Tổ tiên và con cháu nằm trong mối tương quan gia đình mật thiết, có huyết thống với nhau. Vũ trụ có sự tương quan mật thiết giữa thiên, địa, nhân, cho nên phong thủy tốt hay xấu của phần mộ tổ tiên, sẽ tác động nhiều đến vận mệnh tiền đồ tương lai của con cháu, và phúc phận của cả dòng họ. Người xưa dạy: “Trước mộ có 2 vật, con cháu 3 đời phú quý; một vật xui xẻo động mồ mả dễ bại vong”.
1. Tre mọc cạnh mộ thì phải dời mộ
Hầu hết các lăng mộ ở nông thôn đều được làm bằng đất nên trên mộ trồng rất nhiều cây. Theo phong tục nông thôn, nếu có tre mọc bên lăng mộ thì ngôi mộ đó phải dời đi, nhưng không phải là không có bất kỳ loại cây nào trên ngôi mộ.
Tre trúc mọc thẳng và khỏe, bộ rễ cực kỳ phát triển, sâu vài mét dưới lòng đất và đất xung quanh có rễ tre bao phủ. Nếu loại tre này mọc ở ven mộ, rễ đâm sâu chắc chắn sẽ mọc vào trong mộ, ngoài ra, mộ phần lớn được đào lên rồi lấp đất lại nên đất của mộ mềm hơn, có lợi hơn với sự phát triển của rễ tre. Nếu lăng mộ bị rễ tre ăn sâu hoặc che phủ, lăng mộ sẽ sụp đổ.
Theo phong thuỷ, người ta chú trọng đến việc “nhập thổ vi an”, nếu ngôi mộ bị sập do rễ tre xâm hại thì mồ mả tổ tiên sẽ không tìm thấy sự yên bình. Ngôi mộ phải được di dời để không còn bị tổn hại bởi bộ rễ tre. Phần lớn đất của khu lăng mộ tương đối tơi xốp, ngoài tre, nứa, các loại cây khác sẽ mọc lên, nhưng những loại cây này không được coi là điềm dữ, ngược lại nếu cỏ dại mọc trên lăng mộ sẽ được coi là điềm lành. Cỏ trên mộ tượng trưng cho sự sung túc, giàu sang của gia đình. Một số gia đình thường trồng cỏ để nấm mồ được tươi tốt, làm cho gia đình sung túc, tốt lành, đó là những mong mỏi và yêu thương của những người dân lao động giản dị đối với cuộc sống, và cũng là lòng thành kính đối với tổ tiên.
2. Trước mộ có hai vật làm con cháu ba đời phú quý
Về lăng mộ, ở nông thôn cũng có câu nói “trước mộ có hai vật làm phú quý”. Nếu trước mộ có hai vật này thì tài lộc sẽ không ngừng đổ về, có nơi quan niệm là trống đồng bằng đá và bệ thờ, có nơi thì là rắn và rùa.
Ngày xưa, ở những gia đình nghèo, nếu người lớn tuổi trong gia đình mất thì không có tiền để dựng tượng đài thì phải có trống đồng và bệ thờ, họ tin rằng hai vật phẩm này có thể được tổ tiên phù hộ độ trì cho con cháu. Từ chịu cảnh nghèo khó, phù hộ cho thế hệ mai sau được làm quan, gia đình trở nên giàu có. Đá trống đồng có màu vàng và gần với màu của đồng, tiền đồng là loại tiền được sử dụng phổ biến nhất thời xưa và tượng trưng cho sự giàu có. Người ta đặt đá trống đồng trước mộ hay còn gọi là “ấn đá”, trong hy vọng rằng các thế hệ tương lai sẽ có rất nhiều của cải.
Và nếu đặt mặt trống đồng trước lăng mộ, các đồ vật có thể đặt trên mặt trống đồng và dùng làm bàn thờ. “Bái đài” nghĩa là sửa lại khu đất bằng phẳng phía trước lăng mộ, dùng làm nơi để các thế hệ mai sau quỳ lạy, thờ phụng, bái đài phần lớn được xây thành hình bán nguyệt, sao cho tạo thành một hình tròn lớn với lăng. Hình dáng như vậy tương tự như lư đồng, để ngôi mộ nằm ở trung tâm của lư đồng, đây cũng là lời cầu nguyện cao đẹp được thế hệ mai sau ban tặng để cầu xin tổ tiên phù hộ độ trì cho gia đình.
Một số nơi lại quan niệm, hai điều trước mộ làm cho gia tộc trở nên giàu có là rắn và rùa. Thời xa xưa, rắn thường được coi là tiền thân của rồng, người ta còn gọi là rồng nhỏ nên người ta tin rằng rắn cũng giống như rồng, mang ý nghĩa may mắn. Vì vậy, nếu trước mộ có rắn, người ta sẽ nghĩ đó là điềm lành, lúc này người ta cúng bái, cầu khấn mong được “rồng nhỏ” phù hộ.
Đối với rùa, từ xa xưa người ta đã coi rùa là vị Thần, từ xa xưa rùa hầu hết mang ý nghĩa trường thọ, nên ở một số vùng, rùa còn được tôn thờ như tổ tiên, nếu rùa xuất hiện trước mộ được coi là điềm lành, sẽ phù hộ cho gia đình trường thọ, bình an và thịnh vượng. Trong “Sách lễ” có chép rằng tứ linh bao gồm: Lân, Phượng, Long, Ô; rắn và rùa được coi là một trong tứ linh và là những linh thú phù hộ cho con người , vì vậy mọi người rất tôn trọng những con vật này.
Quan niệm mỗi nơi một khác nhưng nhìn chung con người Việt đều có lòng thành kính với tổ tiên của mình. Phần mộ tổ tiên luôn được quan tâm và con cháu có đức tin rằng tổ tiên sẽ che chở hay phù hộ cho sức khỏe cũng như công việc làm ăn của con cháu trong tương lai.
