1. Khi nào Nhà nước thu hồi đất?
Căn cứ khoản 1 Điều 16 Luật Đất đai năm 2013, Nhà nước quyết định thu hồi đất trong các trường hợp sau đây:
- Thu hồi vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng;
- Thu hồi do vi phạm pháp luật về đất đai;
- Thu hồi do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người
2. Các trường hợp Nhà nước thu hồi sổ đỏ, sổ hồng
Theo quy định ở khoản 2 Điều 106 Luật Đất đai năm 2013 quy định, Nhà nước sẽ thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (gọi tắt là sổ hồng, sổ đỏ) đã cấp trong bốn trường hợp.
- Trường hợp 1: Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất trên sổ đã cấp.
Các trường hợp thu hồi toàn bộ diện tích đất đai với lý do đã trình bày trên thì Nhà nước sẽ thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tương ứng.
- Trường hợp 2: Nhà nước cấp đổi sổ mới.
- Trường hợp 3: Người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất mà phải cấp sổ mới.
- Trường hợp 4: Sổ đỏ, sổ hồng đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai, trừ trường hợp người được cấp sổ đã thực hiện chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của pháp luật đất đai.
- Trường hợp 5: Khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án nhân dân đã được thi hành
3. Quy cách thực hiện thu hồi sổ hồng, sổ đỏ
Trường hợp TAND có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai có bản án, quyết định có hiệu lực thi hành, trong đó có kết luận về việc thu hồi sổ đã cấp thì việc thu hồi được thực hiện theo bản án, quyết định đó.
Trường hợp cơ quan thanh tra có văn bản kết luận sổ đã cấp không đúng quy định của pháp luật đất đai thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm xem xét, nếu kết luận đó là đúng thì quyết định thu hồi sổ đã cấp; trường hợp xem xét, xác định sổ đã cấp là đúng quy định của pháp luật thì phải thông báo lại cho cơ quan thanh tra.
Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp sổ hồng, sổ đỏ phát hiện sổ đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai thì kiểm tra lại, thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý do và quyết định thu hồi sổ đã cấp không đúng quy định.
Trường hợp người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất phát hiện thì gửi kiến nghị bằng văn bản đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp sổ để kiểm tra, xem xét, quyết định thu hồi.
Đặc biệt, nếu trường hợp người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất không đồng ý với việc giải quyết của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc thu hồi thì có quyền khiếu nại theo quy định của pháp luật về khiếu nại, để đòi hỏi quyền lợi hợp pháp của mình.
