhớ nguồn, từ xa xưa, cứ đến những dịp lễ, Tết, người người, nhà nhà đều về quê hương, đi tảo mộ và tạ lễ với ông bà tổ tiên, những người đã khuất. Vì vậy, việc đi tảo mộ mang một ý nghĩa đặc biệt. Theo lời răn dạy của người xưa “Ba người không đi tảo mộ, con cháu thịnh vượng”. Vậy ai không nên đi tảo mộ?
Phong tục tảo mộ ngày Tết
Tảo mộ là một trong những nghi lễ truyền thống của người Việt. Người Việt Nam trước giờ luôn sống tình nghĩa và có niềm tin vào sự linh thiêng của linh hồn tổ tiên. Đạo lý uống nước nhớ nguồn được ghi lòng tạc dạ qua bao đời. Họ luôn quan tâm đến việc chăm sóc bài vị tổ tiên, xây dựng nhà thờ họ, dâng lễ vào các dịp lễ cúng, … Đây được coi là cách để người trần thế bày tỏ lòng biết ơn đối với ông bà tổ tiên với hy vọng được tổ tiên ban ơn, phù trợ luôn gặp nhiều may mắn, gia đình thuận hòa và tăng sự hưng vượng cho gia đạo.
Theo thông lệ từ trước đến nay, công việc chính của tảo mộ là sửa sang các ngôi mộ của tổ tiên cho được sạch sẽ. Người ta mang theo xẻng, cuốc để đắp lại nấm mồ cho đầy đặn, rẫy hết cỏ dại và những cây hoang mọc trùm lên mộ cũng như tránh không để cho các loài động vật hoang dã như rắn, chuột đào hang, làm tổ mà theo suy nghĩ của họ là có thể phạm tới linh hồn người đã khuất. Sau đó, người tảo mộ thắp vài nén hương, đốt vàng mã hoặc đặt thêm bó hoa cho linh hồn người đã khuất.
Ba người không đi tảo mộ, con cháu thịnh vượng
+ Con rể không được đi tảo mộ
Thờ cúng tổ tiên là đạo hiếu mà thế hệ mai sau phải làm. Đây là nhu cầu để tang cho con cháu tiền nhân, nhưng cũng là để cầu nguyện cho tổ tiên và cầu cho sự thịnh vượng của một thế hệ. Người xưa cho rằng “ba điều bất hiếu, lớn nhất không con”. Nhưng nếu có người đàn ông trong gia đình tham gia tảo mộ thì người ngoài không được tham gia tế lễ. Con rể tuy là con nhưng theo nghĩa gia đình thì lại là 'khách' nên không nên tham gia vào việc này.
+ Người già sức yếu
Khi đi tảo mộ, cảm giác nặng nề là điều không thể tránh khỏi. Bầu không khí như vậy rất buồn. Đối với những người già, chắc chắn sẽ có tác động tiêu cực đến cơ thể. Hơn nữa, người già chân tay không còn được chắc chắn, nhanh nhẹn như thanh niên, đi không vững với địa hình gồ ghề. Trong trường hợp điều gì đó tồi tệ xảy ra thì mất đi ý nghĩa của ngày này bởi khi quét mộ là có rủi ro. Chính vì thế, những người già sức yếu, tay chân run nên ở nhà, đặc biệt là đã trên 70 tuổi. Trong trường hợp xảy ra tai nạn, các thế hệ tương lai sẽ ân hận. Nhiệm vụ này nên để con trẻ, thanh niên làm.
+ Trẻ em dưới 3 tuổi
Lễ tảo mộ vào diễn ra trang trọng và long trọng, không có chỗ cho tiếng ồn ào, tiếng cười đùa. Trẻ em dưới ba tuổi không biết mục đích của việc tảo mộ. Đưa đến ngôi mộ, đi tảo mộ là bất kính với tổ tiên. Điều này sao có thể khiến tổ tiên phật ý.
Ngoài ra, ngôi mộ rất nhiều mây và lạnh vào buổi sáng. Trẻ em dưới ba tuổi có khả năng miễn dịch yếu và dễ bị sốt hoặc rối loạn tâm thần không rõ nguyên nhân. Đó là cái mà mọi người gọi là "làm sợ hãi tâm hồn". Mọi thứ đều có trách nhiệm, vì vậy vì sự an toàn của trẻ em, tốt nhất không nên mang theo trẻ em. Nếu muốn giáo dục con trẻ, hãy đợi chúng lớn thêm chút nữa để đủ hiểu chuyện và sức khoẻ tốt hơn.
